Το μάθημα περιλαμβάνει μια εισαγωγή, ανάλυση και επισκόπηση των πιο σύγχρονων και καινοτόμων ψηφιακών τεχνολογιών, οι οποίες αξιοποιούνται ευρέως μέχρι και σήμερα στην εκπαίδευση. Διαδραστικά περιβάλλοντα σε διαδικτυακές εφαρμογές επεκτείνονται από αναζήτηση και αξιολόγηση εκπαιδευτικών πόρων και μαθησιακών αντικειμένων στο Web 2.0, περιβάλλοντα συγγραφής ή ανάπτυξης εκπαιδευτικών εφαρμογών, εκπαιδευτική ρομποτική, εργαλεία χαρτογράφησης, ψηφιακά εκπαιδευτικά παιχνίδια σε δύο διαστάσεων περιβάλλοντα (πχ Scratch) και τριών διαστάσεων (πχ εικονικούς κόσμους και λογισμικά Επαυξημένης Πραγματικότητας), δίνουν την δυνατότητα υποστήριξης νέων μορφών διδασκαλίας για απόκτηση γνώσεων, τόσο για την δια ζώσης όσο και για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Μέσα από την αξιοποίηση τέτοιων περιβαλλόντων, οι φοιτήτριες/-ες θα μπορέσουν να αναπτύξουν τις γνωστικές και πρακτικές τους δεξιότητες με σκοπό την θεωρητική κατανόηση βασικών εννοιών για την δημιουργία και υλοποίηση εκπαιδευτικών λογισμικών και πρωτοτύπων που βασίζεται στην παραγωγή έργου (project).

Μέσα από (α) τη μελέτη σύγχρονων διεθνών θεωριών και ερευνητικών ευρημάτων, (β) την κριτική ανάλυση παραδειγμάτων και κυρίως (γ) με εργαστηριακές-βιωματικές ομαδικές και ατομικές εικαστικές δραστηριότητες οι φοιτήτριες/τές να εμβαθύνουν στις παρακάτω θεματικές ενότητες:
- Καλλιτεχνική και σχεδιαστική ανάπτυξη των παιδιών.
- Ιστορία της Εικαστικής Αγωγής τον 21ο αιώνα και οι σημαντικοί παιδαγωγοί τέχνης.
- Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις των εικαστικών του 21ου αιώνα.
- Η έννοια της δημιουργικότητας και τα χαρακτηριστικά της δημιουργικής προσωπικότητα στις εικαστικές τέχνες.
- Μορφές, θέματα και διαδικασίες των Εικαστικών Τεχνών (σχέδιο, ζωγραφική, κολλάζ, χαρακτική, υφαντική, γλυπτική-πλαστική, στένσιλ- αποτυπώματα, εικαστικό σημειωματάριο – sketchbooks, κοινωνικές παρεμβάσεις, ψηφιακή τέχνη, εφήμερη τέχνη κ.ά.)
- Χρήση των ΠΣ των Εικαστικών για τον διδακτικό σχεδιασμό.
- Σύνδεση νοήματος με το εικαστικό έργο
- Κριτική και ανάλυση του εικαστικού έργου.
Το μάθημα προσανατολισμού «Οπτικές Αφηγήσεις και Παιδί» εντάσσεται στο πλαίσιο προετοιμασίας των φοιτητριών/τών ώστε να εμβαθύνουν σε ζητήματα εικαστικών τεχνών και εικαστικής αγωγής και συγκεκριμένα στις αφηγηματικές διαστάσεις της εικόνας. Το περιεχόμενο του μαθήματος περιλαμβάνει τα παρακάτω θέματα:
- Η αφηγηματική τέχνη
- Δημοφιλείς μορφές οπτικής αφήγησης (κόμικς,κινούμενο σχέδιο)
- Νομιμοποίηση των δημοφιλών μορφών οπτικής αφήγησης (κόμικς,κινούμενο σχέδιο) ως διδακτικό περιεχόμενο στα πλαίσια του διδακτικού παραδείγματος του οπτικού πολιτισμού
- Οι διαστάσεις της οπτικής αφήγησης (χρόνος, χώρος,συναίσθημα, αλληλουχία γεγονότων κ.ά.)
- Δημιουργικές στρατηγικές της τέχνη των διαδοχικών εικόνων (sequential art)
- Οι αφηγηματικές διαστάσεις των έργων των παιδιών και το καλλιτεχνικό ταλέντο
- Η οπτική αφήγηση στην παιδαγωγική έρευνα

