Το παρόν μάθημα θα παρουσιάσει το πεδίο της ανάκτησης και ανάλυσης Μεγάλων Δεδομένων (Big Data) υπό το πρίσμα των επιπτώσεων και της αξίας που έχει για τη Δημοσιογραφία και την Επικοινωνία. Αρχικά, θα παρουσιαστούν συνοπτικά οι βασικές τεχνολογικές αρχές και μέθοδοι ανάκτησης και ανάλυσης Μεγάλων Δεδομένων, και στη συνέχεια, θα παρουσιαστούν μια σειρά από επιμέρους εφαρμογές στο πεδίο της Δημοσιογραφίας και Επικοινωνίας, ενώ θα παρουσιαστούν και οι προκλήσεις που προκύπτουν λόγω της ευρείας εφαρμογής τέτοιων τεχνολογιών. Ενδεικτικά, θα καλυφθούν οι ακόλουθες θεματικές περιοχές:

• Ανάλυση και Ανάκτηση Πολυμεσικών Δεδομένων
• Κοινωνικά Δίκτυα: Αναπαράσταση & Ανάλυση
• Δομημένη Γνώση Μεγάλης Κλίμακας: Wikipedia
• Τεχνικές Ανάλυσης ΜΔ / Τεχνητή Νοημοσύνη
• Οπτικοποίηση Δεδομένων
• Ανίχνευση Τάσεων και Γεγονότων
• Μελέτη και Πρόβλεψη Εκλογικών Αποτελεσμάτων
• Παραπληροφόρηση και Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης
• Προσωπικά Δεδομένα και Ιδιωτικότητα

Η αξιολόγηση του μαθήματος θα πραγματοποιηθεί μέσα από εργασίες.

ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ (Α.Π.Θ.)

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2019-2020 [ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ]

ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΥ ΛΟΓΟΥ (ΓΕ 0800)

1. Στο βιβλίο του «Ο δημοσιογράφος» (1982), ο Α. Φιλιππόπουλος, που υπήρξε και ο πρώτος διευθυντής της εφημερίδας «Έθνος» –πρωτοκυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 1981– αφιερώνει ένα κεφάλαιο στην τεχνική του γραψίματος της εν λόγω εφημερίδας.

Οι προτάσεις του μπορούν να θεωρηθούν ως ένα μικρό εγχειρίδιο δημοσιογραφικού ύφους. Ακολουθούν ορισμένες από αυτές:

α. Να αποφεύγεται ο στόμφος.

β. Το νόημα της είδησης ή του ρεπορτάζ να μην καλύπτεται από αφηρημένες εκφράσεις ή ιδέες.

γ.  Ν’ αποφεύγονται οι ευφημισμοί που κρύβουν τη γυμνή αλήθεια. Οι πολλές λέξεις, ο βερμπαλισμός, βαραίνει τον ευθύ λόγο, την καθαρότητα της εικόνας.

δ. Το νόημα δεν πρέπει μόνο να είναι αλάθητο, αλλά και σαφές, χωρίς επαναλήψεις και κοσμητικά επίθετα.

ε. Ν’ αποφεύγονται οι μακριές περίοδοι· ν’ αποφεύγονται υποθετικοί λόγοι (οι πιθανότητες και τα ίσως)· ν’ αποκλειστούν από τα ειδησεογραφικά κείμενα τα θαυμαστικά, οι παρενθέσεις, οι σχοινοτενείς φράσεις.

στ. Η ενεργητική φωνή στη διατύπωση του κειμένου μας δίνει ζωή στην είδηση ή στο ρεπορτάζ. Η παθητική φωνή κάνει ψυχρό το κείμενο. (…) πρέπει να αποφεύγουμε τη διατύπωση στο πρώτο πρόσωπο.

ζ. Κάθε λέξη που δεν προσθέτει νόημα στην πρόταση πρέπει να σβήνεται.

η. Να εξουδετερώσουμε τις αφηρημένες έννοιες.

θ. Οι υπερθετικοί βαθμοί πρέπει να περνούν από δεύτερο κόσκινο.

ι. Χυδαίες λέξεις ή εκφράσεις πρέπει να αποφεύγονται.

