Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στις ψυχολογικές προσεγγίσεις της προσωπικότητας. Στο μάθημα καλύπτονται αναλυτικά οι κεντρικές θεωρίες της προσωπικότητας που έχουν αναπτυχθεί στην ψυχολογία, συγκεκριμένα, ψυχαναλυτικές θεωρίες, φαινομενολογικές θεωρίες, η θεωρία των χαρακτηριστικών, συμπεριφορικές και γνωστικές προσεγγίσεις, καθώς και η κοινωνικογνωστική θεωρία. Στα πλαίσια του μαθήματος οι φοιτητές/τριες ευαισθητοποιούται επίσης σε ζητήματα που αφορούν τον ορισμό της προσωπικότητας, τη διαμάχη για το ρόλο γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων στη διαμόρφωση της προσωπικότητας, σε κλινικές εφαρμογές των θεωριών προσωπικότητας, καθώς και στο ρόλο του κοινωνικού και πολιτισμικού πλαισίου στη διαμόρφωση και ανάπτυξη της προσωπικότητας. 

Το μάθημα στοχεύει στην εμβάθυνση και διεύρυνση της γνώσης των φοιτητών όσον αφορά τη θεωρία και την πρακτική της κλινικής ψυχολογίας, με εστίαση στην ψυχολογική εκτίμηση και διατύπωση, και στους βασικούς τρόπους παρέμβασης στις συνήθεις ψυχολογικές δυσκολίες που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι κλινικοί ψυχολόγοι. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται οι βασικές διεργασίες που συνιστούν την ψυχολογική εκτίμηση, με έμφαση στην κλινική συνέντευξη. Οι φοιτητές και φοιτήτριες θα ασκηθούν, στο πλαίσιο μικρών ομάδων, σε βασικές κλινικές δεξιότητες. Επίσης, παρουσιάζονται οι βασικές αρχές που διέπουν τη διατύπωση του προβλήματος με βάση την ψυχολογική θεωρία και συζητάται ο ρόλος της διατύπωσης στο σχεδιασμό και στην αξιολόγηση της ψυχολογικής παρέμβασης, όπως και οι διαφορές της διατύπωσης από την ψυχιατρική διάγνωση. Τέλος, συζητάται η ερευνητική βιβλιογραφία όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των διαφόρων ψυχολογικών και ψυχοθεραπευτικών παρεμβάσεων. 

Το συγκεκριμένο μάθημα αποτελεί εισαγωγή στην Συμπεριφορική και Γνωστική-Συμπεριφορική ψυχοθεραπεία. Πρόκειται για προσεγγίσεις βασισμένες στις θεωρίες των A. Ellis (Λογικο-Συναισθηματική θεραπεία), A. Beck. (Γνωστικο-Συμπεριφορική θεραπεία-θεραπεία Αυτόματων σκέψεων) κ.ά., μέσα από συγκεκριμένα κλινικά παραδείγματα. Γίνεται εισαγωγή, επεξεργασία και σύγκριση των διαφορετικών μοντέλων

Αρχικά θα γίνει μία ιστορική αναδρομή για τον τρόπο με τον οποίο αναπτύχθηκε η ψυχοθεραπεία και στη συνέχεια θα συζητηθούν οι τρεις βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις στην ψυχοθεραπεία (ψυχοδυναμική, γνωστική-συμπεριφορική, και ανθρωπιστική) και η εφαρμογή τους στην κλινική πράξη. Στο υπόλοιπο μάθημα θα συζητηθούν τα παρακάτω ζητήματα: Συνέντευξη. Δεοντολογικά ζητήματα που προκύπτουν στην ψυχοθεραπεία, ζητήματα που προκύπτουν στην έρευνα στην ψυχοθεραπεία. 