Το μάθημα εστιάζει στην προσέγγιση και ανάδειξη της κοινωνικής και πολιτισμικής διάστασης της ενασχόλησης με τις φυσικές επιστήμες κατά την προσχολική ηλικία. Ειδικότερα, το μάθημα θα εξετάσει διαδικασίες, μέσα και ζητήματα που αφορούν στη διδασκαλία, μάθηση και ανάπτυξη στις φυσικές επιστήμες στην προσχολική ηλικία και εκπαίδευση. Στόχοι του μαθήματος είναι, οι φοιτητές/τριες: • να γνωρίσουν βασικές έννοιες της πολιτισμικής-ιστορικής θεωρίας και να τις συνδέουν λειτουργικά με την παιδαγωγική πρακτική για τη διδασκαλία και μάθηση στις φυσικές επιστήμες στο νηπιαγωγείο • να κατανοήσουν το ρόλο του παιχνιδιού, της φαντασίας και της δημιουργικότητας στις διαδικασίες διδασκαλίας και μάθησης των φυσικών επιστημών στην προσχολική ηλικία • να γνωρίσουν τρόπους οργάνωσης του χώρου και του υλικού στο νηπιαγωγείο με στόχο την προώθηση της ενασχόλησης των παιδιών με έννοιες και φαινόμενα από τις φυσικές επιστήμες στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής καθημερινότητας • να κατασκευάζουν παιχνίδια και τρισδιάστες κατασκευές τα οποία προωθούν τη μάθηση και την ανάπτυξη στις φυσικές επιστήμες • να προβληματιστούν σχετικά με την ισότιμη πρόσβαση και ενασχόληση των φύλων με τις φυσικές επιστήμες και να αναπτύξουν στρατηγικές και πρακτικές για την αντιμετώπιση ανισοτήτων • να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν το παιδικό ιχνογράφημα και άλλες κοινωνιοπολιτισμικές πρακτικές ως μέσα διδασκαλίας και μάθησης εννοιών και φαινομένων από τις φυσικές επιστήμες στο νηπιαγωγείο • να κατανοούν τον κριτικό ρόλο της διαμεσολάβησης του εκπαιδευτικού και της αλληλεπίδρασης μεταξύ συνομηλίκων κατά την προσέγγιση και ενασχόληση με τις φυσικές επιστήμες στο νηπιαγωγείο • να συνειδητοποιήσουν τη σημασία της διαλεκτικής συσχέτισης μεταξύ γνωστικής, συναισθηματικής και πραξιακή διάστασης των επιστημονικών εμπειριών • να συνειδητοποιήσουν ότι τα αναπτυξιακά μονοπάτια των παιδιών στις φυσικές επιστήμες ξεκινούν από τη βρεφική ηλικία και να προωθούν τη συνοχή και τη συνέχειά τους.

Θεματικές ενότητες: • Ιστορική εξέλιξη της Ειδικής Αγωγής. • Κοινωνιολογικές προσεγγίσεις για την ερμηνεία της αναπηρίας. • Η προσέγγιση της συμβολικής αλληλεπίδρασης για την κοινωνική κατασκευή της αναπηρίας. • Η συμβολή του Vygotsky στη διαμόρφωση των σύγχρονων τάσεων στην Ειδική Αγωγή. • Η εξέλιξη της Ειδικής Αγωγής στην Ελλάδα. • Από την ιδρυματική εκπαίδευση στο ενιαίο ενταξιακό σχολείο: κοινωνικά αιτήματα και παιδαγωγικές αντιφάσεις. • Πρώιμη παρέμβαση και ο ρόλος της προσχολικής εκπαίδευσης. Επιπλέον δίνεται η δυνατότητα για μια εισαγωγική εκπαιδευτική δραστηριότητα στον τομέα της ειδικής αγωγής.