α. Ποιες από τις υποδείξεις αυτές πιστεύετε ότι δεν τηρούνται στη σύγχρονη  

     ειδησεογραφία και γιατί;

β. Ποιες από τις υποδείξεις αυτές θεωρείτε ως τις πιο καθοριστικές για τη διαμόρφωση

     «γεγονοτικού ύφους» (factual style) και τη διασφάλιση της δημοσιογραφικής

     αντικειμενικότητας  / αξιοπιστίας;

2α. Γιατί είναι απαραίτητες οι «ειδησεογραφικές αξίες» (news values) στη

       δημοσιογραφία;

β. Ποιες ειδησεογραφικές αξίες εφαρμόζονται στις δύο ειδήσεις που ακολουθούν (Δεν    αρκεί να τις αναφέρετε. Χρειάζεται να εξηγήσετε πώς ανιχνεύονται μέσα στις δύο ειδήσεις. )

1 Neu Zürcher Zeitung: Έλληνες, οι νέοι ήρωες της Ευρώπης

[Lead] «Ενώ πριν από λίγα χρόνια ήταν ο ασθενής της Ευρώπης, σήμερα οι Έλληνες έχουν γίνει ασπίδα άμυνας κατά του Ερντογάν», γράφει ο αρθρογράφος.

Σε δημοσίευμα της έγκυρης αυστριακής Neu Zürcher Zeitung με τον τίτλο «Οι νέοι ήρωες της Ευρώπης» ο αρθρογράφος αναφέρεται στην Ελλάδα και τα πολλά μέτωπα που καλείται να αντιμετωπίσει παράλληλα, τις στρατιωτικές απειλές από τον Ερντογάν, το προσφυγικό μέχρι την πανδημία.

«Κανείς δεν θα το πίστευε για την Ελλάδα. Ελέγχει αλλού λιγότερο, αλλού περισσότερο όλες αυτές τις κρίσεις», παρατηρεί η αρθρογράφος. «Είναι η Ελλάδα εκείνη που αποκρούει τις στρατιωτικές επιθέσεις της Τουρκίας, οι οποίες βασικά απευθύνονται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι η Αθήνα εκείνη που αντιστάθηκε στις προσπάθειες εκβιασμού του Τούρκου προέδρου, που επιχείρησε να κατευθύνει προσφυγικές ροές προς την Ευρώπη (…) Ενώ πριν από λίγα χρόνια ήταν ο ασθενής της Ευρώπης, σήμερα οι Έλληνες έχουν γίνει ασπίδα άμυνας κατά του Ερντογάν και των προσφύγων (που έστειλε). Τα υποτιμητικά πρωτοσέλιδα της Bild στο απόγειο της δημοσιονομικής κρίσης «Δεν θα πάρετε ψίχουλο από μας» ή «Πουλήστε τα νησιά σας χρεοκοπημένοι Έλληνες» διαβάζονται σήμερα σαν από μια άλλη, μακρινή εποχή».

Πρώτο Θέμα 21.9.2020

2 Προσποιούμενοι τεχνικούς εταιρείας λογισμικού, εξαπατούσαν πολίτες για να πάρουν κωδικούς τραπεζικών λογαριασμών

[Lead] Σε εξέλιξη βρίσκονται οι έρευνες της Αστυνομίας, για το εντοπισμό των ατόμων, που προσποιούμενοι τεχνικούς εταιρείας λογισμικού, εξαπάτησαν ή προσπάθησαν να εξαπατήσουν πολίτες σε περιοχές της Αργολίδας, της Αρκαδίας και της Μεσσηνίας.

