Σκοπός του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών και φοιτητριών με τους μηχανισμούς της δράσης του κράτους από τη σκοπιά των δημόσιων πολιτικών. Κατά πρώτο λόγο, εξετάζονται ορισμένες βασικές θεωρητικές προσεγγίσεις ανάλυσης των διαδικασιών διαμόρφωσης, υλοποίησης, αξιολόγησης και μεταβολής των δημόσιων πολιτικών σε εθνικό, υπερεθνικό και υποεθνικό επίπεδο. Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στην ανάλυση των νεοθεσμικών προσεγγίσεων (ορθολογικής επιλογής, ιστορικές, κοινωνιολογικές). Tη θεωρητική συζήτηση ακολουθεί η μελέτη επιλεγμένων περιπτώσεων σε δύο συγκεκριμένα πεδία δημόσιων πολιτικών: α) στην κοινωνική πολιτική και πολιτική απασχόλησης (με έμφαση στην εξέταση της κρίσης του ελληνικού κοινωνικού κράτους) και β) την εξειδίκευση και υλοποίηση της πολιτικής συνοχής της ΕΕ από το ελληνικό σύστημα διαμόρφωσης και εφαρμογής δημόσιων πολιτικών. 

Ο λαϊκισμός αποτελεί τα τελευταία χρόνια ένα από τα ταχύτερα αναπτυσσόμενα πεδία θεωρητικής και εμπειρικής έρευνας στον χώρο των πολιτικών επιστημών. Στο συγκεκριμένο μάθημα επιχειρούμε να φωτίσουμε κρίσιμες πτυχές του φαινομένου, δίνοντας έμφαση τόσο στις διαχρονικές προσπάθειες για την συγκρότηση ενός συνεκτικού θεωρητικού μοντέλου κατανόησής του, όσο και στην εμπειρική και συγκριτική ανάλυση επιμέρους εμπειρικών περιπτώσεων. Σκοπός του μαθήματος είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες με τις ιδιαιτερότητες ενός ιδιαίτερα σύνθετου και απαιτητικού αντικειμένου έρευνας στο οποίο εμπλέκονται ποικίλοι κλάδοι και μεθοδολογίες, όπως η πολιτική θεωρία, η συγκριτική πολιτική, η κοινωνιολογία, η ανάλυση λόγου και η ψυχανάλυση. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην κριτική κατανόηση της σχέσης του λαϊκισμού με την δημοκρατία και την αντιπροσώπευση, όπως και στον ρόλο των λαϊκιστικών κομμάτων και κινημάτων στις σύγχρονες κοινωνίες της Δύσης, ενώ θα αναδειχτούν οι ιδιαιτερότητες των «αντι-λαϊκιστικών» λόγων στην ελληνική και ευρωπαϊκή δημόσια σφαίρα.

Το μάθημα αυτό εισάγει τους φοιτητές στα πολιτικά συστήματα και την πολιτική και κοινωνία της Λατινικής Αμερικής. Περιλαμβάνει μια επισκόπηση της περιοχής στο σύνολό της με ανάλυση και μελέτη συγκεκριμένων χωρών (Μεξικό, Βραζιλία, Κολομβία…) και θεματικών (εξάρτηση και περιφερειοποίηση, κοινωνικές και φυλετικές ανισότητες, εκδημοκρατισμός και ολιγαρχίες, ρόλος της θρησκείας, σχέσεις με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη).

Το μάθημα πραγματεύεται εισαγωγικές έννοιες, αλγορίθμους και παραδείγματα από τη θεωρία πιθανοτήτων, τη συνδυαστική, τη θεωρία γραφημάτων και τη θεωρία σχέσεων και συναρτήσεων σε αριθμητικά σύνολα. Τα θέματα που θίγονται αφορούν κυρίως έννοιες σε διακριτά, πεπερασμένα σύνολα (τους ακέραιους και τους φυσικούς αριθμούς ή πεπερασμένα υποσύνολα τους). Στη πρώτο μέρος παρουσιάζεται η θεωρία συνόλων και η έννοια του αλγορίθμου και μελετάται ο αλγόριθμος του εκλογικού νόμου. Στη συνδυαστική παρουσιάζονται οι τεχνικές απαρίθμησης-μέτρησης, οι έννοιες συνδυασμοί, μεταθέσεις, διατάξεις με επανάθεση και χωρίς επανάθεση. Στη θεωρία πιθανοτήτων, η έννοια της πιθανότητας και της δεσμευμένης πιθανότητας. Στο ίδιο πλαίσιο παρουσιάζεται και η μέθοδος των φραγμάτων για την εξαγωγή συμπερασμάτων από ομαδοποιημένα δεδομένα. Στη θεωρία γραφημάτων, έννοιες, ορισμοί, ιδιότητες και αλγόριθμοι με έμφαση στα συνδετικά και στα επίπεδα γραφήματα. 

