Το μάθημα αποσκοπεί στην εξοικείωση των φοιτητών/τριών με ένα οικιστικό σύνολο και συγκεκριμένα στην κατανόηση και εμβάθυνση της τοπογραφίας της αρχαίας Θεσσαλονίκης από την ίδρυσή της έως την ύστερη αρχαιότητα. Οι φοιτητές/τριες θα ασκηθούν- με επιτόπιες επισκέψεις στους αρχαιολογικούς χώρους της πόλης και στα εκθέματα κυρίως του Αρχαιολογικού Μουσείου της Θεσσαλονίκης αλλά και του Μουσείου της Αρχαίας Αγοράς και μέσω της εκπόνησης επιστημονικών εργασιών,-στην πολεοδομία της αρχαίας Θεσσαλονίκης, την αρχιτεκτονική, τη γλυπτική, την κεραμική, τα ψηφιδωτά και τις νεκροπόλεις της. Αντικείμενο του μαθήματος αποτελούν όχι μόνο τα ορατά τμήματα της αρχαίας πόλης, όπως η αρχαία Αγορά της, τα τείχη της, το ανακτορικό συγκρότημα του Γαλερίου, οι νεκροπόλεις της και οι μακεδονικοί τάφοι της, αλλά και οι αστικές δομές της, όπως το θέατρο, το στάδιο, το αρχαίο γυμνάσιο, ο ιππόδρομος, οι αρχαίες συνοικίες της, οι δρόμοι της με τις περίφημες στοές της, όπως η στοά των ειδώλων (Incantadas), τα ιερά της, όπως ο αρχαϊκός ιωνικός ναός της, το Σεραπείο αλλά και οι ιδιωτικές οικίες της. Αρωγός στην «αποκάλυψη» της αρχαίας Θεσσαλονίκης θα είναι και οι υπάρχουσες, ψηφιακές, διαδραστικές εφαρμογές, οι ψηφιακές αναπαραστάσεις και η εικονική πραγματικότητα.

Το μάθημα οργανώνεται σε τέσσερις ενότητες. Η πρώτη επικεντρώνεται στην παρουσίαση προϊστορικών οικισμών και αρχαιολογικών χώρων στη Μακεδονία. Η δεύτερη ενότητα αφορά τη γνωριμία με προϊστορικές συλλογές μουσείων. Στην τρίτη ενότητα, εξετάζονται ζητήματα Δημόσιας αρχαιολογίας και κυρίως ο τρόπος παρουσίασης της προϊστορικής έρευνας στο ευρύ κοινό, ενώ στην τέταρτη συζητούνται θέματα ερμηνείας και παρουσίασης των αρχαιολογικών δεδομένων σε σχέση με το ιστορικό πλαίσιο της αρχαιολογικής έρευνας και τις βασικές κατευθύνσεις της θεωρητικής αρχαιολογικής σκέψης του 20ου αιώνα. Η ανάπτυξη των θεμάτων γίνεται με διαλέξεις στην αίθουσα από τις διδάσκουσες και με επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία Το μάθημα προσφέρεται σε περιορισμένο αριθμό φοιτητών. Η εξέταση γίνεται με γραπτή εργασία και προφορική παρουσίασή της, ενώ συνυπολογίζεται η συμμετοχή των φοιτητών σε ομαδικές συζητήσεις.

Το μάθημα οργανώνεται σε τρεις άξονες. Ο πρώτος αφορά την επίσκεψη προϊστορικών συλλογών σε μουσεία της Μακεδονίας. Ο δεύτερος άξονας αφορά την επίσκεψη αρχαιολογικών χώρων. Στο πλαίσιο του μαθήματος εξετάζονται ζητήματα παρουσίασης των αρχαιολογικών ευρημάτων στο ευρύ κοινό και ιδιαίτερη αναφορά γίνεται σε σωστικές ανασκαφές και εκπαιδευτικά προγράμματα. Το μάθημα περιλαμβάνει, εκτός από τις επισκέψεις σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία, συνεντεύξεις με αρχαιολόγους. Το μάθημα προσφέρεται σε περιορισμένο αριθμό φοιτητών. Η εξέταση γίνεται με γραπτή εργασία και προφορική παρουσίασή της. 

Το αντικείμενο του μαθήματος είναι η εξέλιξη της βυζαντινής αρχιτεκτονικής από την πρωτοβυζαντινή μέχρι την ύστερη βυζαντινή περίοδο. Στη διάρκεια του μαθήματος θα παρουσιαστούν και θα αναλυθούν τα σημαντικότερα μνημεία θρησκευτικής και κοσμικής αρχιτεκτονικής του Βυζαντίου.

