Στόχοι του μαθήματος είναι η απόκτηση θεωρητικών και εφαρμοσμένων επιστημονικών γνώσεων σχετικά με το χρησιμοποιούμενο εκπαιδευτικό υλικό στη σχολική τάξη και τον υπαίθριο εκπαιδευτικό χώρο και η ανάπτυξη δεξιοτήτων για την προετοιμασία εκπαιδευτικού υλικού για την διδασκαλία. η απόκτηση θεωρητικών και εφαρμοσμένων επιστημονικών γνώσεων σχετικά με την αξιοποίηση τεχνικών ασύγχρονης και εξ αποστάσεως διδασκαλίας σε ψηφιακό περιβάλλον.

Σκοπός του μαθήματος είναι η παροχή σύγχρονων περιβαλλοντικών γνώσεων και ερευνητικών δεδομένων για το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον και τα συναφή περιβαλλοντικά προβλήματα και ζητήματα και η αξιοποίηση των γνώσεων αυτών στον σχεδιασμό και την εφαρμογή εκπαιδευτικών παρεμβάσεων για μικρά παιδιά στο πλαίσιο της τυπικής και της μη τυπικής εκπαίδευσης. Το μάθημα παρέχει στους φοιτητές βασικές έννοιες από το πεδίο των περιβαλλοντικών επιστημών και της οικολογίας. Ειδικότερα, συζητούνται ζητήματα σχετικά με την ενέργεια και τη διαχείρισή της, τη διαχείριση υδάτινων πόρων, τη διαχείριση φυσικών πόρων, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, την ατμοσφαιρική ρύπανση, την όξινη βροχή, το στρώμα του όζοντος, τη μείωση της βιοποικιλότητας, όπως και θέματα σχετικά με το αστικό περιβάλλον και τη διαμόρφωση αειφόρων πόλεων.

Το μάθημα αποτελεί βασικό εισαγωγικό μάθημα σε μαθηματικές έννοιες που εμφανίζονται στη προ-σχολική και πρωτο-σχολική ηλικία.

Η ύλη του μαθήματος εστιάζει στην εισαγωγή των φοιτητών/τριών στις βασικές έννοιες των μαθηματικών της προσχολικής ηλικίας μέσα από την παρουσίαση των βασικών θεωριών διδασκαλίας και μάθησης των μαθηματικών αυτών εννοιών καθώς επίσης και των βασικών ερευνητικών ευρημάτων όσον αφορά τον τρόπο κατανόησής τους από τα παιδιά αυτών των ηλικιών.

Οι μαθηματικές έννοιες στις οποίες εστιάζει το μάθημα είναι πρωταρχικές έννοιες των μαθηματικών οι οποίες αποτελούν τη βάση για την περαιτέρω ανάπτυξή τους στα σχολικά μαθηματικά. Με αυτή την έννοια το μάθημα αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα δομηθεί η θεωρητική γνώση των φοιτητών/τριών για τη μάθηση και τη διδασκαλία των μαθηματικών εννοιών, πάνω στην οποία θα αναπτυχθούν αργότερα στοχευμένες δραστηριότητες για τη διδασκαλία συγκεκριμένων μαθηματικών εννοιών.

Έτσι, στόχος του μαθήματος αποτελεί η κατανόηση από τους/τις φοιτητές/τριες των βασικών χαρακτηριστικών της μαθηματικής γνώσης σε αυτή την ηλικία, των δυσκολιών που επιφυλάσσει για τα παιδιά, του τρόπου με τον οποίο θα μπορούσαν να γίνουν προσπάθειες να ξεπεραστούν αυτές οι δυσκολίες, όπως επίσης και της σημασίας αυτής της μαθηματικής γνώσης στον μαθηματικό εγγραμματισμό των παιδιών.

Στόχος είναι επίσης να εισαχθούν οι φοιτητές/τριες στην ερευνητική διαδικασία για τη συλλογή δεδομένων που αφορούν τη γνώση και την κατανόηση των μαθηματικών εννοιών από τους μαθητές αυτής της ηλικίας και τη διδακτική τους αξιοποίηση. 

