Το μάθημα στοχεύει στην εξοικείωση των φοιτητών με έννοιες και όρους που σχετίζονται με το θέατρο.

Στο μάθημα θα εξεταστούν τα σημαντικότερα έργα του Ίψεν, της ρεαλιστικής περιόδου (1877-1899), από την σκοπιά της δραματουργίας. Δευτερευόντως θα θιχτούν θέματα σχετικά με τα σύγχρονα ανεβάσματα των έργων. Η μελέτη των έργων θα γίνει με χρονολογική σειρά συγγραφής και παρουσίασης. Η βιβλιογραφία που θα χρησιμοποιηθεί θα είναι και εν μέρει ελληνική και κυρίως ξενόγλωσση (αγγλική).

Στο μάθημα θα εξεταστεί όλο το φάσμα της δραματουργίας του Ερρίκου Ίψεν, από τα πρώιμα νεανικά έργα του έως το κύκνειο άσμα του. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στα θεατρικά έργα της ωριμότητάς του (1873-1899), τα οποία θα αποτελέσουν αντικείμενο εκτενούς δραματουργικής ανάλυσης. Επιπροσθέτως θα εξεταστούν οι σκηνικές τύχες των έργων του στην ελληνική σκηνή. Ο στόχος του μαθήματος είναι αφενός η γνωριμία των φοιτητών με τον σημαντικό Νορβηγό δραματουργό και η απόκτηση βασικών γνώσεων για το συγγραφικό του έργο, και αφετέρου η όξυνση της κριτικής ικανότητάς τους, προκειμένου να μπορούν να διαβάζουν την πολυσημία των θεατρικών κειμένων του Ίψεν, και δευτερευόντως να αντιληφθούν ευκρινέστερα τις προτάσεις της θεατρικής πράξης για την ανάγνωση των έργων του Ίψεν και τη σκηνική αποτελεσματικότητα (ή μη) των προτάσεων των καλλιτεχνών.

Το μάθημα απευθύνεται σε φοιτητές/τριες του 6ου και 8ου εξαμήνου. Αποτελεί ελεύθερη επιλογή και ειδικεύεται στον Αριστοφάνη.

Ειδικά ζητήματα αρχαίου δράματος: Η επιτελεστικότητα του αρχείου. Τραύμα και πόλεμος. Οι Πέρσες του Αισχύλου

Το μάθημα θα εξετάσει σημαντικές παραστάσεις αρχαίου δράματος στην Ευρώπη και την Ελλάδα, από τον 16ο αι. έως και τις μέρες μας. Το εκπαιδευτικό υλικό περιλαμβάνει μια μεγάλη συλλογή φωτογραφιών και βιντεοσκοπημένων παραστάσεων. Θα υπάρξει δυνατότητα απαλλαγής από τις γραπτές εξετάσεις μέσω εργασιών. Το μάθημα είναι ανοιχτό σε όλες τις κατευθύνσεις.

Αναλυτική εξέταση των Τραχινίων του Σοφοκλή.

Το μάθημα έχει σκοπό να εξοικειώσει τους φοιτητές με την ιστορία, τη θεωρία και την πρακτική της δραματουργίας παράστασης (dramaturgy) και τη δουλειά του δραματουργού (dramaturg) στο σύγχρονο θέατρο. Προηγείται μια σύντομη περιήγηση σε ιστορικά παραδείγματα και θεωρητικά μοντέλα ανά τους αιώνες, τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική (για παράδειγμα, εξετάζεται η συμβολή του Lessing και του Brecht καθώς και το μοντέλο του literary manager). Στη συνέχεια, οι φοιτητές –χωρισμένοι σε ομάδες– καλούνται να επεξεργαστούν μια δραματουργική πρόταση της επιλογής τους με αφορμή ένα δεδομένο κείμενο.

Στο μάθημα διερευνώνται οι τρόποι με τους οποίους οι φοιτητές/τριες ως πολίτες και καλλιτέχνες αντιλαμβάνονται και αλληλεπιδρούν με το δημόσιο χώρο ως κοινωνικό-πολιτικό γίγνεσθαι, ως πεδίο πολιτισμικών επιτελέσεων και ως φυσικό περιβάλλον. Η θεατρική εφαρμογή λειτουργεί συγχρόνως ως μέσο διερευνήσης κοινωνικών αντιλήψεων, ως καλλιτεχνική δημιουργία αλλά και μέσο παρέμβασης στο δημόσιο χώρο. 

Στο σεμιναριακό αυτό μάθημα που συμπληρώνει το εισαγωγικό «Σύγχρονες Θεωρίες Κειμένου και Δράματος», επιχειρείται η πλησία ανάγνωση σημερινών πρωτογενών κειμένων θεωρίας του κειμένου και της παράστασης στα πλαίσια των επιστημονικών τάσεων από τις οποίες προέρχονται (Νεομαρξισμός, Σημειωτική, Θεωρίες πρόσληψης, κ.ά.). Καταδεικνύονται οι δεσμοί καθώς και οι διαφοροποιήσεις τους από τις κλασικές θεωρίες του κειμένου που μελετώνται στο εισαγωγικό μάθημα. Ενδεικτικά, συζητώνται έργα των Szondi (1956), Pavis (1976), Ubersfeld (1977/82), Serpieri (1978), Lichte (1983), Lehmann (1999), κ.α. Άξονα του μαθήματος αποτελεί το τελικό τμήμα του έργου του Carlson, Theories of the Theatre (1993).

Θέατρο, κινηματογράφος, λογοτεχνία, μουσική, εικαστικές και εφαρμοσμένες τέχνες στο Βερολίνο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης.

