Στόχος του μαθήματος είναι η εισαγωγή του/της φοιτητή/φοιτήτριας στην αισθητική του μέσου της Επαυξημένης-Εικονικής-Μεικτής Πραγματικότητας στον Κινηματογράφο, καθώς και η παρουσίαση και κατανόηση των καλών πρακτικών και μεθόδων ανάπτυξης καινοτόμων κινηματογραφικών εφαρμογών Επαυξημένης-Εικονικής-Μεικτής Πραγματικότητας.

Στο μάθημα αυτό, στηριζόμενοι σε διάφορες κοινωνικο-ψυχολογικές και παιδαγωγικές θεωρητικές κατασκευές, πραγματευόμαστε ζητήματα σχετικά με τη Βία, τα σύγχρονα παγκόσμια προβλήματα και την Παιδαγωγική της Ειρήνης. Η πραγμάτευση αυτών των ζητημάτων γίνεται με την κριτική παρουσίαση συναφών ταινιών από τον παγκόσμιο κινηματογράφο.

Ο κινηματογράφος έδειξε από την πρώτη στιγμή ότι η παιδική ηλικία αποτελεί ένα προνομιακό πεδίο ενασχόλησης για την κινούμενη εικόνα. Πιθανότατα, η νεότητα και η παιδική ηλικία ήταν αναμενόμενο να ταιριάξει εκ φύσεως με αυτό το νεότευκτο είδος τέχνης, που γεμάτο περιέργεια και πειραματισμούς ξεκινούσε τη πορεία του στο χώρο της ανθρώπινης δραστηριότητας, όπως περίπου και το παιδί στα πρώτα βήματά της ζωής του. Έτσι, λοιπόν, χάρη σε αυτή την εμπλοκή του κινηματογράφου με την παιδική ηλικία γεννάται ένα ερώτημα, το οποίο συχνά απαντάται και στη λογοτεχνία για παιδιά και νέους: πώς λαμβάνουν το λόγο στην οθόνη εκείνοι, οι οποίοι a priori δεν μπορούν να το πετύχουν από μόνοι τους; Σε αυτό το μάθημα η προσέγγιση του ζητήματος της κινηματογραφικής παιδείας συνδέεται ευθέως με τη μελέτη των ταινιών, που αναπαριστούν την παιδική ηλικία. Αυτή η εκλεκτική προτίμηση σε αυτού του είδους τις ιστορίες οφείλεται εν πολλοίς στο ότι οι αφηγήσεις για την παιδική ηλικία στον κινηματογράφο δημιουργούν στους μικρούς θεατές ποικίλα ερεθίσματα, αφού στην οθόνη εκτυλίσσονται καταστάσεις, που τους εμπλέκουν συναισθηματικά, ενώ παρόμοιοι συναισθηματικοί δεσμοί αναπτύσσονται και στους ενήλικους, όπου εκτός των άλλων εμφανίζεται και το αίσθημα της νοσταλγίας. Παράλληλα, η αναπαράσταση του παιδικού βλέμματος κομίζει συχνά μια εναλλακτική, πιο δημιουργική ματιά στη θέαση του κόσμου, που μας περιβάλλει, ενώ σε αυτή το συνάντηση του θεατή με την παιδική ματιά θα διαπιστώσουμε ότι παρά τις χρονικές και γεωγραφικές διαφοροποιήσεις, θα συναντήσουμε παρόμοια θέματα και σχεδόν κοινά αφηγηματικά μοτίβα. Έτσι, η μελέτη τους αναδεικνύει το γεγονός ότι οι ταινίες για την παιδική ηλικία αποτελούν ένα προνομιακό πεδίο συνάντησης μικρών και μεγάλων, από κάθε γωνιά της γης.

Εργαστηριακό μάθημα εισαγωγής στη χρήση των ΗΥ για την επεξεργασία ήχου και εικόνας στον κινηματογράφο. Τεχνική εξοικείωση με τις βασικές λειτουργίες του λογισμικού μοντάζ του τμήματος (DaVinci Resolve 16), εξάσκηση πάνω σε σύντομες σκηνές. Κατανόηση της βασικής αλληλουχίας τεχνικών εργασιών (workflow) για την αποπεράτωση μίας ταινίας. Υποστήριξη στο εργαστήριο 1ΕΣΘ1 για την παραγωγή εργασιών.

