Το μάθημα εστιάζει κυρίως σε βιώσιμες πολεοδομικές παρεμβάσεις σχεδιασμού, αναβάθμισης και βελτίωσης του αστικού χώρου. Στοχεύει δε, στα εξής πεδία: α) Στην θεωρητική κατάρτιση των φοιτητών, σχετικά με τις διαχρονικές και σύγχρονες προσεγγίσεις στον αστικό και πολεοδομικό σχεδιασμό και β) Με δεδομένη την γνώση τους από προγενέστερα μαθήματα πάνω στις διάφορες τεχνικές ανάλυσης και σχεδιασμού του αστικού χώρου και στην λογική της προγραμματικής διαδικασίας, επιδιώκει την εμβά-θυνση σε εξειδικευμένα θέματα, όπως εκείνα του: 

•  σχεδιασμού χαρακτηριστικών κυττάρων του αστικού χώρου,
•  ανάπλασης ιστορικών κέντρων και παραδοσιακών περιοχών ενταγμένων σε αστικά κέντρα, 
•  εξυγίανσης και αναζωογόνησης υποβαθμισμένων αστικών περιοχών, 
•  ανάκτησης και επανένταξης εγκαταλελειμμένων αστικών περιοχών με κτιριακό δυναμικό υποβαθμισμένο ή σε υπολειτουργία ή σε αχρηστία 
•  επανασχεδιασμού δημόσιων υπαίθριων χώρων της πόλης με στόχο τη βελτίωση της εικόνας και λειτουργίας τους ή την ανάδειξη ιστορικών μνημείων και οικιστικών ενοτήτων.

 Το μάθημα απευθύνεται στους φοιτητές μεγάλων ετών, με σχετική πιστοποιημένη εμπειρία σε ζητήματα αστικού σχεδιασμού. Θα γίνονται δεκτοί και φοιτητές (μεγάλων εξαμήνων) άλλων συναφών Τμημάτων της Πολυτεχνικής Σχολής, με σχετική πιστοποιημένη εμπειρία στα ζητήματα του αστικού σχεδιασμού, οι οποίοι θα μπορούν να επιλέξουν το μάθημα ως επιλογή. Ο επιτυχής έλεγχος της αποκτηθείσας γνώσης, προσφέρει 12 διδακτικές μονάδες.

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

Εργαστηριακό μάθημα εμβάθυνσης σε ζητήματα αποκατάστασης και επανάχρησης ιστορικών κτιρίων και συνόλων. Εισαγωγή σε ζητήματα επιστημονικής προσέγγισης του αντικειμένου και αρχιτεκτονικές προτάσεις σε επίπεδο εφαρμογής.

1. αποκατάσταση και επανάχρηση ιστορικών κτιρίων

2. επεμβάσεις ανασχεδιασμού ιστορικών κτιρίων

3. προσθήκες σε ιστορικά κτίρια και γενικότερα η νέα αρχιτεκτονική σε ιστορικό πλαίσιο

4. ανάπλαση- αποκατάσταση ιστορικών συνόλων

Tο μάθημα πραγματοποιεί εισαγωγή στη μεθοδολογία αξιοποίησης των περιβαλλοντικών παραμέτρων κατά τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό κτιρίων και συνόλων. Σκοπός αυτής της μεθοδολογικής προσέγγισης είναι η διατύπωση προτάσεων για τον τρόπο σχεδιασμού των κτιρίων και των υπαιθρίων χώρων, για την επιλογή των κατάλληλων υλικών αλλά και για την εφαρμογή κατάλληλων τεχνικών και κατασκευαστικών μεθόδων προκειμένου να εξασφαλιστεί η άνετη διαβίωση.

Οι γνώσεις που προσφέρει η Δομική Φυσική και η Οικολογία συνιστούν ένα αποτελεσματικό εργαλείο προκειμένου οι επεμβάσεις στο δομημένο περιβάλλον, και ιδιαίτερα ο σχεδιασμός των κτιριακών κελυφών, να παρακολουθήσουν αυτές τις αρχές. Ο αρχιτέκτονας θα πρέπει να αντιμετωπίζει τη θεωρία του μαθήματος ως ένα πλαίσιο κανόνων κατά τη διάρκεια της σύνθεσης και της κατασκευής του κτιρίου αλλά και ως ένα πλαίσιο αρχών για την επιλογή των υλικών και των δομικών προϊόντων που θα αποδώσουν την υλικότητά του.