Σύμφωνα με την Αστυνομία, στόχος των δραστών είναι να πάρουν κωδικούς τραπεζικών λογαριασμών, ώστε να αφαιρέσουν χρήματα. Όπως έχει προκύψει από τις έρευνες της Αστυνομίας, σχετικά με τον τρόπο δράσης των αγνώστων ατόμων, αυτοί τηλεφωνούν σε πολίτες, προσποιούμενοι τους τεχνικούς εταιρείας λογισμικού, από αριθμούς κλήσης του εξωτερικού, υποστηρίζοντας ψευδώς ότι εντοπίστηκε κακόβουλο λογισμικό στον ηλεκτρονικό υπολογιστή τους ή στο κινητό τηλέφωνό τους. Στην συνέχεια, ζητούν από τους πολίτες την εγκατάσταση συγκεκριμένων εφαρμογών, ώστε να καταφέρουν με αυτό τον τρόπο να αποκτήσουν από μακριά πρόσβαση στη συσκευή τους. Υποτίθεται, σύμφωνα πάντα με την Αστυνομία, πως ο λόγος που επικαλούνται είναι να διορθώσουν το πρόβλημα, αλλά αυτό που θέλουν είναι να αποκτήσουν, αρχικά, πρόσβαση στον υπολογιστή ή στο κινητό τηλέφωνο και στη συνέχεια να πάρουν όποιο προσωπικό δεδομένο βρουν και κυρίως κωδικούς τραπεζικών λογαριασμών, από τους οποίους ταυτόχρονα αφαιρούν χρήματα. Μάλιστα, η γενική περιφερειακή αστυνομική διεύθυνση Πελοποννήσου ζητά με ανακοίνωσή της από τους πολίτες να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σε άγνωστα άτομα που τους τηλεφωνούν και σε καμία περίπτωση να μην δίνουν προσωπικά τους στοιχεία, ενώ να ενημερώνουν άμεσα τις αστυνομικές αρχές, ακόμη και σε περίπτωση απόπειρας απάτης σε βάρος τους.

real.gr 21.9.2020

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Σκοπός του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους φοιτητές στις βασικές έννοιες και εφαρμογές της ανάλυσης δεδομένων που προκύπτουν από το χώρο της δημοσιογραφίας και της μαζικής επικοινωνίας. 

Με συγκεκριμένα παραδείγματα και ασκήσεις, και αξιοποιώντας υλικό από πραγματικές έρευνες, οι φοιτητές εξοικειώνονται με βασικά εργαλεία για την ανάλυση ποσοτικών δεδομένων από εμπειρικές έρευνες, με τους τρόπους με τους οποίους ερμηνεύονται τα αποτελέσματα, αλλά και με τους τρόπους με τους οποίους παρουσιάζονται, ιδιαίτερα στις επιστημονικές εργασίες. 

Παράλληλα, παρέχει εφόδια απαραίτητα για την κατανόηση ερευνών οι οποίες παρουσιάζονται συχνά στο δημόσιο λόγο, όπως οι δημοσκοπήσεις και άλλου τύπου ποσοτικές έρευνες, ενισχύοντας την ικανότητα της κριτικής ανάγνωσης και ερμηνείας τους. 

Το μάθημα γίνεται σε νησίδα ηλεκτρονικών υπολογιστών με τη χρήση στατιστικού λογισμικού και επιδιώκεται οι φοιτητές να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες για την εκπόνηση πτυχιακών εργασιών οι οποίες περιλαμβάνουν ή στηρίζονται σε ποσοτικές έρευνες.

Το μάθημα εισάγει τους φοιτητές στον κόσμο των γαλλικών/γαλλόφωνων ΜΜΕ (έντυπος και ηλεκτρονικός Τύπος), τους εξοικειώνει με τη σχετική ορολογία και σταδιακά διερευνά επιμέρους πτυχές που σχετίζονται με τη συγκεκριμένη θεματική (το δημοσιογραφικό επάγγελμα στη Γαλλία, ειδησεογραφικά πρακτορεία, θεματικές ενότητες της εφημερίδας, είδη άρθρων, διαφήμιση και Τύπος κλπ.). Παράλληλα, μελετά τις δημοσιογραφικές χρήσεις της γαλλικής γλώσσας μέσα από αυθεντικά κείμενα, που προέρχονται από έγκυρα γαλλόφωνα έντυπα, με έμφαση σε δύο, κυρίως, είδη κειμένων: α) dépêches d’agence και b) faits divers. 

Γραφή της Είδησης και του Ρεπορτάζ. Α΄ Εξάμηνο σπουδών, Θεωρητικό μέρος (διαλέξεις) και πρακτική εφαρμογή (εργαστήριακό μάθημα).