Το μάθημα αναφέρεται στις βασικές μαθηματικές έννοιες (από τα διακριτά μαθηματικά) που είναι χρήσιμες στις πολιτικές επιστήμες. Περιλαμβάνει 6 ενότητες

1. Αλγόριθμοι, Εκλογικός Νόμος
2. Σύνολα, συναρτήσεις, σχέσεις
3. Απαρίθμηση, συνδυαστική
4. Πιθανότητα, δεσμευμένη πιθανότητα, η μέθοδος των ορίων
5. Γραφήματα
6. Ειδικά γραφήματα


Η αξιολόγηση των φοιτητών θα γίνει με γραπτή εξέταση στο τέλος του εξαμήνου

Mέχρι τη δεκαετία του ’60 τα κοινωνικά κινήματα δεν αποτελούσαν αυτοτελές επιστημονικό αντικείμενο. Εξετάζονταν ως μια επιμέρους παράμετρος στο πλαίσιο ευρύτερων κοινωνικών και πολιτικών θεωριών. Ωστόσο, η πραγματικότητα που διαμορφώθηκε από την εξέγερση του ’68 και την εμφάνιση και η εξάπλωση κατά τη δεκαετία του ΄70 των νέων κοινωνικών κινημάτων, όπως το οικολογικό, το φεμινιστικό, το ειρηνιστικό κ.ά, κατά τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες άλλαξε τη μορφή και το περιεχόμενο της πολιτικής και κοινωνικής δράσης των πολιτών και δημιούργησαν την ανάγκη για νέες θεωρητικές προσεγγίσεις και αναλύσεις. Αντικείμενο του μαθήματος είναι οι θεωρίες συλλογικής δράσης και κοινωνικών κινημάτων. Έμφαση δίνεται στη θεωρία της συγκρουσιακής πολιτικής και τη θεωρία των νέων κοινωνικών κινημάτων που αποτελούν τα δύο σημαντικότερα σύγχρονα ερευνητικά προγράμματα. Τα θεωρητικά και ερευνητικά εργαλεία των δύο αυτών θεωριών χρησιμοποιούνται για την ανάλυση σύγχρονων κινημάτων. Ειδικότερα εξετάζονται κατά σειρά τα παρακάτω θέματα: -Ορισμός των κοινωνικών κινημάτων. Σε τι διαφέρει το κοινωνικό κίνημα από άλλες μορφές συλλογικής δράσης όπως οι ομάδες πίεσης, οι ομάδες συμφερόντων, οι εξεγέρσεις, κλπ. -Σύγκριση μεταξύ νέων και παλαιών κοινωνικών κινημάτων ως προς την κοινωνική τους σύσταση, τις οργανωτικές τους μορφές,τα αιτήματα και τις μορφές δράσης. -Θεωρίες συλλογικής συμπεριφοράς (Blumer, Gurr, Davies, Merton) -Μαρξιστικές θεωρίες για τη συλλογική δράση: ομοιότητες και διαφορές των προσεγγίσεων του Λένιν και της Λούξεμπουργκ -Η θεωρία της ορθολογικής επιλογής του Μ. Olson -Η θεωρία της κινητοποίησης των πόρων (Μc Carthy – Zald) -Oι θεωρίες των νέων κοινωνικών κινημάτων. Στην ενότητα αυτή εξετάζονται σε ξεχωριστές διαλέξεις οι θεωρίες του Touraine, του Μelucci, του Οffe και του Habermas -H προσέγγιση της πολιτικής διαδικασίας με έμφαση στην έννοια της δομής της πολιτικής ευκαιρίας (Μc Adam, Tarrow). Στο πλαίσιο αυτής της ενότητας οι φοιτητές καλούνται να αναγνωρίσουν στοιχεία της δομής της πολιτικής ευκαιρίας σε ένα σύγχρονο κίνημα. -Ανάλυση πλαισίων (Snow, Benford). Στο πλαίσιο αυτής της ενότητας οι φοιτητές καλούνται να αναλύσουν ένα τουλάχιστον κείμενο μιας κινηματικής οργάνωσης. -Συγκρουσιακή πολιτική (Tilly, Tarrow) -Σύγχρονα κοινωνικά κινήματα (κίνημα ενάντια στη νεοφιλελεύθερη παγκοσμοποίηση, κίνημα των πλατειών, τα κινήματα occupy)