GR: Το μάθημα προσεγγίζει κριτικά εκείνες τις πραγματικότητες της αρχιτεκτονικής των οποίων η αναφορά, και ακόμη περισσότερο, η διδασκαλία συχνά αποφεύγεται. Ανεξάρτητα από τη διαδικασία παραγωγής και προβολής, η επιτυχημένη αποτίμηση της Αρχιτεκτονικής δεν είναι καθόλου βέβαιη καθώς εναπόκειται στο ρίσκο μιας ουσιώδους κατανόησης και αφομοίωσης από το ευρύτερο πλαίσιο που την περιβάλει, την καθορίζει και την κατευθύνει. Υπό τον έλεγχο της πολιτικής και χωρικής οικονομίας, η Αρχιτεκτονική μπορεί και να αστοχήσει.

—————————————————-

EN: Failure as a concept is rather disappointing, negatively charged as an error. It is not chosen, but dialectically coexists with success as a possibility. However, its study and understanding paves the way for the architect between cultivated - and uncultivated - illusions which he/she faces, protecting him/her at the same time from resignation. But mostly it feeds to a significant extent the synthetic thinking and ingenuity in the minimization and control of architectural design failures. The investigation of the contradiction between the intention of the design and the observed phenomena forms the main axis of the course along which the students are invited to develop their own critical look at the consideration of Failure - an aspect that is deliberately avoided as the Achilles Heel of architecture.

Με βάση το εννοιολογικό και επιστημολογικό πλαίσιο της αρχιτεκτονικής τοπίου, αναλύονται εισαγωγικές έννοιες, με αναφορές στην απαρχή της επιστήμης, την εξέλιξη και τη σταδιακή διαφοροποίησή της από άλλες συγγενείς επιστήμες που ασχολούνται με την έννοια του τοπίου είτε σε επίπεδο θεωρητικής έρευνας είτε σχεδιασμού για τη διαμόρφωσή του. Έμφαση δίνεται στην έννοια της αειφορίας στο σχεδιασμό του τοπίου, της βιώσιμης ανάπτυξης του αστικού τοπίου και της resilient πόλης. Παρουσιάζονται σε θεωρητική βάση τα είδη μελετών αρχιτεκτονικής τοπίου, μελέτες επιπτώσεων, προστασίας ή διατήρησης, αποκατάστασης ή επανάκτησης, εγκατάστασης ή εκμετάλλευσης υπολειμματικών τοπίων και διαμόρφωσης του υπαίθριου χώρου. Γίνεται κριτική παρουσίαση εφαρμοσμένων έργων ή σχεδιαστικών προτάσεων και διαγωνισμών από τον ελληνικό και διεθνή χώρο και αναλύονται οι σύγχρονες σχεδιαστικές τάσεις και προσεγγίσεις που αφορούν το σχεδιασμό και τη διαχείριση μεγάλων έργων αρχιτεκτονικής τοπίου και διαμόρφωσης του αστικού και περι-αστικού υπαίθριου χώρου. Στόχο του μαθήματος αποτελεί η εξοικείωση με τα σύγχρονα ζητήματα και τις έννοιες που αφορούν το σχεδιασμό του τοπίου στο πλαίσιο της επιστήμης της αρχιτεκτονικής τοπίου, με έμφαση στην οργάνωση, την αναβάθμιση, εξυγίανση και διαχείριση του αστικού , περι-αστικού ή αγροτικού υπαίθριου χώρου, καθώς και η εξοικείωση με άλλα κρίσιμα για το σχεδιασμό του τοπίου επιστημονικά πεδία , όπως η οικολογία.

Αντικείμενο του εργαστηρίου είναι η διερεύνηση των δυνατοτήτων των ψηφιακών μέσων στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό μέσα από την πρόταση και επεξεργασία ενός υβριδικού κτιρίου στο κέντρο της πόλης. Επιδίωξη του εργαστηρίου είναι η εξερεύνηση της «δημιουργικής» διαχείρισης του υπολογιστή στη σχεδιαστική διαδικασία. Το εργαστήριο δεν δίνει έμφαση μόνο στην τελική πρόταση, αλλά στη σχεδιαστική διαδικασία. Αυτή δεν αφορά μια άμεση μετάφραση μιας γενικής κεντρικής ιδέας, αλλά μια συνεχή έρευνα και εξέλιξη μέσω συσχετιζομένων σταδίων. Οι φοιτητές και φοιτήτριες καλούνται μέσω αλληλένδετων ασκήσεων, οι οποίες θα στοιχειοθετήσουν σταδιακά την τελική αρχιτεκτονική πρόταση, να καλλιεργήσουν την προσωπική τους οπτική και πρόθεση στη διαδικασία του σχεδιασμού. Να αναπτύξουν διαγραμματικές τεχνικές. Να σχεδιάσουν «πυκνές επιφάνειες», δι-επιφάνειες, δυναμικά μοντέλα και νέες δομές με χωρικά χαρακτηριστικά και ποιότητες ικανές να προτείνουν υβριδικούς χώρους. Να διερευνήσουν τη σχέση μεταξύ των υλικών και ψηφιακών δυναμικών μοντέλων. Συνολικότερα να αντιληφθούν τις διαδικασίες και τα στάδια μέσω των οποίων τα «ωμά» δεδομένα μεταλλάσσονται, νοηματοδοτούνται και οργανώνονται σε μια επιθυμητή μη-τυπική αρχιτεκτονική πρόταση, μέσα από τις προσωπικές τους αναζητήσεις. Το εργαστήριο περιλαμβάνει παρουσιάσεις, σύντομες διαλέξεις, συζητήσεις και ανάλυση κειμένων αντίστοιχων θεμάτων.