Οι θεματικές που θα αναδειχθούν είναι:

Αριθμός και πράξεις στην προσχολική ηλικία: Κατανόηση του αριθμού στη προσχολική ηλικία: οι αναπαραστάσεις του αριθμού κι οι διαδικασίες της απαρίθμησης και μέτρησης/εκτίμησης μεγεθών και πλήθους συνόλων, πράξεις και στοιχειώδεις υπολογισμοί στην προσχολική ηλικία - Εισαγωγή στα σύμβολα των αριθμών - Στρατηγικές πρόσθεσης και αφαίρεσης στη προσχολική ηλικία - Μέτρηση ποσοτήτων, μήκους, και επιφάνειας, εσωτερικές και εξωτερικές αναπαραστάσεις του αριθμού, εισαγωγή στα αριθμητικά συστήματα με εστίαση στο δεκαδικό. Βασικές προ-Γεωμετρικές έννοιες Κατανόηση βασικών γεωμετρικών εννοιών και αντίληψη του χώρου: κατανόηση, διάκριση, αναπαραγωγή βασικών γεωμετρικών σχημάτων του επιπέδου και του χώρου - Κατανόηση της έννοιας της γωνίας - Η έννοια της συμμετρίας - Αίσθηση και προσανατολισμός στο χώρο, - Κατανόηση βασικών τοπολογικών σχέσεων (π.χ., μέσα-έξω, κοντά-μακριά, πάνω-κάτω). Εισαγωγή σε προ-Αλγεβρικές έννοιες: κανονικότητες, μοτίβα, περιοδικότητα και εισαγωγή στον αλγεβρικό συλλογισμό. Κατανόηση της οργάνωσης, ανάλυσης και παρουσίασης δεδομένων.

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΝΟΙΓΕΤΑΙ ΣΤΟΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ( ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ) ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ, ΣΤΗ ΓΡΑΦΗ ΜΙΑΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ ΜΕ ΠΛΑΝΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ( ΘΑ ΣΥΖΗΤΗΘΕΙ ΚΑΙ ΘΑ ΤΟ  ΑΠΟΦΑΣΙΣΟΥΜΕ) ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΓΡΑΦΗΣ ΣΕ ΕΝΑ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΔΥΟ ΩΡΩΝ ΣΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ.

ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ: 1 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ( 5 ΜΟΝΑΔΕΣ ΚΑΙ 5 ΜΟΝΑΔΕΣ ΟΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΔΗΜ.ΓΡΑΦΗΣ

ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΡΑΚΙΤΣΙΟΣ

Σκοπός του μαθήματος είναι η απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων για την προσέγγιση και παρουσίαση της οικολογικής, κοινωνικής, οικονομικής, πολιτικής και ιδεολογικής διάστασης των περιβαλλοντικών ζητημάτων στην προοπτική της κοινωνικής και περιβαλλοντικής αειφορίας. Στο μάθημα αναπτύσσονται το περιεχόμενο των όρων περιβάλλον, Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (ΠΕ), αειφορία, και αειφόρος ανάπτυξη, η φιλοσοφία και οι στόχοι, αρχές και αξίες της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για το περιβάλλον και την αειφορία (ΕΠΑ), η ιστορία και η εξέλιξη της ΠΕ/ΕΠΑ σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, το παιδαγωγικό και περιβαλλοντικό πλαίσιο της ΠΕ/ΕΠΑ, η οικοσυστημική, συστημική και κριτική προσέγγιση των περιβαλλοντικών θεμάτων, ζητήματα που σχετίζονται με την περιβαλλοντική δικαιοσύνη και τις κοινωνικές ανισότητες και σύγχρονες παιδαγωγικές μέθοδοι για τη συγκρότηση δράσεων για το περιβάλλον και την αειφορία στην προσχολική ηλικία. Παρουσιάζεται και συζητείται το «αειφόρο σχολείο», οι αρχές, ο σκοπός και οι στόχοι του για την προαγωγή της ιδέας της αειφορίας.