Το μάθημα επιχειρεί να εξηγήσει το ποιητικό μεγαλείο του μικρού χαρτόδετου τόμου με τον παιγνιώδη τίτλο «Shake-speares Sonnets», που ο μεσήλικος πλέον θεατρικός συγγραφέας δημοσίευσε το 1609. Μετά από μια σύντομη εισαγωγή στον κόσμο του Σαίξπηρ, το μάθημα εστιάζει στο λογοτεχνικό κείμενο καθ’ εαυτό. Εξετάζει τα θέματα, τους ρητορικούς τρόπους, και τους ρητορικούς τόπους που αρθρώνουν τα σονέτα αυτά – επιχειρώντας παράλληλα μια αναγωγή τους σε ιδέες και καινοτομίες που σφράγισαν την εποχή παραγωγής τους (όπως το ζήτημα του φύλου ως κοινωνικής κατασκευής). Επιχειρεί τέλος μια αναδρομή στους προδρόμους του Σαίξπηρ στην ευρωπαϊκή σονετογραφία, και στο στίγμα της ποιητικής κληρονομιάς του ανά την Ευρώπη, από τις μέρες του ως τη δική μας εποχή.

Ανάγνωση και ανάλυση των πολλαπλών εκδοχών που λαμβάνουν οι γραφές του ‘εγώ’ στη νεοελληνική πεζογραφία και ποίηση των τελευταίων δύο αιώνων. Στο πρώτο μέρος του μαθήματος, ανατρέχοντας σε σύγχρονες αφηγηματολογικές θεωρίες, θα εξετάσουμε τις τεχνικές διαστάσεις που λαμβάνουν οι εγγραφές του ‘εγώ’, από τον Βιζυηνό και τον Σολωμό, στον Ιωάννου, τον Βαλτινό, τον Καβάφη και τον Ρίτσο. Στο δεύτερο μέρος, θα αναλύσουμε το τί προβάλλεται και τί αποσιωπάται στις λογοτεχνικές αναπαραστάσεις του ‘εγώ’, σε ανταπόκριση τόσο προς τα ενδογενή ζητούμενα του κάθε κειμένου (θέμα, πλοκή, είδος), όσο και προς τα ψυχολογικά και κοινωνιολογικά συμφραζόμενα της εποχής παραγωγής του.

Το πρόβληµα των σχέσεων της λογοτεχνίας µε τις εικαστικές τέχνες έχει απασχολήσει θεωρητικούς και πρακτικούς της λογοτεχνίας και της ζωγραφικής από την εποχή του Ορατίου (και της προτροπής του για: ‘ut pictura poesis’), ως την άνθιση των ιστορικών πρωτοποριών του 20ού αιώνα. Στο µάθηµα αυτό επιχειρείται µια διερεύνηση των συγγενειών λογοτεχνίας (πεζογραφίας / ποίησης) και ζωγραφικής, εστιάζοντας στους όρους υπό τους οποίους κάθε µια τους αναπαρέστησε το φυσικό κόσµο. Η διερεύνηση εδράζεται στην ανάλυση του καταστατικού δοκιµίου του Λέσσινγκ, Λαοκόων: Δοκίµιο γύρω από τα όρια ζωγραφικής και ποίησης (1766). Στη συνέχεια εξετάζει επεισόδια της ιστορίας της καλλιτεχνικής αναζήτησης των σηµείων επαφής της λογοτεχνίας µε τη ζωγραφική, εκκινώντας από τον αναγεννησιακό κόσµο του Μπρέγκελ και του Σαίξπηρ, και φθάνοντας ως τον σουρρεαλισµό και την ‘οπτική ποίηση’ του ύστερου 20ού αιώνα. Παράλληλα συζητώνται αφηγήµατα τα οποία θεµατοποιούν τον ήρωα ως ζωγράφο (βλ. Μπαλζάκ, Το Άγνωστο Αριστούργηµα, 1831) και αφηγήµατα που, αν και µυθοπλαστικά, θεµατοποιούν αληθινούς πίνακες στην πλοκή τους· στόχος εδώ είναι η διερύνηση της αλληγορικής σηµασίας των τεχνικών αυτών.

Το μάθημα εστιάζει στην απαγγελία της ποίησης ως οδηγό για την ερμηνεία της.

  • Στο πρώτο μέρος του, δίνεται μια σύντομη ιστορία της ανάγνωσης, καθώς και των επιπτώσεων που οι διαφοροποιημένες πρακτικές ανάγνωσης επέφεραν στη συγγραφή της ποίησης κατά εποχή. Εξετάζονται ακόμη τα τεχνικά γνωρίσματα του ποιήματος που ελέγχουν την απαγγελία, και την ερμηνεία του (μέτρο, ρίμα, στίξη, διασκελισμός).
  • Στο δεύτερο μέρος του μαθήματος, οι φοιτητές καλούνται να αξιολογήσουν τα «όρια της απαγγελίας» που επιτρέπει κάθε ποίημα, ακούγοντας ηχογραφημένες αναγνώσεις ποιητών (κι άλλων προσώπων) να διαβάζουν ποιήματά τους, και πειραματιζόμενοι οι ίδιοι πάνω σε διαφορετικούς τρόπους απαγγελίας/ανάγνωσης.
  • Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση της παράδοσης, οι φοιτητές θα είναι εξοικειωμένοι με τα βασικά τεχνικά χαρακτηριστικά της ποίησης, και με τους τρόπους που αυτά αποτελούν αναπόσπαστο όχημα της παραγωγής του νοήματος του ποιήματος. Η διάκριση έμμετρου στίχου και πρόζας θα τους είναι σαφής, και -ειδικά για την κατεύθυνση της υποκριτικής- θα τους είναι πιο συνειδητό το πώς ο λόγος αποκτά «σώμα».