Το μάθημα έχει στόχο να εισαγάγει τους φοιτητές στις βασικές αρχές που διέπουν την ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία, εστιάζοντας σε βασικά θεωρητικά και κλινικά ζητήματα. Συγκεκριμένα, παρουσιάζονται τα βασικά μοντέλα για τον ανθρώπινο ψυχισμό, όπως έχουν διατυπωθεί στην ψυχαναλυτική θεωρία – με βάση θεωρητικούς όπως είναι ο Freud, Klein, Kohut, Winnicott και άλλοι θεωρητικοί των αντικειμενότροπων σχέσεων- αλλά και τα μοντέλα σχετικά με τη θεραπευτική αλλαγή. Επίσης, παρουσιάζονται βασικά ζητήματα τεχνικής της ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας, και συγκεκριμένα η συνέντευξη ψυχαναλυτικής εκτίμησης, η ψυχοδυναμική διατύπωση του προβλήματος, οι βασικές παρεμβάσεις του θεραπευτή, αλλά και ζητήματα που αφορούν το πλαίσιο της ψυχοθεραπείας και την ψυχοθεραπευτική σχέση (μεταβίβαση, αντιμεταβίβαση και θεραπευτική συμμαχία). Επίσης συζητάται ο ρόλος της ασυνείδητης επικοινωνίας και του συμβολισμού, όπως και η κατανόηση και ανάλυση των αμυνών στην ψυχοθεραπευτική διεργασία. Πέρα από τις θεωρητικές διαλέξεις στο μάθημα παρουσιάζεται και σχολιάζεται κλινικό υλικό με βάση την ψυχοδυναμική προσέγγιση και μελετώνται βασικά ψυχαναλυτικά κείμενα. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/ φοιτήτριες: • θα γνωρίζουν τις βασικές αρχές της ψυχαναλυτικής θεωρίας όσον αφορά τον ανθρώπινο ψυχισμό και την ψυχική δυσφορία • θα γνωρίζουν τα βασικά ψυχοδυναμική μοντέλα όσον αφορά την ψυχοθεραπευτική αλλαγή • θα μπορούν να διαμορφώσουν μια ψυχοδυναμική διατύπωση του προβλήματος με βάση κλινικό υλικό • θα έχουν εξοικειωθεί με τις βασικές αρχές της ψυχοδυναμικής πρακτικής 

Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στις αρχές και πρακτικές της κοινοτικής κλινικής ψυχολογίας. Οι φοιτητές θα εισαχθούν στα κύρια μοντέλα κατανόησης και αντιμετώπισης των προβλημάτων ψυχικής υγείας, την ιστορική τους εξέλιξη και τις κριτικές που τους έχουν ασκηθεί, καθώς και στο υπάρχον σύστημα οργάνωσης και λειτουργίας κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Θα καλυφθούν επίσης ο ρόλος κοινωνικοπολιτισμικών παραγόντων στην εμφάνιση και πορεία των ψυχικών διαταραχών, όπως επίσης ζητήματα που αφορούν την εμπλοκή του νόμου στην αντιμετώπιση ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας. Έμφαση θα δοθεί στην ανάπτυξη προσεγγίσεων συνηγορίας, ενδυνάμωσης και αυτοβοήθειας, με στόχο την προώθηση της ανάρρωσης στην ψυχική υγεία. 

Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στις κύριες έννοιες της κοινωνικής ψυχολογίας. Στη διάρκειά του οι φοιτητές/τριες παρακολουθούν δίωρες θεωρητικές διαλέξεις που εστιάζουν στα παρακάτω θέματα: Αντικείμενο – επίπεδα ανάλυσης στην κοινωνική ψυχολογία. Ιστορία της κοινωνικής ψυχολογίας. Μέθοδοι έρευνας. Ενδο-ομαδικά και διομαδικά φαινόμενα. Στο πλαίσιο του μαθήματος οι φοιτητές/τριες α) μελετούν σημαντικά κείμενα της κοινωνικής ψυχολογίας, τα οποία παρουσιάζουν και συζητούν και β) έρχονται σε επαφή με ερευνητικές μεθόδους στη διάρκεια δίωρων ασκήσεων με στόχο την κατανόηση των διεργασιών που ενέχονται στα κοινωνικά φαινόμενα.

Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στις έννοιες και τις μεθόδους της γνωστικής κοινωνικής ψυχολογίας. Οι φοιτητές/τριες παρακολουθούν δίωρες θεωρητικές διαλέξεις στα παρακάτω θέματα: κοινωνική αντίληψη (κοινωνικά σχήματα, κατηγοριοποίηση στερεότυπα), κοινωνική απόδοση, στάσεις και αλλαγή στάσεων, κοινωνικές αναπαραστάσεις. Παράλληλα οι φοιτητές/τριες α) μελετούν σημαντικά κείμενα της γνωστικής κοινωνικής ψυχολογίας, τα οποία παρουσιάζουν και συζητούν και β) έρχονται σε επαφή με ερευνητικές μεθόδους στη διάρκεια δίωρων ασκήσεων. Στους μαθησιακούς στόχους του μαθήματος εντάσσονται η κατανόηση της σχέσης ανάμεσα στις θεωρίες και τις ερευνητικές προσεγγίσεις στη γνωστική κοινωνική ψυχολογία και η κριτική αξιολόγηση της θεωρίας και έρευνας. Η αξιολόγηση των φοιτητών θα γίνεται με εργασίες κατά τη διάρκεια του εξαμήνου και τελικές γραπτές εξετάσεις.