Εισαγωγή στο ντοκιμαντέρ – διαμόρφωση πρότασης για μία ταινία 

Στόχος του μαθήματος είναι να εισάγει τους φοιτητές στην πολυμορφία του ντοκιμαντέρ και στις μεγάλες δημιουργικές και εκφραστικές δυνατότητες που προσφέρονται σε όσους το εξερευνήσουν. Αποσυνδέοντας την έννοια του ντοκιμαντέρ από τη συμβατική πληροφοριακή ταινία τεκμηρίωσης, που στερείται οποιοδήποτε κινηματογραφικό θέλγητρο, το μάθημα σε πρώτη φάση ενθαρρύνει τους φοιτητές να αναζητήσουν τις μορφές εκείνες του ντοκιμαντέρ που θα τους ενθουσιάσουν και θα τους εμπνεύσουν. Η συγκυρία του φεστιβάλ ντοκιμαντέρ του Μαρτίου αξιοποιείται έτσι πολύ δημιουργικά σαν ουσιαστικό μέρος του προγράμματος σπουδών. Οι φοιτητές αναμένεται να παρακολουθήσουν με ένταση το φεστιβάλ, να έρθουν σε επαφή με πολλές διαφορετικές αφηγήσεις, να συναντήσουν Έλληνες και ξένους δημιουργούς και να εκπονήσουν μία εργασία ανάλυσης της δομής και του αφηγηματικού τρόπου μίας αγαπημένης τους ταινίας. Το θεωρητικό μέρος του μαθήματος αναφέρεται σε ρεύματα, σχολές, την ιστορία και τα είδη του ντοκιμαντέρ. Διακρίνεται ο στόχος της μετάδοσης κάποιας γνώσης από το στόχο της δημιουργικής αναπαράστασης της πραγματικότητας, παρουσιάζονται οι κύριοι αφηγηματικοί τρόποι της έκθεσης και της παρατήρησης και ανθολογούνται υφολογικές προσεγγίσεις. Η κύρια εργασία του μαθήματος είναι η συγγραφή μίας μεστής πρότασης για ταινία ντοκιμαντέρ 2-3 σελίδων (ενός treatment). Η πρόταση αυτή, που παρουσιάζει το θέμα, τα πρόσωπα, τη σκηνοθετική προσέγγιση κλπ. ακολουθεί αλεπάλληλες γραφές μέσα από παρουσιάσεις στην τάξη. Η μορφή διδασκαλίας του μαθήματος αυτού το καθιστά υποχρεωτικής παρακολούθησης. Όσοι αδυνατούν να παραβρεθούν τουλάχιστον στο 70% των “παραδόσεων” χάνουν τη δυνατότητα επιτυχούς εξέτασης.

Δημιουργία ντοκιμαντέρ μικρού μήκους περίπου 10 λεπτών. Το δεύτερο μάθημα ντοκιμαντέρ επιχειρεί να αποτελέσει ένα “βάπτισμα” στην πρακτική της δημιουργίας μιας ταινίας ντοκιμαντέρ και ειδικά στις φάσεις της παραγωγής και μετα-παραγωγής. Τα ζητήματα που ανακύπτουν κατά την πράξη του ντοκιμαντέρ μπορεί να είναι από πρακτικά μέχρι ηθικά, να σχετίζονται με τεχνικές λήψεις και μοντάζ αλλά και με την προσέγγιση των ανθρώπων και τη διαμόρφωση των σχέσεων. Για τη δημιουργία αυτού του πορτρέτου θα χρειαστεί να εξασκηθείτε σε τρεις διαφορετικές καταστάσεις γυρίσματος:

• κινηματογράφηση ενός 2λεπτου κινηματογραφικού πορτρέτου αποκλειστικά μέσα από παρατήρηση της δράσης του προσώπου

• κινηματογράφηση ενός ζωντανού διαλόγου 20 λεπτών και συμπύκνωση του σε 2-3 λεπτά διατηρώντας την εντύπωση της συνέχειας

• κινηματογράφηση ή ηχογράφηση μίας συνέντευξης

Η τριβή με τον κινηματογράφο της πραγματικότητας παρέχει πολύτιμη εμπειρία και γνώση για όλους τους φοιτητές, ανεξάρτητα από την κατεύθυνση που ακολουθούν και την προτίμησή τους στο ντοκιμαντέρ ή τη μυθοπλασία. 