Μαθησιακά Αποτελέσματα: 

Με την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές αναμένεται να είναι σε θέση: - να αναγνωρίζουν τα βασικά ερωτήματα της σύγχρονης έρευνας για τα κοινωνικά κινήματα, - να κατανοούν τις θεωρητικές και επιστημολογικές διαφορές των ερευνητικών προγραμμάτων που έχουν συγκροτηθεί για τη μελέτη των κοινωνικών κινημάτων τα τελευταία 50 χρόνια, - να αναγνωρίζουν την επίδραση του κοινωνικού και πολιτικού πλαισίου στις κυρίαρχες θεωρίες, - να χρησιμοποιούν βασικά ερευνητικά εργαλεία των πιο σύγχρονων προσεγγίσεων, - να αναλύουν τα βασικά χαρακτηριστικά των σύγχρονων κοινωνικών κινημάτων.

Περιγραφή και ανάλυση της πολιτικής δράσης των εφήβων και των νέων ανθρώπων στο σχολείο. Γίνεται αναφορά στην πολιτική κοινωνικοποίηση, στην πολιτική ωριμότητα, στα μαθητικά συμβούλια, στις καταλήψεις κλπ. 

Το αντικείμενο του μαθήματος είναι μια σειρά από πολιτικές αντιλήψεις και επιχειρήματα με ειδικό βάρος στη διαμόρφωση στη δημόσια κουλτούρα των νεότερων «φιλελεύθερων δημοκρατιών». Επίκεντρο του μαθήματος είναι οι αναγνώσεις του γεγονότος της Γαλλικής επανάστασης και οι μεγάλες συμβολικές τομές και ρήξεις που δρομολόγησε αυτό το συμβάν στην πολιτική σκέψη των συγχρόνων. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται αρχικά ορισμένες από τις πιο ισχυρές πολιτικές θεωρήσεις που αναπτύχθηκαν στο εσωτερικό του Γαλλικού Διαφωτισμού (με έμφαση στον Μοντεσκιέ και στον Ρουσσώ) και ο τρόπος με τον οποίο γονιμοποίησαν τη σκέψη και τις πρακτικές των δρώντων της Επανάστασης. Στη συνέχεια προσεγγίζονται οι κυριότερες ενστάσεις του ευρύτερου «Αντι-διαφωτισμού» στη Βρετανία και στη Γερμανία και ιδιαίτερα η συντηρητική κριτική στον πολιτικό ορθολογισμό, στον πολιτικό ουμανισμό και στην «πολιτική των φιλοσόφων». Ακολούθως, εξετάζονται οι θεμελιώδεις πολιτικές αντιλήψεις των ιδρυτών πατέρων της αμερικανικής δημοκρατίας (Federalist papers), ο γαλλικός φιλελευθερισμός του πρώτου μισού του δέκατου ένατου αιώνα ( Κονστάν, «Doctrinaires», Guizot ), η φιλοσοφία της ελευθερίας και της πολιτικής στον J.St. Mill και η θεωρία της δημοκρατίας στον Αλέξις ντε Τοκβίλ. Το μάθημα αναπτύσσεται στη βάση της παρουσίασης κομβικών μεταβάσεων της μοντέρνας πολιτικής σκέψης: από το κλασικό πρόβλημα του απολυταρχισμού και δεσποτισμού (Γαλλική Επανάσταση, φιλελευθερισμός των αρχών του δέκατου ένατου αιώνα) στο ζήτημα του ιδιαίτερου χαρακτήρα των νεωτερικών αστικών ελευθεριών και της σχέσης της «ελευθερίας των Συγχρόνων» με την ισότητα και την «επιδίωξη της ευτυχίας». Σκοπός του συγκεκριμένου μαθήματος είναι η επαφή του/ της φοιτητή/ τριας των Πολιτικών Επιστημών με σημαντικές πηγές της νεότερης πολιτικής σκέψης. Η σταθερή επιρροή αυτών των πηγών μέχρι και σήμερα αποδεικνύει το ειδικό βάρος που έχουν για την κατανόηση των σύγχρονων αστικών και δημοκρατικών επαναστάσεων. 