Αναγνώριση των στερεότυπων στη λογοτεχνία-Αναγνώριση των αφηγηματικών τεχνικών υπεύθυνων για την κατασκευή ή την αναπαραγωγή συγκεκριμένων ιδεολογιών σχετικά με την ετερότητα-Κριτική προσέγγιση και αξιολόγηση των βιβλίων για παιδιά που στοχεύουν στην προώθηση της διαπολιτισμικής επικοινωνίας -Αναγνώριση των πολιτισμικά αυθεντικών βιβλίων -Ικανότητα σχεδιασμού δράσης αποτελεσματικής διαπολιτισμικής επικοινωνίας στο μάθημα της λογοτεχνίας Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη, Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών, Αυτόνομη εργασία, Ομαδική εργασία, Εργασία σε διεθνές περιβάλλον, Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον, Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών, Σχεδιασμός και διαχείριση έργων, Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα, Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον, Επίδειξη κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα φύλου, Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής, Προαγωγή τ! ς ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης Η έννοια της πολυπολιτισμικότητας, ορισμός του περιεχομένου της στην λογοτεχνία. Ζητήματα ετερότητας μέσα σε βιβλία για παιδιά: έμφυλη, φυλετική/εθνική, θρησκευτική, κοινωνική/ταξική, σωματική και πνευματική αρτιμέλεια. Προσεγγίσεις των λογοτεχνικών κατασκευών της ετερότητας για παιδιά μέσα από την ελληνική και την ξένη παιδική λογοτεχνία. Ενδεικτικά παραδείγματα. Η συμβολή της μετάφρασης/διασκευής λογοτεχνικών έργων για παιδιά στην πολυπολιτισμική ευαισθητοποίησή τους.

Από τα τέλη του 20ου αιώνα, υπό την επίδραση τεχνολογικών και κοινωνιο-πολιτισμικών εξελίξεων, το επικοινωνιακό και αναπαραστατικό τοπίο αναδιαμορφώθηκε ριζικά: νέοι τρόποι νοηματοδότησης (οπτικοί, χωρικοί, κινητικοί κ.α.), που μάλιστα αξιοποιήθηκαν συνδυαστικά σε έντυπα ή ψηφιακά περιβάλλοντα, ανέτρεψαν την μέχρι πρότινος πρωτοκαθεδρία της γλώσσας ως μέσου δημιουργίας νοήματος και άνοιξαν τον δρόμο για την ανάδυση νέων, συχνά υβριδικών, κειμενικών ειδών με αξιοποίηση ποικίλων σημειωτικών τρόπων αναπαράστασης. Η διαδικασία παραγωγής νοήματος σε αυτά τα νέα, έντυπα και ψηφιακά, κειμενικά είδη που προέκυψαν συνδέθηκε αναπόδραστα με νέες πρακτικές 'ανάγνωσης'/κατανόησης. Σε αυτό το πλαίσιο το μάθημα αποσκοπεί στην κατανόηση βασικών αρχών της πολυτροπικότητας, την εξοικείωση με τρόπους ανάλυσης πολυτροπικών κειμένων, την ανάπτυξη πολυτροπικής μεταγλώσσας και την απόκτηση ικανοτήτων κριτικής προσέγγισης των πολυτροπικών κειμένων και εντοπισμού των Λόγων (Discourses) που αποσιωπώνται ή υπονοούνται. Επίσης, συζητάται η κατανόηση πολυτροπικών κειμένων από παιδιά μικρών ηλικιών και η ένταξη της πολυτροπικότητας στον σχεδιασμό του εκπαιδευτικού έργου των μελλοντικών εκπαιδευτικών. Τέλος, παρουσιάζονται παραδείγματα πολυτροπικής επικοινωνίας σε διάφορα μαθησιακά περιβάλλοντα και αναλύεται η συνεισφορά των ποικίλων τρόπων στη δημιουργία νοήματος.