Θεματικές ενότητες: Σχετικά τα παιδαγωγικά ζητήματα της ειδικής εκπαίδευσης: • Παιδαγωγικές προσεγγίσεις στην
ερμηνεία των προβλημάτων μάθησης. • Ο ρόλος των μεθόδων επεξεργασίας στη σχολική μάθηση και επίδοση -
γνωστικό ύφος – οι αναλυτικές κατ’ αντιδιαστολή με τις ολιστικές μεθόδους επεξεργασίας. • Η μάθηση ως σκόπιμη
δραστηριότητα - η διαμόρφωση του νοήματος της σχολικής γνώσης και του εαυτού ως μαθητή στο πλαίσιο της
συμβολικής αλληλεπίδρασης. • Προσδιορισμός του πεδίου των ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών», προβλήματα και
αντιφάσεις – η σχέση της ειδικής με τη γενική εκπαίδευση στην ελληνική πραγματικότητα. • Κριτήρια διάκρισης των
ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών» από άλλου τύπου προβλήματα μάθησης • Ο ρόλος της ειδικής εκπαίδευσης – δομές
ειδικής εκπαίδευσης, περιεχόμενο και χαρακτήρας τους. • Παιδαγωγική της ένταξης – ένα σχολείο για όλους»:
ιστορικό πλαίσιο, κοινωνικά – παιδαγωγικά αιτήματα, κριτικές προσεγγίσεις στις κοινωνικές και παιδαγωγικές
ασάφειες και αντιφάσεις. • Επαγγελματική ταυτότητα του ειδικού παιδαγωγού: ανιχνεύσεις και ερωτήματα. Σχετικά με
την εκπαίδευση των μαθητών με νοητική ανεπάρκεια: • Χαρακτηριστικά παιδιών με νοητική ανεπάρκεια –εγγενή αίτια
και περιβαλλοντικές επιδράσεις- ορισμοί και ταξινόμηση της νοητικής ανεπάρκειας – ερμηνευτικές προσεγγίσεις •
Χαρακτηριστικά κοινωνικής συμπεριφοράς – το στίγμα- η επίδραση στις κοινωνικές δεξιότητες – η θέση και ο ρόλος της
οικογένειας • Η επικρατούσα άποψη για την εκπαίδευση των παιδιών με νοητική ανεπάρκεια – δομή και περιεχόμενο
της εκπαίδευσής τους στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα • Στόχοι της εκπαίδευσης: η μέγιστη δυνατή αυτονομία στην
κοινωνική ζωή- συνιστώσες: κοινωνικές δεξιότητες- ικανότητα διαχείρισης του στίγματος- ενσωμάτωση στους
κοινωνικούς χώρους που ζει το παιδί με νοητική ανεπάρκεια

Περιεχόμενο μαθήματος:

Στο μάθημα προσεγγίζεται το πλαίσιο προώθησης της μάθησης και της ανάπτυξης στις φυσικές επιστήμες με τρόπο που ανταποκρίνεται α) στη συνθετότητα και τη μοναδικότητα της σκέψης των μικρών παιδιών, β) στις διεθνής τάσεις για μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη εμπλοκή με τις φυσικές επιστήμες, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά από τις μικρές ηλικίες και γ) στην ανάγκη σύζευξης της θεωρίας της Διδακτικής των φυσικών επιστημών με την εκπαιδευτική/παιδαγωγική πρακτική στην καθημερινότητα και την πραγματικότητα του νηπιαγωγείου.

Στόχοι του μαθήματος είναι, οι φοιτητές/τριες:

• να διακρίνουν είδη ενασχόλησης με τις φυσικές επιστήμες στο νηπιαγωγείο και τους στόχους που εξυπηρετούν

• να εξοικειώνονται με διδακτικά μετασχηματισμένες για το νηπιαγωγείο έννοιες από τον φυσικό κόσμο

• να γνωρίσουν τρόπους που βασικές έννοιες και φαινόμενα από τον φυσικό κόσμο μπορούν να προσεγγιστούν στο νηπιαγωγείο μέσα από το παιχνίδι, τη φαντασία και τη δημιουργικότητα των παιδιών