Εργαστήριο δημιουργικής γραφής με αντικείμενο: non fiction narrative, non fiction novel, βιογραφία, χρονικό, μαρτυρία. Αναζήτηση και επιλογή του θέματος, έρευνα του υλικού, πώς γίνεται η αρχή, οι βασικές συγγραφικές επιλογές που αφορούν την πρώτη σελίδα ή την εναρκτήρια παράγραφο, το «συμβόλαιο με τον αναγνώστη», “show don’t tell”, αφηγηματικός ρυθμός, πλοκή, ψυχολογία χαρακτήρων.

http://qa.auth.gr/el/class/1/600054728

Το μάθημα πραγματεύεται το θέμα της δημοσιογραφίας δεδομένων. Η μεγάλη διαθεσιμότητα δεδομένων σε ψηφιακή μορφή καθιστά αναγκαία την ύπαρξη της δημοσιογραφίας δεδομένων. Ο δημοσιογράφος πρέπει να είναι σε θέση να βρίσκει, να προσαρμόζει, να οπτικοποιεί και να ερμηνεύει τα δεδομένα. Για να το επιτύχει αυτό πρέπει να έχει τις θεωρητικές βάσεις χρήσης δεδομένων αλλά και τις απαραίτητες τεχνικές δεξιότητες για τη δημιουργία οπτικοποιήσεων δεδομένων που θα ενσωματώνονται στα άρθρα του.

Παράλληλη διερεύνηση της δημοσιογραφικής και της λογοτεχνικής γραφής και αντιπαραβολή τους. Συγγένειες και διαφορές. Επικοινωνιακή λειτουργία, κώδικες, αισθητικές-υφολογικές επιταγές και συμβάσεις. Δημοσιογράφοι και λογοτέχνες, δημοσιογράφοι-λογοτέχνες, πρόσληψη και αναγνώστης. Παρουσία και ρόλος της λογοτεχνίας στον Τύπο και γενικότερα στα ΜΜΕ, Δημοσιογραφία και ΜΜΕ στη λογοτεχνία. 

Σύντομη περιγραφή μαθήματος: Το μάθημα αυτό διαρθρώνεται σε τρεις άξονες: Ο πρώτος άξονας στόχο έχει να εξοικειώσει τους φοιτητές με το ιστορικό πλαίσιο της διαμόρφωσης των κωδίκων δημοσιογραφικής δεοντολογίας, και τη συζήτηση γύρω από ζητήματα ηθικής στη δημοσιογραφική πρακτική σε επίπεδο θεωρητικών προσεγγίσεων. Ο δεύτερος άξονας συμπεριλαμβάνει τη συζήτηση για τους κώδικες δημοσιογραφικής δεοντολογίας, αλλά και τα διαφορετικά μοντέλα δημοσιογραφικής ηθικής, όπως εφαρμόζονται σε διαφορετικές χώρες συμπεριλαμβανομένης και τ! ς Ελλάδας. Ο τρίτος άξονας μελέτης εστιάζει στον παράγοντα της κουλτούρας και εξοικειώνει τους φοιτητές με τη συζήτηση για τη δημοσιογραφική ηθική σε πολιτισμικό επίπεδο, σε επίπεδο περιπτωσιολογικών μελετών (βία, ιδιωτικότητα), και στο πλαίσιο των αλλαγών που παρατηρούνται στην ψηφιακή εποχή.

Το παρόν μάθημα έχει ως στόχο την εξοικείωση των φοιτητών με όλα τα είδη του δημοσιογραφικού λόγου και τις ιδιαιτερότητες που εμφανίζει στο σύνολο των ΜΜΕ, παραδοσιακών και νέων αλλά και στα ειδικά χαρακτηριστικά που διαθέτει κάθε είδος δημοσιογραφικού κειμένου (ρεπορτάζ, επιφυλλίδα, είδηση, ραδιοφωνικό σχόλιο, τηλεοπτική συνέντευξη κοκ). Ο δημοσιογραφικός λόγος εξετάζεται και αναλύεται σε σχέση με την ιστορική εξέλιξη των μέσων και δίνεται έμφαση σε μια σειρά επίκαιρων θεματικών όπως: τα στερεότυπα, οι ξενόφερτες λέξεις, οι έννοιες της ακρίβειας και τη σύνοψης που είναι σύμφυτες με τον δημοσιογραφικό λόγο κοκ. Το μάθημα αφουγκράζεται τις παθογένειες του δημοσιογραφικού λόγου αλλά και ενθαρρύνει τους φοιτητές - μέσα από εστιασμένες εργαστηριακές ασκήσεις - να σκεφτούν διαφορετικούς τρόπους γραπτής έκφρασης ανάλογα με το μέσο και το είδος του δημοσιογραφικού κειμένου που γράφουν. 