Με το μάθημα αυτό επιχειρείται η συνολική αξιοποίηση της εμπειρίας που απέκτησαν οι φοιτητές/ριες στη διάρκεια των σπουδών τους μέσω της εφαρμογής ενός εκπαιδευτικού προγράμματος «διδασκαλίας του κινηματογράφου» στα σχολεία της Θεσσαλονίκης. Οι φοιτητές, αφού ενημερώνονται στα τρία πρώτα μαθήματα για το πλαίσιο αυτού το μαθήματος, εργάζονται ανά δύο επί 7-9 δίωρα επί ισάριθμες εβδομάδες σε σχολεία της πόλης που έχουν δηλώσει συμμετοχή σε αυτό το πρόγραμμα του Τμήματος Κινηματογράφου που γίνεται σε συνεργασία με τις Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής και Δυτικής Θεσσαλονίκης.

Η βιογραφία ως θεωρία και μέθοδος συλλογής υλικού για κινηματογραφική χρήση. Με το μάθημα αυτό οι φοιτητές/ριες εκπαιδεύονται στην εννοιολογική σημασία και χρήση της βιογραφικής προσέγγισης για την ανάλυση και κατασκευή αφηγηματικού υλικού για κινηματογραφική χρήση. Το μάθημα στηρίζεται στις θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές της βιογραφικής προσέγγισης και άλλων σχετικών προσεγγίσεων της Κοινωνικής Ψυχολογίας. Τα μαθήματα παρέχουν μία συνεχή άσκηση του «αφηγείσθαι» και του «ακούειν» με θεωρητικούς και μεθοδολογικούς όρους κυρίως της βιογραφικής προσέγγισης. Οι φοιτητές/ριες ασκούνται στις αφηγήσεις ζωής και στην κατασκευή ιστοριών ζωής και στο πώς αυτό το υλικό μπορεί να αναλυθεί ώστε να αποτελέσει βάση για κινηματογραφική χρήση. Οι συμμετέχοντες στο σεμινάριο παροτρύνονται, καθοδηγούνται και εκπαιδεύονται να είναι δρώντα μέλη αυτού του σεμιναρίου και σε καμία περίπτωση παθητικοί ακροατές. Το μάθημα διεξάγεται στην αίθουσα συνεδριάσεων, έτσι ώστε να υπάρχει πρόσωπο-με-πρόσωπο επικοινωνία όλων των συμμετεχόντων, συνθήκη αναγκαία για τέτοιου είδους σεμινάρια. Όσοι συμμετέχουν ενεργά σε αυτό το μάθημα παραδίδουν στο τέλος του εξαμήνου μια εργασία περίπου 2000-3000 λέξεων με την εμπειρία τους από αυτή τη συμμετοχή. Όσοι δεν μπόρεσαν να παρακολουθήσουν επαρκώς στο τέλος του εξαμήνου θα δώσουν εξετάσεις σε ύλη που θα ανακοινωθεί στο πρώτο μάθημα και θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Τμήματος. 

Στο πλαίσιο του μαθήματος εξετάζονται:

