Σκοπός του μαθήματος είναι η γνωριμία των φοιτητών με τη βυζαντινή μοναστική αγιολογική παράδοση και ειδικότερα με το λογοτεχνικό είδος της μοναστικής Βιογραφίας. Παρουσιάζονται και αναλύονται ιστορικά, γραμματολογικά και θεολογικά κατ ̓ επιλογήν μοναστικές Βιογραφίες και επιχειρείται διεξοδική αναφορά στις επιμέρους μορφές του μοναστικού και αναχωρητικού βίου στο Βυζάντιο. 

Παρουσιάζονται οι πηγές και τα είδη της πρώιμης και βυζαντινής Υμνογραφίας και η βασική υμνογραφική ορολογία. Γίνεται διεξοδική αναφορά στις κύριες περιόδους της λειτουργικής υμνογραφίας. Εξετάζεται η προέλευση και η εξέλιξη της υμνογραφίας της αρχαϊκής Εκκλησίας, η γένεση και η εξέλιξη του Κοντακίου και του ασματικού Κανόνα. Παρουσιάζονται οι βασικότεροι υμνογράφοι της βυζαντινής και μεταβυζαντινής περιόδου και επιχειρείται θεολογική και γραμματολογική προσέγγιση επιλεγμένων υμνογραφικών κειμένων. 

1.Εισαγωγικά για τον επιστημονικό κλάδο της Υμνολογίας, τη θέση του στην επιστήμη της Θεολογίας και τη συνάφειά του με άλλες ανθρωπιστικές επιστήμες. Εργαλεία μελέτης της Υμνολογίας (Instrumenta Studiorum). Εγχειρίδια και Κλείδες της Υμνολογίας. 

2.Πηγές της Υμνολογίας: Λειτουργικά Βιβλία - Υμνογραφικές Συλλογές.

3.Τα Υμνογραφικά είδη - Υμνογραφική ορολογία. 

4.Η Υμνογραφία της αρχαϊκής Εκκλησίας. Η πρώτη λειτουργική ποίηση. 

5.Η ακμή της Υμνογραφίας. Το Κοντάκιο: Γένεση – Ονομασία – Δομή, Περιεχόμενο, Γλώσσα του Κοντακίου.  

6.Ρωμανός ο Μελωδός: Βιογραφικά - Υμνογραφικό έργο. 

7.Ο Ακάθιστος Ύμνος: Ιστορική, φιλολογική και θεολογική προσέγγιση. 

8.Η ποίηση των Κανόνων Ι: Γένεση και ονομασία του Κανόνα – Περιεχόμενο και χαρακτήρας – Βιβλικές ωδές και δομή – Γλώσσα και μέτρο. 

9.Η ποίηση των Κανόνων ΙΙ: α) Κανόνας και ορθόδοξο δόγμα, β) Ο Μέγας Κανών: Ιστορική – φιλολογική και θεολογική προσέγγιση. 

10.Υμνογραφικά κέντρα και ποιητές των Κανόνων Ι: α) Σαββαΐτες υμνογράφοι (Ανδρέας Κρήτης, Ιωάννης Δαμασκηνός, Κοσμάς ο Μελωδός) β) Στουδίτες Υμνογράφοι (Θεόδωρος Στουδίτης, Ιωσήφ Στουδίτης, Κλήμης Στουδίτης, Κυπριανός Στουδίτης). 

11.Υμνογραφικά κέντρα και ποιητές των Κανόνων ΙΙ: α) Ιταλοέλληνες Υμνογράφοι (Μεθόδιος, Ιωσήφ ο Υμνογράφος, Γεώργιος, Θεοφάνης ο Γραπτός) β) Πατριάρχες και Επίσκοποι Υμνογράφοι: Γερμανός Α´, Ταράσιος, Φώτιος, Γεώργιος Νικομηδείας, Ιωάννης Μαυρόπους γ) Μοναχοί Υμνογράφοι: Κασσιανή, Συμεών Μεταφραστής).