Το μάθημα έχει στόχο να εισαγάγει τους φοιτητές/τριες στην κριτική κοινωνική ψυχολογία και περιλαμβάνει δύο μεγάλες ενότητες. Η πρώτη είναι αφιερωμένη στις σημαντικότερες κριτικές θέσεις που αρθρώθηκαν στο πλαίσιο της «κρίσης της κοινωνικής ψυχολογίας». Στη δεύτερη ενότητα συζητιούνται οι διαφορετικές απαντήσεις που δόθηκαν στα ζητήματα αυτά και οι θεωρητικές και ερευνητικές παραδόσεις που διαμορφώθηκαν με έμφαση στις προσεγγίσεις που εντάσσονται στο ρεύμα που περιγράφεται ως «στροφή στο λόγο». 

Το μάθημα αποτελεί συνέχεια του μαθήματος Μεθοδολογία Έρευνας Ι και επικεντρώνεται σε ποιοτικές και ποσοτικές μεθόδους έρευνας στην Ψυχολογία σε μεγαλύτερο βάθος. Το μάθημα αποτελείται από δύο κύκλους: Ο ένας αφορά στις ποσοτικές και ο άλλος στις ποιοτικές μεθόδους. Οι δύο κύκλοι διδάσκονται παράλληλα, σε εβδομαδιαία βάση (2 ώρες την εβδομάδα για κάθε κύκλο). Τα μαθήματα και των δύο κύκλων ολοκληρώνονται με την ανάλυση των βασικών αρχών συγγραφής μιας επιστημονικής εργασίας. Και οι δύο κύκλοι του μαθήματος συνδυάζουν διαλέξεις με εργαστήρια ή εργαστηριακές ασκήσεις, στα οποία οι φοιτητές ασκούνται σε συγκεκριμένες μεθόδους συλλογής και ανάλυσης δεδομένων. ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ (διδάσκουσα: Δέσποινα Ξανθοπούλου) Σε αυτόν τον κύκλο του μαθήματος εξετάζονται σε μεγαλύτερο βάθος ζητήματα ερευνητικής μεθοδολογίας στο πλαίσιο της ποσοτικής προσέγγισης στην έρευνα. Συγκεκριμένα, εξετάζεται ο ρόλος των μεταβλητών για την εξέταση μιας ερευνητικής υπόθεσης, οι υποθέσεις ρύθμισης (moderation) και διαμεσολάβησης (mediation), ζητήματα μέτρησης, ζητήματα εγκυρότητας και αξιοπιστίας, εναλλακτικά μεθοδολογικά σχέδια (π.χ., διαχρονικές έρευνες, έρευνες ποσοτικών ημερολογίων), ζητήματα δειγματοληψίας και η σημασία της αντιπροσωπευτικότητας του δείγματος. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ (διδάσκουσα: Ευγενία Γεωργάκα) Σε αυτόν τον κύκλο του μαθήματος έμφαση δίνεται τόσο στη γενικότερη φιλοσοφία και αρχές που διέπουν την ποιοτική ερευνητική προσέγγιση όσο και σε συγκεκριμένες μεθοδολογίες. Παρουσιάζονται μέθοδοι συλλογής δεδομένων, όπως παρατήρηση, συνεντεύξεις, ομάδες εστίασης, ανάλυση αρχείων, καθώς και μέθοδοι ανάλυσης δεδομένων, όπως θεματική ανάλυση, θεμελιωμένη θεωρία, φαινομενολογικές και ερμηνευτικές μέθοδοι, αφηγηματική ανάλυση και ανάλυση λόγου.

Οι μετωπιαίοι λοβοί αποτελούν το 30% της επιφάνειας του εγκεφαλικού φλοιού. Συνεισφέρουν σε λειτουργίες και συμπεριφορές που διαχωρίζουν τον άνθρωπο από τα ζώα, όπως κοινωνική νόηση και κριτική ικανότητα. Η κατανόηση των μετωπιαίων λοβών συμβάλλει στην κατανόηση διαφόρων νευρολογικών και ψυχιατρικών διαταραχών. Ι. Γενική επισκόπηση των μετωπιαίων λοβών ΙΙ. Ανατομία μετωπιαίων λοβών και ανάπτυξη των μετωπιαίων λοβών στην παιδική ηλικία ΙΙΙ. Νευροχημεία IV. Προσεγγίσεις λειτουργικής και μαγνητικής απεικόνισης των μετωπιαίων λοβών V. Νευροψυχολογικές λειτουργίες (επεισοδιακή και αυτοβιογραφική μνήμη, εκτελεστικές λειτουργίες, σχεδιασμός, κινητικός έλεγχος, γλώσσα, εικόνα εαυτού, κοινωνική νόηση, ικανότητα συγκατάθεσης) VI. Νευρολογικές διαταραχές και μετωπιαίοι λοβοί VII. Ψυχιατρικές διαταραχές και μετωπιαίοι λοβοί 