Το μάθημα αποτελεί μία εισαγωγή στην μελέτη της αστικοποίησης και των σύγχρονων αστικών φαινομένων. Εκκινώντας από τις μεταβαλλόμενες προσεγγίσεις της πόλης στο πλαίσιο της αστικής γεωγραφίας και αντλώντας από οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και πολιτισμικές θεωρήσεις της, μελετά το σύνθετο αστικό φαινόμενο από την απαρχή του μέχρι τη σύγχρονη «αστική εποχή».

Το μάθημα Γερμανικά 1 μπορούν να επιλέξουν οι πρωτοετείς φοιτητές της Αρχιτεκτονικής με γνώσεις Γερμανικής γλώσσας από το επίπεδο Α2- Β1. Πρόκειται για τη διδασκαλία ειδικής γλώσσας με κείμενα του αντίστοιχου επιστημονικού πεδίου και επιπέδου γνώσεων της γερμανικής. Οι σημειώσεις της διδάσκουσας είναι σε ηλεκτρονική μορφή και θα αναρτηθούν στο συγκεκριμένο μάθημα όπως και κάθε άλλο επιπλέον υλικό που θα κριθεί απαραίτητο κατά τη διεξαγωγή του μαθήματος. Χρήση πολυμέσων. 

Το επίπεδο γνώσεων Γερμανικής γλώσσας που απαιτείται για την παρακολούθηση του μαθήματος είναι Β2. Πρόκειται για τη διδασκαλία ειδικών κειμένων του αντίστοιχου επιστημονικού πεδίου.

Στόχος του μαθήματος η εξοικείωση των φοιτητών με κείμενα ειδικών σκοπών επιπέδου Β1- Β2, η κατανόηση και παραγωγή γραπτού και προφορικού λόγου όπως και η δεξιότητα της επικοινωνίας στην Γερμανική Γλώσσα. 

Η καταγωγική εμπειρία της μετάβασης ορίων και της διασύνδεσης ενός σημείου με ένα άλλο που βρίσκεται «απέναντι» έχουν διαχρονικά απασχολήσει την αρχιτεκτονική ως ενδιάμεσες χωρικές συνθήκες. Ταυτόχρονα έχουν νοηματοδοτήσει τη γραμμικότητα της δια-σύνδεσης ως μια μεσολαβούμενη -από ευμετάβλητες σχέσεις- δικτύωση. Παρόλα αυτά, η διασύνδεση ως τόπος αρχιτεκτονικής παρουσίας συχνά αγνοείται ή παραποιείται από την ασφυκτική εποπτεία της υλοποίησης. Το μάθημα θα εντοπίσει και θα διερευνήσει τις προεκτάσεις σχέσεων και διαστάσεων που μεσολαβούν/συμμετέχουν στην επανα-γεγονοποίηση της μετάβασης τόσο ως εμπειρία και δράση αλλά και ως αρχιτεκτονική έκφραση. Το μάθημα μελετά το ζήτημα της Γέφυρας και τις παράγωγες έννοιες που αυτή εισαγάγει για τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Διερευνά κριτικά τη συνεργασία της μορφής στη συγκρότηση της μετάβασης «απέναντι», ανάγοντας τη συνθετική διαδικασία στις ιδιαίτερες προϋποθέσεις του τόπου: την αιώρηση πάνω από το φυσικό, την αποκοπή και απόσταση από το σταθερό, το αδιάφορο κενό που σημαδεύει τις εσωτερικές πορείες. Η μεθοδολογία του εργαστηρίου μπορεί να συνοψιστεί σε δύο δέσμες προσεγγίσεων: αφενός, σε αυτές που στοχεύουν στη συνάντηση της αρχιτεκτονικής με τα υλικά όρια της και αφετέρου, σε εκείνες που τα ξεπερνούν προσεγγίζοντας μια εναρκτήρια διαλεκτική ανάμεσα στις μεταβατικές πορείες και τη φαντασμαγορία τους.