12.Η παρακμή της Υμνογραφίας (ια´ αιώνας και εξής): Οι υμνογράφοι και οι σχολιαστές των ύμνων.

13.Μεταβυζαντινή Υμνογραφία: Νικόλαος Μαλαξός, Μανουήλ Κορίνθιος, Μελέτιος Συρίγος, Νικόδημος Αγιορείτης - Aγιορείτες Υμνογράφοι.

Στο πλαίσιο του μαθήματος εξετάζονται οι βασικότερες αρχές της Αισθητικής της χριστιανικής τέχνης στο Βυζάντιο και τη Δύση, ενώ παράλληλα διερευνάται η χρήση των συμβόλων και συμβολισμών στην εικονογραφία και εικονολογία της χριστιανικής τέχνης στον ανατολικό και δυτικό κόσμο από τις απαρχές ως τους μεταβυζαντινούς χρόνους και την Αναγέννηση. Θα μελετηθούν επιλεγμένες πηγές και κείμενα αισθητικής της βυζαντινής και της αναγεννησιακής τέχνης, παράλληλα με τα σημαντικότερα εικαστικά έργα των δύο καλλιτεχνικών παραδόσεων και πολιτισμών. Παράλληλα, θα ανιχνευθούν οι αλληλεπιδράσεις ανάμεσα στην τέχνη της βυζαντινής Ανατολής και της λατινικής Δύσης (με έμφαση στην Ιταλική τέχνη του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης).

https://qa.auth.gr/el/class/1/600167384

Ερμηνεία ανθρωπολογικών κειμένων της Παλαιάς Διαθήκης από το εβραϊκό πρωτότυπο και τη Μετάφραση των Εβδομήκοντα (Ο΄) και ανάλυση της θεμελιωδέστερης ανθρωπολογικής ορολογίας εν σχέσει προς το σημιτικό και το αρχαίο ελληνικό υπόβαθρό της.

Στο πλαίσιο του μαθήματος οι φοιτητές θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν κάποια σημαντικά εξωκανονικά κείμενα του αρχαίου Χριστιανισμού, θα αναζητήσουν τους τρόπους σύνταξης και διάδοσής του και θα μελετήσουν την πρόσληψή τους σε αγιολογικά και υμνολογικά κείμενα της αρχαίας Εκκλησίας.

Στο πλαίσιο του μαθήματος εξετάζονται σημαντικά χριστιανικά μνημειακά σύνολα και βυζαντινοί ναοί, ειδικότερα η αρχιτεκτονική και ο ζωγραφικός, γλυπτικός, λειτουργικός κ.ά. διάκοσμός τους. Για το σκοπό αυτό προβλέπονται επισκέψεις σε βυζαντινά μνημεία και αρχαιολογικούς χώρους, σε μουσεία και εκθέσεις συλλογών βυζαντινών έργων τέχνης της Ελλάδας. Επιπλέον, προγραμματίζονται εκπαιδευτικές εκδρομές σε σημαντικές βυζαντινές θέσεις (Θεσσαλονίκη, Βέροια, Φίλιπποι, Καστοριά, Αθήνα κλπ.). Μέσα από τα φροντιστηριακά μαθήματα θα μελετηθούν και θα αναδειχθούν ποικίλες πτυχές της βυζαντινής καλλιτεχνικής δημιουργίας και εκκλησιαστικής παραγωγής στο Βυζάντιο (ναοδομία, μνημειακή ζωγραφική, φορητές εικόνες, μικροτεχνία, εκκλησιαστική τέχνη, ξυλογλυπτική, λιθογλυπτική και άλλες διακοσμητικές τέχνες). 