Το μάθημα αυτό αποσκοπεί στην καλύτερη κατανόηση των απαιτήσεων του σύγχρονου περιβάλλοντος για τον δημοσιογράφο. Βασικές έννοιες, όπως σύγκλιση, διαδραστικότητα, υπερσυνδεσιμότητα και πολυμεσικότητα θα αναλυθούν, ενώ οι βασικές δεξιότητες ενός backpacker θα είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος.

Το μάθημα περιλαμβάνει δύο μέρη: το θεωρητικό και το εργαστηριακό. Το θεωρητικό μάθημα διδάσκεται 2 ώρες την εβδομάδα, ενώ το εργαστηριακό μάθημα περιλαμβάνει 12 τρίωρα εργαστηριακά μαθήματα.

Θεωρητικό μέρος:
Το αντικείμενο του μαθήματος είναι οι νέες μορφές της δημοσιογραφίας και γενικότερα η σχέση των νέων τεχνολογιών με τη δημοσιογραφία. Ξεκινώντας από θεωρητικές προσεγγίσεις, εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους οι σύγχρονες, τεχνολογικά ανεπτυγμένες, κοινωνίες έχουν αλλάξει και τις επιπτώσεις αυτών των αλλαγών στον τομέα των ΜΜΕ και της επικοινωνίας. Πιο συγκεκριμένα αναφέρεται στο διαδίκτυο, και στις εξελίξεις με τις οποίες συνδέεται (πολιτικές, κοινωνικές, πολιτισμικές και οικονομικές). Στο νέο τύπο δημοσιογράφου και δημοσιογραφικής πρακτικής. Στις νέες μορφές που παίρνει το ψηφιακό μήνυμα. Στο κοινό/χρήστες του νέου μέσου. Στους τρόπους με τους οποίους μεταβάλλεται ο δημοσιογραφικός δεοντολογικός κώδικας. Στις ερευνητικές κατευθύνσεις στον τομέα της ψηφιακής δημοσιογραφίας. Και τέλος, στις νέες εξελίξεις στο χώρο και τις επιπτώσεις στις πρακτικές της δημοσιογραφίας.

Εργαστηριακό μέρος:
Το εργαστηριακό μέρος περιλαμβάνει τις παρακάτω θεματικές ενότητες:

• Αναζήτηση πληροφοριών (μεθοδολογία αναζήτησης & αξιολόγησης πληροφοριών)
• Δημιουργία Ιστοσελίδων – HTML & CSS
• Δημιουργία Ιστοτόπων–Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου
• Blogs
• Wikis
• Συλλογή Δεδομένων από τους Χρήστες (Google Forms)
• Οπτικοποίηση Δεδομένων – Γραφήματα και χάρτες

Οι παραπάνω θεματικές ενότητες περιλαμβάνουν μικρό θεωρητικό κομμάτι καθώς και εκτεταμένη πρακτική εφαρμογή στο εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών.

Το μάθημα εξετάζει τη διαμόρφωση και τη διατήρηση των διαπροσωπικών σχέσεων στο διαδίκτυο. Εισάγει τους φοιτητές στις έννοιες της δημιουργίας της διαπροσωπικής σχέσης (φιλικής, ερωτικής, συγγενικής κ.α.), στην πρόκληση της διαπροσωπικής έλξης και την πορεία μιας διαπροσωπικής σχέσης (διατήρηση, σύγκρουση, διάλυση). Το κύριο μέρος του μαθήματος θα αφορά στην επίδραση του διαδικτύου (κυρίως των μέσων κοινωνικής δικτύωσης) στην διαμόρφωση και διατήρηση των σχέσεων. Επίσης, θα συζητηθούν θέματα που αφορούν στην παρουσίαση του εαυτού και των σχέσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς επίσης και ζητήματα αποκάλυψης προσωπικών στοιχείων και εξαπάτησης στο διαδίκτυο.