Από τα τέλη του 20ου αιώνα, υπό την επίδραση τεχνολογικών και κοινωνιο-πολιτισμικών εξελίξεων, το επικοινωνιακό και αναπαραστατικό τοπίο αναδιαμορφώθηκε ριζικά: νέοι τρόποι νοηματοδότησης (οπτικοί, χωρικοί, κινητικοί κ.α.), που μάλιστα αξιοποιήθηκαν συνδυαστικά σε έντυπα ή ψηφιακά περιβάλλοντα, ανέτρεψαν την μέχρι πρότινος πρωτοκαθεδρία της γλώσσας ως μέσου δημιουργίας νοήματος και άνοιξαν τον δρόμο για την ανάδυση νέων, συχνά υβριδικών, κειμενικών ειδών με αξιοποίηση ποικίλων σημειωτικών τρόπων αναπαράστασης. Η διαδικασία παραγωγής νοήματος σε αυτά τα νέα, έντυπα και ψηφιακά, κειμενικά είδη που προέκυψαν συνδέθηκε αναπόδραστα με νέες πρακτικές 'ανάγνωσης'/κατανόησης. Σε αυτό το πλαίσιο το μάθημα αποσκοπεί στην κατανόηση βασικών αρχών της πολυτροπικότητας, την εξοικείωση με τρόπους ανάλυσης πολυτροπικών κειμένων, την ανάπτυξη πολυτροπικής μεταγλώσσας και την απόκτηση ικανοτήτων κριτικής προσέγγισης των πολυτροπικών κειμένων και εντοπισμού των Λόγων (Discourses) που αποσιωπώνται ή υπονοούνται. Επίσης, συζητάται η κατανόηση πολυτροπικών κειμένων από παιδιά μικρών ηλικιών και η ένταξη της πολυτροπικότητας στον σχεδιασμό του εκπαιδευτικού έργου των μελλοντικών εκπαιδευτικών. Τέλος, παρουσιάζονται παραδείγματα πολυτροπικής επικοινωνίας σε διάφορα μαθησιακά περιβάλλοντα και αναλύεται η συνεισφορά των ποικίλων τρόπων στη δημιουργία νοήματος.

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ μέσω ΕΣΠΑ Το ΤΕΠΑΕ συμμετέχει στο Πρόγραμμα «Πρακτική Άσκηση Α.Π.Θ.» από το 2015, το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (Ε.Κ.Τ.) και από Εθνικούς Πόρους, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δία Βίου Μάθηση" 2014 - 2020. Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες του Τμήματος μπορούν να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα ΠΑ μέσω ΕΣΠΑ προαιρετικά, αφού έχουν ολοκληρώσει με επιτυχία την Εφαρμοσμένη Προσχολική Παιδαγωγική Ι και ΙΙ, στα ΣΤ΄ και Ζ εξάμηνα αντίστοιχα, και εφόσον πληρούν τα απαιτούμενα κριτήρια (και εφόσον επιλεγούν), σύμφωνα με την υπ’ αριθμ 14/14-5-2017, απόφαση της ΓΣ. Η Επιδοτούμενη Πρακτική Άσκηση πραγματοποιείται στο Η’ εξάμηνο, έχει 12 ECTS, έχει διάρκεια 2μηνών, και δεν βαθμολογείται. Τα ECTS τα οποία συνοδεύουν την Πρακτική Άσκηση είναι ανεξάρτητα από τα 240 ECTS τα οποία απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου. 

Γίνονται οδηγίες και υποστήριξη σε πτυχιακές εργασίες μελών του εργαστηρίου "ΨΥΧΗ"

Τα προγράμματα μη τυπικής εκπαίδευσης πραγματοποιούνται εκτός του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος, απευθύνονται στο γενικό πληθυσμό αλλά και σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες και περιλαμβάνουν μεγάλο εύρος αντικειμένων που ανταποκρίνονται στις εκάστοτε ανάγκες του πληθυσμού-στόχου τους. Στο μάθημα εξετάζονται οι προδιαγραφές αποτελεσματικού σχεδιασμού προγραμμάτων μη τυπικής εκπαίδευσης τα οποία προσφέρονται είτε διά ζώσης είτε μέσω ηλεκτρονικής μάθησης είτε με συνδυασμό τους. Έμφαση δίνεται στο σχεδιασμό προγραμμάτων που απευθύνονται σε ενηλίκους. Προσεγγίζονται οι βασικές αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων, καθώς και τα κίνητρα και τα εμπόδια συμμετοχής των ενηλίκων σε εκπαιδευτικά προγράμματα, που αποτελούν σημαντικές παραμέτρους για τον αποτελεσματικό τους σχεδιασμό. Επιπλέον, εξετάζονται τα στοιχεία που απαιτούνται για το σχεδιασμό αποτελεσματικών προγραμμάτων που απευθύνονται σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες.