Στο μάθημα αυτό εξετάζονται, σε δύο διακριτές μεταξύ τους ενότητες η βυζαντινή γλυπτική και η βυζαντινή μικροτεχνία για το χρονικό διάστημα 324-1453

ΑΒΥ 603- ΠΑΛΑIΟΛΟΓΕΙΑ - τελευταίο μάθημα.pptΑΒΥ 603- ΠΑΛΑIΟΛΟΓΕΙΑ - τελευταίο μάθημα.ppt

Στο μάθημα αυτό θα εξετασθούν ζητήματα της βυζαντινής εικονογραφίας μέσω ασκήσεων. Θα επιχειρηθεί η ανάλυση βασικών στη Βυζαντινή τέχνη εικονογραφικών θεμάτων, η θέση τους μέσα στο ναό, η λειτουργία και η αλληλεπίδρασή τους. Σκοπός του μαθήματος είναι η εξοικείωση της/του φοιτήτριας/φοιτητή με τα χαρακτηριστικά της θεματικής του Βυζαντινού διακόσμου ανά περιόδους.

Tο μάθημα αποσκοπεί στη γνωριμία των φοιτητών με τη βυζαντινή ζωγραφική από τον 3ο αι. μ.Χ. έως το 1453, όπως αναπτύχθηκε στους τομείς των ψηφιδωτών, των τοιχογραφιών, των φορητών εικόνων και των μικρογραφιών των χειρογράφων.

Στο μάθημα εξετάζεται η ζωγραφική της μεσοβυζαντινής και υστεροβυζαντινής περιόδου, που εκτείνεται από τη λήξη της Εικονομαχίας (843) έως την οθωμανική κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης (1453). Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην εξέλιξη της μνημειακής ζωγραφικής (τοιχογραφίες, ψηφιδωτά) χωρίς, ωστόσο να λείψουν και εκτενείς αναφορές στις φορητές εικόνες και τις μικρογραφίες χειρογράφων. Πέρα από ζητήματα εικονογραφίας και τεχνοτροπίας, θα συζητηθούν και θέματα κατασκευαστικών τεχνικών, χορηγίας, ταυτότητας και θέσης του καλλιτέχνη στη βυζαντινή κοινωνία, ενώ θα επιχειρηθεί η εξέταση και ερμηνεία των καλλιτεχνικών φαινόμενων σε συνάρτηση με τις εκάστοτε πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. 

Μελέτη των κυριοτέρων σταθμών και μνημείων της Βυζαντινής ζωγραφικής από την πρωτοβυζαντινή περίοδο μέχρι το 1453. Θα εξετασθούν, παράλληλα, ζητήματα χορηγίας, καθώς και οι πολιτικές και θρησκευτικές παράμετροι που διαμόρφωσαν το καλλιτεχνικό πλαίσιο της εκάστοτε εποχής.

I) Κατακόμβες - Τάφοι.pdfI) Κατακόμβες - Τάφοι.pdfII) Τοιχογραφίες - Ψηφιδωτά (Θεσσαλονίκη) [Πρωτοβυζαντινή περίοδος].pdfII) Τοιχογραφίες - Ψηφιδωτά (Θεσσαλονίκη) [Πρωτοβυζαντινή περίοδος].pdfIII) Ψηφιδωτά (Ρώμη - Ραβέννα)  [Πρωτοβυζαντινή περίοδος].pptIII) Ψηφιδωτά (Ρώμη - Ραβέννα) [Πρωτοβυζαντινή περίοδος].ppt

Σκοπός του μαθήματος είναι να κατανοήσουν οι φοιτητές και οι φοιτήτριες τους λόγους της παρακμής και πτώσης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και να παρακολουθήσουν τα κυριότερα γεγονότα της περιόδου (1081-1204). Στους στόχους περιλαμβάνονται επίσης η ανάλυση των σχέσεων του Βυζαντίου με τη Δύση πριν και μετά το 1204 και η διάκριση των διοικητικών, κοινωνικών και οικονομικών δομών την εποχή των Κομνηνών και την εποχή των Παλαιολόγων. Η παρουσίαση και ανάλυση των συναφών πρωτογενών, άμεσων και έμμεσων, πηγών κρίνεται απαραίτητη για τη διαπίστωση της αιτιώδους σχέσης των γεγονότων και την κατανόηση των ιστορικών φαινομένων.

Μαθήματα για την βυζαντινή κεραμική από τον 4ο έως τον 15ο αιώνα.