Το μάθημα ασχολείται με την παρακολούθηση των κύριων φωνολογικών, μορφοσυντακτικών και λεξιλογικών αλλαγών που υπέστη η ελληνική κατά την ελληνιστική εποχή και στη συνέχεια κατά την πρώιμη και όψιμη μεσαιωνική περίοδο. Αναφερόμαστε συνοπτικά στην ενδιάμεση θέση της ελληνιστικής κοινής ως ποιοτικής μετεξέλιξης της αρχαίας και σημείου εκκίνησης χαρακτηριστικών που συν τω χρόνω «λαξεύουν» τη φυσιογνωμία της μεσαιωνικής (και αργότερα της νέας ελληνικής). Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην έννοια της γλωσσικής αλλαγής και των παραγόντων/μηχανισμών που την προκαλούν καθώς και στους τρόπους ανίχνευσής της μέσα από διάφορες πηγές.

Ο στόχος του μαθήματος είναι διττός: αφενός να παρουσιάσει βασικές αλλαγές που οδήγησαν από την αρχαία στη νέα ελληνική και αφετέρου να περιγράψει τις κύριες πτυχές του συστήματος της νέας ελληνικής. Στη διαχρονική ανάλυση έμφαση θα δοθεί στον τρόπο που αλλάζουν οι γλώσσες και, ειδικότερα, στο πώς άλλαξε η ελληνική γλώσσα, στη σχέση ανάμεσα στην προφορά και στη γραφή από την αρχαία εποχή ως σήμερα, στον τρόπο που εξελίχθηκε το φωνολογικό σύστημα της ελληνικής, στις αλλαγές που συνέβησαν στη μορφολογία και στο λεξιλόγιο, και, τέλος, στην εμφάνιση των νεοελληνικών διαλέκτων. Στη συγχρονική ανάλυση έμφαση θα δοθεί στην παρουσίαση του ονοματικού και του ρηματικού συστήματος της νέας ελληνικής μέσα από γλωσσολογικές αλλά και παιδαγωγικές γραμματικές, στον εντοπισμό προθημάτων και επιθημάτων που εμπλέκονται σε διαδικασίες παραγωγής και σύνθεσης καθώς και στη διερεύνηση προβληματικών κατηγοριών όπως είναι οι προθέσεις, τα επιρρήματα, τα γερούνδια και οι μετοχές. Τέλος, θα γίνει μια αναφορά στο γλωσσικό ζήτημα.

Το Σεμινάριο αυτό στοχεύει στην εξοικείωση των τελειοφοίτων με τις βασικές αρχές επιμέλειας, διόρθωσης και έκδοσης νεοελληνικών λογοτεχνικών κειμένων και διαρθρώνεται στους εξής θεματικούς άξονες: α) νεοελληνική γλώσσα β) επιμέλεια και διόρθωση κειμένων και γ) εκδοτικές πρακτικές. Ξεκινάει με μια ανασκόπηση της ιστορίας της ελληνικής γλώσσας, με έμφαση στα νέα ελληνικά, ξεδιαλύνει μύθους που αφορούν την ίδια τη γλώσσα, αλλά και τη σχέση της με τη γραφή και την ορθογραφία, δίνοντας τη δυνατότητα στο ακροατήριο να ασκηθεί σε γλωσσικές ασκήσεις και να ξεκαθαρίσει τις έννοιες του "σωστού" και του "λάθους". Στο θεωρητικό μέρος περιλαμβάνει στοιχεία χρήσιμα γενικά για τις σπουδές και πέρα από αυτές, δίνει δηλαδή τη δυνατότητα να καταλάβει κάποια/ος πώς γράφονται τα βιβλία και οι επιστημονικές εργασίες, πού μπορούμε να αναζητούμε βιβλιογραφία και υλικό, πώς κρίνουμε την αξιοπιστία μιας έντυπης ή ηλεκτρονικής πηγής, πώς ξεχωρίζουμε μια έγκυρη από μια ακαδημαϊκή πηγή, κοκ. Στο πρακτικό του μέρος, τέλος, αποσκοπεί στην εξοικείωση και την άσκηση τόσο στην έντυπη όσο και στην ηλεκτρονική επιμέλεια και διόρθωση κειμένων και εκδόσεων, παρέχει τη δυνατότητα γνωριμίας με ψηφιακό και πολυμεσικό υλικό, δείχνει πώς και τι "διορθώνουμε", ανάλογα με τον τύπο επιμέλειας που αναλαμβάνουμε, κοκ. Τέλος, η υποχρεωτική απαλλακτική εργασία, που θα αναλάβουν οι φοιτήτριες/ητές ομαδικά, δίνει έμφαση στην εκδοτική και περιλαμβάνει έκδοση ενός σύντομου λογοτεχνικού κειμένου με βάση τις εκδοτικές αρχές και τους τύπους εκδόσεων που συζητιούνται στο σεμινάριο.

Με βάση το σώμα της καβαφικής ποίησης αλλά και των πιο προσωπικών κειμένων (Σημειώματα, Επιστολές), στόχος του μαθήματος είναι να διερευνηθεί η σχέση του “ποιητή-αναγνώστη” Κ. Π. Καβάφη με τη βυζαντινή λογοτεχνία και να περιγραφεί ο μηχανισμός της ποιητικής δημιουργίας ως καθρέφτης της μυστικής ζωής των άλλων κειμένων. Με άξονα την "ιστορική μέθοδο" του Αλεξανδρινού, έμφαση θα δοθεί στο πώς ενσωματώνονται στην καβαφική τυπολογία οι βυζαντινοί αυτοκράτορες, πώς εξιστορείται και παρωδείται η περίπτωση του Ιουλιανού στις πιο κρίσιμες και αντιφατικές ακμές του, πώς τα βυζαντινά μοτίβα απηχούν το μεταρομαντικό πνεύμα στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία. 

Στο μάθημα αυτό θα διερευνήσουμε κάποια από τα βασικά κείμενα με τα οποία διαμορφώθηκε η μακρά αφηγηματική φόρμα στην ευρωπαϊκή γραμματεία από τον πρώιμο Μεσαίωνα και πέρα.

Σκοπός του μαθήματος είναι η γνωριμία με τους συγγραφείς, τα κείμενα και τα ιδεολογικά ζητήματα που σχετίζονται με την πνευματική και λογοτεχνική δραστηριότητα της εποχής των Παλαιολόγων (1261-1453).