Τα προγράμματα μη τυπικής εκπαίδευσης πραγματοποιούνται εκτός του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος, απευθύνονται στο γενικό πληθυσμό αλλά και σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες και περιλαμβάνουν μεγάλο εύρος αντικειμένων που ανταποκρίνονται στις εκάστοτε ανάγκες του πληθυσμού-στόχου τους. Στο μάθημα εξετάζονται οι προδιαγραφές αποτελεσματικού σχεδιασμού προγραμμάτων μη τυπικής εκπαίδευσης τα οποία προσφέρονται είτε διά ζώσης είτε μέσω ηλεκτρονικής μάθησης είτε με συνδυασμό τους. Έμφαση δίνεται στο σχεδιασμό προγραμμάτων που απευθύνονται σε ενηλίκους. Προσεγγίζονται οι βασικές αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων, καθώς και τα κίνητρα και τα εμπόδια συμμετοχής των ενηλίκων σε εκπαιδευτικά προγράμματα, που αποτελούν σημαντικές παραμέτρους για τον αποτελεσματικό τους σχεδιασμό. Επιπλέον, εξετάζονται τα στοιχεία που απαιτούνται για το σχεδιασμό αποτελεσματικών προγραμμάτων που απευθύνονται σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες.

Όταν λέμε «Τοπική Ιστορία» εννοούμε το ιστορικό υλικό, το οποίο αναφέρεται στην κοινωνική, πολιτική, πολιτισμική και οικονομική ιστορία ενός τόπου, σε σχέση με την ιστορία της ευρύτερης επαρχίας ή του γεωγραφικού διαμερίσματος, αλλά και σε σχέση με τη γενική ή εθνική και την παγκόσμια ιστορία. ΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ -Να διερευνήσουν θεματικές, όπως την ιστορία του τοπίου, την οικονομική, την τεχνική, την κοινωνική, την πολιτική ή την πολιτισμική ζωή ενός τόπου σε όλες τους τις εκφάνσεις. Να αναδείξουν την αξία του κάθε τόπου, μέσα από τις θεματικές της Να γνωρίσουν τα αγαθά του ανθρώπινου πολιτισμού μέσα από τεκμήρια της ιστορίας του τόπου (παλαιότερα μνημεία, αρχεία, κτίσματα, εργαλεία άλλων εποχών, συνήθειες και τρόποι ζωής, σύγχρονα έργα, τοπικοί θρύλοι, ήθη και έθιμα κ.τ.λ.). Η τοπική ιστορία Αποτελεί εργαλείο που μας οδηγεί στην κατανόηση της γενικής ιστορίας. Αποτελεί ένα είδος ιστοριογραφικής δραστηριότητας Εστιάζει το ενδιαφέρον της κυρίως προς τις μικρές κοινωνικές ομάδες Συμβάλλει στη διαμόρφωση ιστοριογραφικού λόγου, ο οποίος μπορεί να καλλιεργείται και να αναπτύσσεται συστηματικά στην εκπαίδευση προς όφελός της.

Αντικείμενο του μαθήματος είναι η μελέτη των στοιχείων που θεμελιώνουν την παιδαγωγική ποιότητα του χώρου, σε συνδυασμό με βασικές παραμέτρους μιας διαδικασίας αγωγής. Διερευνώνται τόσο τα χαρακτηριστικά της οργάνωσης του χώρου, όσο και η δυναμική που αναπτύσσεται στο πλαίσιο της σχέσης "παιδί – χώρος" και εξετάζονται οι δυνατότητες σύνδεσής τους με μια διαδικασία αγωγής. Τέλος, διατυπώνονται προτάσεις για τη μετατροπή του χώρου σε "πεδίο αγωγής", δηλαδή σε μια υλική ενότητα που θα προσφέρει το πλαίσιο αλλά και τα ερεθίσματα για την εκπαιδευτική διαδικασία.

Αντικείμενο του μαθήματος είναι η μελέτη των στοιχείων που θεμελιώνουν την παιδαγωγική ποιότητα του χώρου, σε συνδυασμό με βασικές παραμέτρους μιας διαδικασίας αγωγής. Διερευνώνται τόσο τα χαρακτηριστικά της οργάνωσης του χώρου, όσο και η δυναμική που αναπτύσσεται στο πλαίσιο της σχέσης "παιδί – χώρος" και εξετάζονται οι δυνατότητες σύνδεσής τους με μια διαδικασία αγωγής. Τέλος, διατυπώνονται προτάσεις για τη μετατροπή του χώρου σε "πεδίο αγωγής", δηλαδή σε μια υλική ενότητα που θα προσφέρει το πλαίσιο αλλά και τα ερεθίσματα για την εκπαιδευτική διαδικασία.