Εισαγωγή στις ιστορικές, κοινωνικές, οικονομικές και θρησκευτικές προϋποθέσεις της Νεωτερικότητας. Διάκριση της νεωτερικής σκέψης από την προ-νεωτερική. Θρησκευτική μεταρρύθμιση. Η νέα φυσική φιλοσοφία και η παρακμή του παραδοσιακού κοσμοειδώλου. Η νέα αντίληψη των αρετών. Η αντίθεση κοινότητα-κοινωνία. Η μοντέρνα έννοια του εθνικού κράτους. Η μοντέρνα έννοια του φυσικού δικαίου. Η ατομική ιδιοκτησία και η έννοια του κοινωνικού συμβολαίου. Θεωρίες της φυσικής κατάστασης και του συμβολαίου. Το ζήτημα των κοινωνικών ανισοτήτων. Η έννοια της γενικής θέλησης. 

Ο βασικός στόχος αυτού του μαθήματος είναι να βοηθήσει τους φοιτητές να αποκτήσουν μια αναλυτική και σε σχετικό βάθος εικόνα για τη θέση της Κίνας στο σύγχρονο κόσμο και τη σχέση της με αυτόν και να τους εισαγάγει στο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό σύστημα της Κίνας, μία χώρας με ιδιαίτερη και αυξανόμενη σημασία στο σύγχρονο κόσμο, αλλά ακόμα σχετικά άγνωστη για πολλούς.  Ειδικότερα:

  • θα αναλυθεί η πολιτική και οικονομική ιστορία της Κίνας και η πολιτική της κουλτούρα.
  • θα μελετηθούν ζητήματα που αφορούν στην ενσωμάτωση της Κίνας στην παγκόσμια οικονομία και οι προκλήσεις που αυτή εμπεριέχει για τη χώρα.
  • έμφαση θα δοθεί στις γεωπολιτικές επιπτώσεις της ανόδου της Κίνας, στα σχέδια της ίδιας και των άλλων δυνάμεων στην περιοχή.

Μετά το τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση:

  • να έχουν μια καλύτερη κριτική εποπτεία των εξελίξεων στην περιοχή της ανατολικής Ασίας και του Ειρηνικού
  • να γνωρίζουν και να κατανοούν τη σημασία και τις γεωπολιτικές συνέπειες της ταχείας ανόδου της Κίνας
  • να αξιολογούν τις οικονομικές εξελίξεις στην περιοχή και τις επιπτώσεις τους στον κόσμο
  • να κατανοούν τη σημασία της κινέζικης ιστορικής εμπειρίας στις οικονομικές και πολιτικές επιλογές της ηγεσίας της Κίνας

Στο μάθημα αυτό επιδιώκουμε να δούμε την ιστορία της γενοκτονίας των Εβραίων από το ναζιστικό καθεστώς, αλλά και τη σιωπή που περιέβαλε το θέμα μέχρι τη δεκαετία του '80 τόσο ως προς την ιστοριογραφία όσο και ως προς την κοινωνία γενικότερα (την ελληνική, την ευρωπαϊκή, των Η.Π.Α.). Θα επιχειρήσουμε να προσεγγίσουμε τόσο την ιστορία των θυμάτων, όχι ως αριθμών αλλά ως ανθρώπινων υπάρξεων, όσο και κυρίως την ιστορία των «υπευθύνων», ακριβώς επειδή δεν πρόκειται για μια ιδιωτική υπόθεση των εβραϊκών πληθυσμών, αλλά για μια ευρωπαϊκή υπόθεση, που σημάδεψε βαθύτατα τη συνείδηση του μεταπολεμικού ανθρώπου. 