Στο μάθημα αυτό εξετάζεται ηθικά η έκτρωση, η οποία παραμένει ένα επίκαιρο και ιδιαίτερα αμφιλεγόμενο κοινωνικό πρόβλημα. Αρχικά παρουσιάζεται και αξιολογείται η υπέρ της έκτρωσης επιχειρηματολογία και ακολούθως παρατίθεται η θεολογική κριτική με βάση την Αγία Γραφή και τη διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας.

Στόχος του μαθήματος είναι να εμβαθύνει σε ζητήματα αισθητικής και εικονογραφικής ανάλυσης των εικόνων και παραστάσεων της βυζαντινής ζωγραφικής. Στο πλαίσιο του μαθήματος εξετάζονται καταρχήν οι ιστορικές-κοινωνικές συνθήκες και το θεολογικό-δογματικό-λειτουργικό πλαίσιο μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε η χριστιανική εικονογραφία. Παρουσιάζονται οι βασικές αισθητικές αρχές της χριστιανικής ζωγραφικής με παράλληλη μελέτη επιλεγμένων γραπτών πηγών και κειμένων βυζαντινής αισθητικής. Παράλληλα, διερευνώνται οι σχέσεις της με την παλαιότερη εθνική-ειδωλολατρική καλλιτεχνική παράδοση, ενώ γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην χρήση των συμβόλων και συμβολισμών στην εικονογραφία και εικονολογία της. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται οι κυριότεροι σταθμοί εξέλιξης της βυζαντινής ζωγραφικής και της χριστιανικής εικονογραφίας από τους πρωτοχριστιανικούς ως τους μεταβυζαντινούς χρόνους. Στο πλαίσιο του μαθήματος θα πραγματοποιηθούν επισκέψεις σε παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης που διασώζουν τον εντοίχιο ζωγραφικό διάκοσμό τους.

https://qa.auth.gr/el/class/1/600187527

Στις 13 ενότητες του μαθήματος εξετάζονται τα σημαντικότερα χριστιανικά προσκυνηματικά κέντρα του ελλαδικού χώρου, της Μικράς Ασίας και της ανατολικής Μεσογείου, που διασώζουν πολύτιμη μνημειακή κληρονομιά των πρωτοχριστιανικών και βυζαντινών χρόνων και που αποτελούν δημοφιλείς προορισμούς πολιτισμικού και θρησκευτικού τουρισμού, ως φορείς μιας πλούσιας καλλιτεχνικής παράδοσης αλλά και ως τόποι ιερού προσκυνήματος, λατρείας και προσευχής. Με αναφορές στην ιστορική και θρησκευτική γεωγραφία τους, μελετώνται τα σημαντικότερα μνημεία (ναοδομία, ψηφιδωτός-ζωγραφικός-γλυπτός διάκοσμος), καθώς και η καλλιτεχνική-πολιτιστική κληρονομιά που συνδέεται με αυτά. Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει στα κατά τόπους βυζαντινά/εκκλησιαστικά μουσεία και συλλογές έργων βυζαντινής/εκκλησιαστικής τέχνης, όπου εκτίθενται έργα τέχνης, λατρευτικά αντικείμενα και ιερά κειμήλια που συνδέονται με αυτά.

Στο πλαίσιο του μαθήματος εξετάζεται η διαλεκτική σχέση ανάμεσα στην Oυράνια Λειτουργία και την επίγεια, τον Ιησού ως Μέγα Αρχιερέα και τους ιερείς, τους αποστόλους και τους συμπροσευχόμενους πιστούς, όπως εκφράζεται μέσω των εικονογραφικών παραστάσεων του ιερού Βήματος. Η διαλεκτική αυτή σχέση ερμηνεύεται μέσω της τέχνης, η οποία αισθητοποιεί και καθιστά κατανοητές τις έννοιες και τους συμβολισμούς της Θείας Λειτουργίας.