  • ιστορικά η σχέση κινηματογράφου και εκπαίδευσης τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
  • τα κύρια θεωρητικά ρεύματα, που αφορούν το πεδίο της κινηματογραφικής εκπαίδευσης (ΚΕ) (Film Education/Literacy) είτε στο  πεδίο των ΜΜΕ (Media Education/Literacy) είτε ως αυτόνομο πεδίο, σύμφωνα με τις σύγχρονες εξελίξεις.
  • ο τρόπος οργάνωσης και σχεδιασμού μιας διδασκαλίας προκειμένου να υλοποιηθεί ένα πρόγραμμα ΚΕ στο σχολείο (θέαση, ανάλυση και παραγωγή μιας κινηματογραφικής ταινίας)
  • παραδείγματα ασκήσεων και πρακτικής εφαρμογής της ΚΕ στο σχολείο
  • οι βασικές παιδαγωγικές αρχές, που είναι απαραίτητες για την προσέγγιση των μαθητών/τριών κατά τη διάρκεια υλοποίησης του προγράμματος στο επόμενο εξάμηνο
  • οι προσπάθειες φορέων και οργανισμών για την εισαγωγή της ΚΕ στα αναλυτικά προγράμματα, στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, καθώς και καλές πρακτικές, που υλοποιήθηκαν από φοιτητές/τριες κατά τα προηγούμενα ακαδημαϊκά έτη
  • η σημασία της ΚΕ/ΠτΚ για την ανάπτυξη κοινού, την καλλιτεχνική εκπαίδευση, την ανάπτυξη της αισθητικής και της κριτικής ικανότητας παιδιών/νέων.

Στόχοι είναι:

  • οι φοιτητές/τριες να κατανοήσουν και να συζητήσουν τις σύγχρονες θεωρητικές εξελίξεις στο πεδίο της ΚΕ
  • να μάθουν πώς να οργανώνουν ένα πρόγραμμα ΚΕ στο σχολείο
  • να έρθουν σε επαφή με βασικές παιδαγωγικές αρχές που απαιτούνται στο χώρο του σχολείου
  • να κατανοήσουν τη σπουδαιότητα και την αναγκαιότητα της ΚΕ τόσο για τους μαθητές/τριες, όσο και για τους ίδιους τους κινηματογραφιστές, την κινηματογραφική βιομηχανία αλλά και ευρύτερα για την κοινωνία (ανάπτυξη κοινού)
  • να γνωρίσουν πρωτοβουλίες καθώς και έναν πλούτο προγραμμάτων και δραστηριοτήτων για το πεδίο της ΚΕ. στην Ελλάδα και στην Ευρώπη

Στο τέλος του εξαμήνου, ο/η φοιτητής/τρια θα μπορεί:

  • να κατανοήσει τις διαφορετικές προσεγγίσεις που υπάρχουν για την  κινηματογραφική εκπαίδευση και να σχολιάσει συγκριτικά και κριτικά αυτή που ο ίδιος θεωρεί ως πιο σημαντική
  • να σχεδιάσει και να οργανώσει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διδασκαλίας του κινηματογράφου στο χώρο του σχολείου 
  • να κατακτήσει βασικές παιδαγωγικές αρχές (π.χ. ομαδοσυνεργατική και ενεργητική διδασκαλία, την ενθάρρυνση, την ανάπτυξη της κριτικής γνώσης κλπ.)
  •  να αναπτύσσει επιχειρήματα για το ρόλο και την αναγκαιότητα της κινηματογραφικής εκπαίδευσης
  • να πραγματοποιεί βιβλιογραφική έρευνα και να συντάσσει ακαδημαϊκό δοκίμιο.

Γενικός στόχος του μαθήματος είναι να παρουσιάσει τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στην παραγωγή πρωτότυπων οπτικοακουστικών έργων με αποκλειστικό σκοπό την ψηφιακή τους διανομή και προβολή τους, μέσω υπηρεσιών streaming. Η παραγωγή αυτή αποτελεί κάτι πρωτόγνωρο για την κινηματογραφική και τηλεοπτική βιομηχανία, αφού ανατρέπονται κλασσικές και παραδοσιακές – έως σήμερα – μέθοδοι κινηματογραφικής διανομής κι εκμετάλλευσης. Έτσι δημιουργούνται νέες συνθήκες οι οποίες ερευνώνται σε επίπεδο τεχνολογίας, αγοράς, κουλτούρας και ιδεολογίας. Βασικός φορέας αυτών των νέων συνθηκών αποτελεί η διαδικτυακή πλατφόρμα του Netflix, η οποία, στο πλαίσιο του μαθήματος, μελετάται ενδελεχώς σε ό,τι αφορά την ιστορία της, το μοντέλο λειτουργίας της καθώς και οι επιπλέον προοπτικές ανάπτυξης του οικοσυστήματος των Over the top (OTT) υπηρεσιών.