  • Ι. Νευρωνικά χαρακτηριστικά της ανάπτυξης. Ανάπτυξη λειτουργιών. Δομική ανάπτυξη εγκεφάλου. Επιδράσεις του περιβάλλοντος στην εγκεφαλική ανάπτυξη. Ανάπτυξη της λειτουργικής ασυμμετρίας. Ευαλωτότητα και πλαστικότητα του αναπτυσσόμενου εγκέφαλου. Εγκέφαλος παιδιών και ενηλίκων: Δομικές και λειτουργικές διαφορές.
  • II. Αναπτυξιακές διαταραχές, αναπτυξιακά σύνδρομα.
  • ΙΙΙ. Η νευροψυχολογία των αναπτυξιακών συνδρόμων 

Ο στόχος του συγκεκριμένου μαθήματος είναι η παρουσίαση με αναλυτικό τρόπο της θεωρίας και των τεχνικών του κινήματος της οικογενειακής θεραπείας. Η βασική θεματολογία που διαπραγματεύεται το μάθημα είναι η εξής:

-Βασικές αρχές της θεωρίας συστημάτων και της θεωρίας για την επικοινωνία.

-Ο κύκλος ανάπτυξης της ζωής της οικογένειας.

-Η οικογένεια ως σύστημα και η εκδήλωση ψυχοπαθολογίας σε κάποιο από τα μέλη της.

-Βασικές αρχές μοντέλων οικογενειακής θεραπείας.

-Σύγχρονες εξελίξεις των μοντέλων οικογενειακής θεραπείας.

-Φάσεις, στάδια, τεχνικές και μέθοδοι παρέμβασης στην οικογενειακή ψυχοθεραπεία.

Η οικογένεια ως ζωντανό-εξελισσόμενο σύστημα. Γένεση και ιστορική εξέλιξη της οικονειακής ψυχοθεραπείας. Βασικές αρχές της θεωρίας συστημάτων και της θεωρίας για την επικοινωνία. Ο κύκλος της ζωής της οικογένειας - Γενεόγραμμα. Η οικογένεια ως σύστημα και η εκδήλωση ψυχοπαθολογίας σε κάποιο από τα μέλη της. Βασικές αρχές μοντέλων συστημικής οικογενειακής θεραπείας. Σύγχρονες προσεγγίσεις της οικογένειας ως συστήματος ιδεών. Σύγχρονες εξελίξεις των μοντέλων οικογενειακής θεραπείας. 

Σκοπός του μαθήματος είναι να παρέχει τις απαραίτητες γνώσεις για τον σχεδιασμό, την πραγματοποίηση και κυρίως το γράψιμο μίας επιστημονικής έρευνας στην ψυχολογία. Στην διάρκεια των μαθημάτων πραγματοποιούνται πέντε διαφορετικά ψυχολογικά πειράματα. Κάθε πείραμα συνδέεται με ένα αντίστοιχο θέμα το οποίο καλύπτεται από μία σύντομη εισαγωγική διάλεξη.

Σύντομη ανάλυση της ιστορικής εξέλιξης των λειτουργιών της προσοχής, της μάθησης, της γλώσσας και της μνήμης. Θεωρίες για τη λειτουργία της προσοχής. Έλεγχος της προσοχής. Αποτύπωση, εθισμός, κλασική εξαρτημένη μάθηση. Μνημονικό σύστημα (αισθητήρια, βραχύχρονη, μακρόχρονη μνήμη). Δομές και λειτουργίες του μνημονικού συστήματος. Μεταβλητές που επηρεάζουν το μνημονικό σύστημα. Μνήμη εικόνων (αντικειμένων, προσώπων, σκηνών). Θεωρητικές ερμηνείες. Γνώση και οργάνωση της γνώσης (σημασιολογική μνήμη, μνήμη επεισοδίων, αυτοβιογραφική μνήμη). Λήθη, αιτίες της λήθης. Μνημονική. Δομή της γλώσσας. Απόκτηση και ανάπτυξη της γλώσσας.