• να γνωρίσουν τρόπους λειτουργικής και δυναμικής ενσωμάτωσης των φυσικών επιστημών στην εκπαιδευτική καθημερινότητα του νηπιαγωγείου

• να γνωρίσουν παραδείγματα μοντέλων διδασκαλίας και μάθησης στις φυσικές επιστήμες στις μικρές ηλικίες από τον διεθνή χώρο

• να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν στην πράξη Εννοιολογικούς Παιχνιδόκοσμους για την προσέγγιση εννοιών και φαινομένων από τη φυσική

• να συνδέουν τη μάθηση στις φυσικές επιστήμες με την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά

• να γνωρίσουν παραδείγματα προσέγγισης βασικών εννοιών της μηχανικής στο νηπιαγωγείο

• να ευαισθητοποιούνται σε ζητήματα διαμόρφωσης ενεργών και κριτικών πολιτών στις φυσικές επιστήμες, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά από τις μικρές ηλικίες.

Στο πλαίσιο του μαθήματος δίνεται έμφαση στον εντοπισμό των βασικών ενδείξεων των Μαθησιακών Δυσκολιών στην προσχολική ηλικία - έγκαιρη ανίχνευση και στον σχεδιασμό και την εφαρμογή κατάλληλων εκπαιδευτικών παρεμβάσεων. Οι θεματικές ενότητες που θα παρουσιαστούν είναι οι ακόλουθες: Ορισμός των Μαθησιακών Δυσκολιών. Χαρακτηριστικά παιδιών με Μαθησιακές Δυσκολίες. Μαθησιακές Δυσκολίες και Διγλωσσία.Έγκαιρη ανίχνευση των Μαθησιακών Δυσκολιών. Μεθοδολογία και μέσα αξιολόγησης των Μαθησιακών Δυσκολιών. Γενικές αρχές και μοντέλα παρέμβασης για την αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών σε επίπεδο ατόμου και επίπεδο τάξης. Σχεδιασμός εμπερικά τεκμηριωμένου προγράμματος παρέμβασης. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού προσχολικής αγωγής στην ανίχνευση και στην πάρέμβαση.

Ο στόχος του μαθήματος είναι διττός: α) οι φοιτητές/τριες να διερεύνησουν τη σχέση μεταξύ της Ειδικής Αγωγής και των Μαθησιακών Δυσκολιών και να γνωρίσουν την έννοια της συνεκπαίδευσης και β) οι φοιτητές/τριες να προσδιορίσουν το περιεχόμενο των Μαθησιακών Δυσκολιών και να αναγνωρίσουν αυτές τις δυσκολίες ως ειδική διαγνωστική κατηγορία. Οι θεματικές ενότητες που θα παρουσιαστούν είναι οι ακόλουθες: Θεωρητικές προσεγγίσεις της Ειδικής Αγωγής και των Μαθησιακών Δυσκολιών. Συνεκπαίδευση. Διαγνωστικές προσεγγίσεις και ειδικές ανάγκες. Οργάνωση και δομές της Ειδικής Αγωγής. Αποτελεσματική διδασκαλία στην Ειδική Αγωγή. Ορισμός των Μαθησιακών Δυσκολιών. Αιτιολογία και θεωρητικά μοντέλα ερμηνείας των Μαθησιακών Δυσκολιών. Μαθησιακές Δυσκολίες και Αναπτυξιακές Διαταραχές. Χαρακτηριστικά παιδιών με Μαθησιακές Δυσκολίες. Μαθησιακές Δυσκολίες και Διγλωσσία. Ανίχνευση των Μαθησιακών Δυσκολιών και διαγνωστικές προσεγγίσεις. Εκπαιδευτική αξιολόγηση στης Μαθησιακές Δυσκολίες. Γενικές αρχές και μοντέλα παρέμβασης για την αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών. Μέθοδοι και τεχνικές.