Το μάθημα εξετάζει τη σημασία της πολιτικής φαντασίας και των ουτοπικών στιγμών στην νεότερη Δύση. Ερευνά την παράδοση των ουτοπικών στοχαστών από τον Thomas More έως τον ρομαντισμό και τους κοινωνικούς αναμορφωτές του δέκατου ένατου αιώνα. Το μάθημα στοχεύει στην ευρύτερη κατανόηση της διαμόρφωσης της νεωτερικής εποχής ως εποχής που έθεσε στο επίκεντρο τον πειραματισμό και την αναζήτηση νέων αξιών και σχεδίων ζωής.

Ουτοπίες και πολιτική φαντασία στη Νεωτερικότητα.pdfΟυτοπίες και πολιτική φαντασία στη Νεωτερικότητα.pdf

Η Ποιοτική έρευνα αποκτάσει συνεχώς ενισχυμένο ενδιαφέρον στις κοινωνικές επιστήμες, καθώς υπεισέρχεται σε μια εις βάθος μελέτη των φαινομένων αναζητώντας ερμηνείες πίσω από την απλή καταγραφή συσχετίσεων. Παράλληλα, η σύγχρονη πραγματικότητα γίνεται ολοένα και πιο σύνθετη και πολυμορφική, με αποτέλεσμα η μελέτη των κοινωνικών φαινομένων να χρειάζεται και αυτή πιο σύνθετες και πολυμορφικές μεθοδολογίες και δεδομένα. Αυτή η τάση εντείνεται περαιτέρω, καθώς συγκριτικές έρευνες καθίστανται εξαιρετικά σημαντικές σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Το αποτέλεσμα αυτής της συγκυρίας είναι η ανάδειξη ποιοτικών ερευνών οι οποίες διαχειρίζονται έναν πλούτο και μια συνθετότητα δεδομένων και μεθοδολογικών εργαλείων. Σε αυτό το περιβάλλον, η χρήση λογισμικού και ψηφιακών μέσων -από μια επιλογή επίσπευσης διαδικασιών- καθίσταται σε πολλές περιπτώσεις βασικό προαπαιτούμενο για τη διενέργεια φιλόδοξων ποιοτικών ερευνών σχεδίων. Είναι επομένως σημαντικό να εξετάσουμε τις Ποιοτικές μεθόδους έρευνας στην ψηφιακή, σύγχρονη εποχή.

Το μάθημα στοχεύει να διερευνήσει τις δυνατότητες που προσφέρουν τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα και το λογισμικό στη διεξαγωγή Ποιοτικών ερευνών. Αρχικά εισάγει τις φοιτήτριες και τους φοιτητές στα βασικά χαρακτηριστικά και τις θεμελιώδεις αρχές της Ποιοτικής έρευνας, καθώς και στην ανάλυση των δεδομένων. Επισκοπεί σύντομα τα εναλλακτικά δεδομένα που χρησιμοποιούνται σήμερα στην ποιοτική έρευνα όπως φωτογραφίες και βίντεο μεταξύ άλλων. Στη συνέχεια, το μάθημα προβαίνει σε εφαρμοσμένη ανάλυση καθώς διερευνά τα βασικότερα λογισμικά περιβάλλοντα που χρησιμοποιούνται στην κωδικοποίηση των ποιοτικών δεδομένων -Atlas.ti, NVivo-, στην ανάλυση λόγου -Voyant- και στην ψηφιακή εθνογραφία. Παράλληλα παρουσιάζει εργαλεία μεικτής ανάλυσης όπως είναι τα SPSS και Gephi. Η μελέτη αυτών των λογισμικών γίνεται με χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών από τους φοιτητές για την πρακτική εξάσκησή τους σε αυτά τα ψηφιακά περιβάλλοντα. Πέρα από τα πρακτικά οφέλη και τις δεξιότητες που καλλιεργούν οι φοιτητές στην ανάλυση των ποιοτικών δεδομένων, τα ψηφιακά μέσα αναδεικνύουν παράλληλα τις προβληματικές και τους περιορισμούς της αυτοματοποίησης των εργαλείων ανάλυσης, καθώς και της ποιοτικής έρευνας εν γένει. Μια κριτική ματιά πάνω στα εργαλεία και τις μεθόδους της ποιοτικής έρευνας αποτελεί διακριτή προσέγγιση του μαθήματος. Το μάθημα απευθύνεται σε φοιτήτριες και φοιτητές που ενδιαφέρονται για την κοινωνική έρευνα, την ποιοτική έρευνα, την ερμηνευτική διαδικασία και το λογισμικό ανάλυσης.