Για την Διπλωματική Εργασία Σχεδιασμού οι φοιτητές/-τριες επιλέγουν Θεματική Περιοχή και Θέμα σε συνεργασία με τους/τις Επιβλέποντες/-ουσες Διδάσκοντες/-ουσες.

Στο μάθημα προσεγγίζονται ζητήματα θρησκευτικής και κοσμικής αρχιτεκτονικής, με έμφαση στον ιστορικό ελλαδικό χώρο, από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι τον 19ο αι. Πρόκειται για επιλεγόμενο μάθημα εμβάθυνσης με σεμιναριακό χαρακτήρα, στο οποίο οι φοιτητές/-τριες καλούνται να συμμετάσχουν ενεργά με προσωπική βιβλιογραφική έρευνα και συγγραφή θεωρητικής εργασίας. 

Η φέρουσα κατασκευή – ιστορική εξέλιξη. Ο Αρχιτέκτονας και ο Δομοστατικός Μηχανικός. Φορτία της κατασκευής. Οι βασικές εντατικές καταστάσεις (εφελκυσμός, θλίψη, διάτμηση, κάμψη, στρέψη). Η έννοια του φορέα. Θεωρητικά ομοιώματα φορέων. Είδη ραβδωτών φορέων (δικτύωμα, δοκός, υποστύλωμα, πλαίσιο, τόξο). Κινητοί σχηματισμοί, ισοστατικοί και υπερστατικοί φορείς. Σύνθεση δυνάμεων και συνθήκες ισορροπίας. Υπολογισμός αντιδράσεων ισοστατικών φορέων. Υπολογισμός αξονικών δυνάμεων ισοστατικών δικτυωμάτων. Βασικές έννοιες αντοχής των υλικών. Η έννοια της τάσης. Ορθές τάσεις λόγω αξονικής δύναμης και ροπής κάμψης. Διατμητικές τάσεις λόγω τέμνουσας δύναμης και ροπής στρέψης. Επιτρεπόμενες τάσεις δομικών υλικών. Υπολογισμός φορτίων διατομής ισοστατικών πλαισίων (αξονικές και τέμνουσες δυνάμεις, ροπές κάμψης). Παραμορφώσεις δομικών στοιχείων. Ελαστική γραμμή πλαισιακών φορέων. Εισαγωγή στις μεθόδους δυνάμεων και μετακινήσεων για τον στατικό υπολογισμό υπερστατικών φορέων. Ποιοτική χάραξη διαγραμμάτων φορτίων διατομής.

Εισαγωγή στη θεωρία και ιστορία της αποκατάστασης. Γενικές αρχές μεθοδολογίας ανάλυσης & τεκμηρίωσης ιστορικών κτιρίων. Εισαγωγή στα ιστορικά δομικά συστήματα. Κριτική παρουσίαση εφαρμοσμένων παραδειγμάτων από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Το μάθημα αποτελεί μία εισαγωγή στη μελέτη της πόλης και τις τεχνικές αναπαράστασής της, στο πλαίσιο του αστικού και πολεοδομικού σχεδιασμού. Το αστικό φαινόμενο εξετάζεται ως συνισταμένη "φυσικών" μορφών, μηχανισμών διαμόρφωσης και κοινωνικής δυναμικής. Επιχειρείται να αναδειχθεί πώς η οργάνωση και μορφή της πόλης και η ποικιλία των μορφών του αστικού χώρου, προκύπτουν ως αποτέλεσμα προσαρμογής στα χαρακτηριστικά του φυσικού υποδοχέα, σχεδιασμένων παρεμβάσεων, πρωτοβουλιών φορέων, θεσμών και σχεδίων, καθώς επίσης και ως συνέπεια κοινωνικών διεργασιών και ιστορικών περιστάσεων.

Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, οι φοιτητές και φοιτήτριες επεξεργάζονται 2 ασκήσεις με αντικείμενο την πραγματική πόλη. Οι ασκήσεις εστιάζουν στην αναγνώριση, καταγραφή και αναπαράσταση των στοιχείων συγκρότησης του αστικού ιστού και της αστικής λειτουργίας, μέσα από διαφορετικές τεχνικές και εργαλεία.

Η αξιολόγηση του μαθήματος γίνεται με βάση τις 2 ασκήσεις και τις εξετάσεις στο τέλος του εξαμήνου.