Αντικείμενο του μαθήματος είναι η θεωρητική και εφαρμοσμένη εκπαιδευτική προσέγγιση της σύγχρονης έννοιας της πολιτιστικής κληρονομιάς και των διαστάσεών της όπως η υλική, άυλη, φυσική και ψηφιακή κληρονομιά με στόχο οι μελλοντικοί εκπαιδευτικοί να γνωρίζουν και να είναι σε θέση να αξιοποιούν τις διαστάσεις αυτές στην εκπαίδευση για την ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών, την καλλιέργεια δεξιοτήτων, στάσεων και αξιών στο σύγχρονο κοινωνικό και πολυπολιτισμικό περιβάλλον. Βασικοί άξονες του μαθήματος είναι: (α.) η αδιαχώριστη αντιμετώπιση της υλικής, άυλης, φυσικής και ψηφιακής κληρονομιάς, (β.) ο ρόλος της εκπαίδευσης –τυπικής, μη τυπικής και άτυπης– αφενός για την προώθηση αξιών, τον σεβασμό της ετερογένειας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αφετέρου για την καλλιέργεια δεξιοτήτων συμπεριλαμβανομένων και των ήπιων δεξιοτήτων, (γ.) η έννοια της πολιτιστικής συμμετοχής, οι συμμετοχικές και συνεργατικές πρακτικές, η προσβασιμότητα στην πολλαπλότητα των διαστάσεών της για την ισότιμη συμμετοχή και συμπερίληψη όλων των παιδιών (π.χ. τάξεις μικτών ικανοτήτων, παιδιά με αναπηρία και/ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, παιδιά μεταναστευτικής βιογραφίας, κ.λπ.), (δ.) ο Καθολικός Σχεδιασμός στη Μάθηση, (ε.) η διασύνδεση του σχολείου με την κοινότητα και την οικογένεια για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς συμπεριλαμβανομένης και της τοπικής, και (στ.) ο σχεδιασμός δράσεων εντός και εκτός σχολείου και η αξιοποίηση τεχνών, παιδαγωγικών μεθόδων και εκπαιδευτικού υλικού (συμβατικού και ψηφιακού) για την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και της ποικιλομορφίας της στην εκπαίδευση όλων των παιδιών.

Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών/τριών με βασικές έννοιες της ειδικής αγωγής και με βασικές αποτελεσματικές διδακτικές πρακτικές. Στο μάθημα, που αποτελεί μια εισαγωγή στην ειδική αγωγή, παρουσιάζονται: οι στόχοι και το περιεχόμενο της ειδικής αγωγής, οι διαφορετικές κατηγορίες ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών/αναπηρίας καθώς και ερευνητικά τεκμηριωμένες παρεμβάσεις που μπορούν να εφαρμοστούν για κάθε μια από αυτές τις κατηγορίες.

Στόχος του μαθήματος είναι να αναλύσει και να περιγράψει τις αναπτυξιακές διαταραχές λόγου παιδιών προσχολικής ηλικίας. Στο μάθημα παρουσιάζονται: η τυπική γλωσσική ανάπτυξη, οι διάφορες κατηγορίες γλωσσικών διαταραχών σε μονόγλωσσους και δίγλωσσους μαθητές καθώς και η αναπτυξιακή γλωσσική διαταραχή υπό το πρίσμα άλλων νευροαναπτυξιακών διαταραχών

Η έννοια της τυπικής και αποκλίνουσας ανάπτυξης. Συγκριτική εξέταση θεωρητικών μοντέλων που μελετούν και ερμηνεύουν την αποκλίνουσα ανάπτυξη. Παράγοντες επικινδυνότητας και προστατευτικοί παράγοντες, και πώς επηρεάζουν την αναπτυξη. Η έννοια της ψυχικής ανθεκτικότητας και της προαγωγής αυτής. Ταξινόμηση και Διάγνωση των αναπτυξιακών και ψυχικών διαραταχών της βρεφικής και νηπιακής ηλικίας. Περιγραφή των χαρακτηριστικών αναπτυξιακών και ψυχικών διαταραχών της βρεφικής και νηπιακής ηλικίας. Παρουσίαση ευρυμάτων για τη συνοσηρότητα αναπτυξιακών και ψυχικών διαταραχών. Μέθοδοι έρευνας της Αναπτυξιακής Ψυχοπαθολογίας. Σύνδεση του πεδίου της Αναπτυξιακής Ψυχοπαθολογίας με τον τομέα της Εκπαίδευσης.