Στόχος του μαθήματος είναι να καταστούν οι φοιτητές ικανοί, μέσω της θεωρητικής τους κατάρτισης σε θέματα αγωγής των παιδιών και των εφήβων, να αντιμετωπίζουν τον νέο άνθρωπο με παιδαγωγικά μέσα και κριτήρια. Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος αυτός στο περιεχόμενο του μαθήματος περιλαμβάνονται και οι βασικές αρχές της Παιδαγωγικής Ψυχολογίας, οι οποίες διευκολύνουν την επιστημονική προσέγγιση της διδασκαλίας και της μάθησης.

Οι βασικές θεματικές που περιέχονται στο μάθημα είναι οι εξής: 1. Η ιστορία της αγωγής,  2. Ο σκοπός και αναγκαιότητα της αγωγής  3. Κληρονομικότητα, αγωγή και περιβάλλον (οικογένεια, κοινωνία, εκκλησία, φορείς κ.ά) 4. Προσωπική, γνωστική, κοινωνική και ηθική ανάπτυξη του ανθρώπου. 5. Νοημοσύνη 6. Κίνητρα και θεωρίες μάθησης, 7. Σχέσεις παιδαγωγού και παιδαγωγούμενου 8. Παιδαγωγικά προβλήματα (κοινωνικός αποκλεισμός, αναλφαβητισμός κ.ά). 9. Συμπεριφορά των μαθητών και διαχείριση της σχολικής τάξης  10. Σύγχρονες μέθοδοι και μέσα αγωγής, 11. Ελεύθερος χρόνος και αγωγή 12. Ετερότητα και αγωγή,  13. Η διά βίου μάθηση

Παρουσιάζεται ο βίος, το συγγραφικό έργο και η διδασκαλία του Πατριάρχη Γενναδίου Β΄Σχολαρίου. Αναδεικνύεται η προσωπικότητα του τελευταίου διδασκάλου και συγγραφέα της καταλυθείσας ελληνικής ανατολικής αυτοκρατορίας και πρώτου παιδαγωγού και εθνάρχη του νεώτερου ελληνισμού. Εξετάζεται, ωσαύτως, και το πρόβλημα της νόθευσης των συγγραμμάτων του με σκοπό τη δημιουργία σύγχυσης για το πρόσωπο και το έργο αυτού.

Σκοπός του μαθήματος είναι να γνωρίσουν οι φοιτητές τα ειδικά λεξικά και τις ειδικές γραμματικές που υπάρχουν στη διεθνή βιβλιογραφία για τη γλώσσα της Καινής Διαθήκης, και γενικότερα για την Ελληνιστική Κοινή γλώσσα της εποχής, ώστε να τα χρησιμοποιούν στη μελέτη και στην έρευνα, θεολογική και γλωσσολογική, του καινοδιαθηκικού κειμένου. Παρουσιάζεται η ιστορία της λεξικογραφίας της Καινής Διαθήκης απ' αρχής μέχρι σήμερα, συζητώνται τα κύρια ζητήματα τού γνωστικού αυτού πεδίου και γίνονται πρακτικές ασκήσεις στη χρήση των βοηθημάτων αυτών για την κατανόηση του κειμένου της Καινής Διαθήκης.

Στο πλαίσιο του μαθήματος εξετάζονται θεμελιώδη θέματα της διδακτικής διαδικασίας της σχολικής θρησκευτικής αγωγής. Διερευνόνται οι πλέον σύγχρονοι τρόποι, μέθοδοι και αρχές για την ενίσχυση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας της διδασκαλίας και της μάθησης. Επιπλέον, μελετώνται οι προϋποθέσεις σύνταξης και ο παιδαγωγικός σκοπός και στόχος των Προγραμμάτων Σπουδών, τα επιμέρους μοντέλα τους, ο παιδαγωγικός ρόλος των διδακτικών βιβλίων, τα σύγχρονα μοντέλα σχεδιασμού της διδασκαλίας, όπως επίσης και οι θεωρητικές προϋποθέσεις των βιωματικών και ομαδοσυνεργατικών διδακτικών στρατηγικών στρατηγικών.