Το μάθημα αυτό περιλαμβάνει μια γενική αλλά ολοκληρωμένη παρουσίαση της προϊστορικής εξέλιξης του χώρου της νοτιοανατολικής Ευρώπης (Βαλκάνια και Ελλάδα) μέχρι και το τέλος της Νεολιθικής (4η χιλιετία π.Χ.). Σκοπός του μαθήματος είναι η κατανόηση των πολιτισμικών διαδικασιών που οδήγησαν από το τροφοσυλλεκτικό στάδιο στην παραγωγή της τροφής και στην εμφάνιση μόνιμων οικισμών. Εξετάζεται ο υλικός πολιτισμός στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή κατά τις ακόλουθες περιόδους: Παλαιολιθική, Μεσολιθική και Νεολιθική. Γίνεται μια ενδεικτική αναφορά σε γεωγραφικούς χώρους, πολιτισμικούς κύκλους, αλλά και σε σημαντικές αρχαιολο¬γικές θέσεις και ανασκαφές. Σημαντικό μέρος καταλαμβάνει η παρουσίαση του ελλαδικού χώρου και των ερευνητικών προβλημάτων που τον χαρακτηρίζουν. Στόχος των μαθημάτων είναι η σύνθεση των αρχαιολογικών δεδομένων από τον ευρύτερο χώρο της Βαλκανικής και του Αιγαίου και η περιγραφή των θεωρητικών και μεθοδολογικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η αρχαιολογική έρευνα στην προσπάθεια αυτή. 

Το μάθημα περιλαμβάνει μια γενική αλλά ολοκληρωμένη παρουσίαση της προϊστορικής εξέλιξης του χώρου της νοτιοανατολικής Ευρώπης (Βαλκάνια και Ελλάδα) μέχρι και το τέλος της Νεολιθικής (4η χιλιετία π.Χ.). Σκοπός του μαθήματος είναι η κατανόηση των πολιτισμικών διαδικασιών που οδήγησαν από το τροφοσυλλεκτικό στάδιο στην παραγωγή της τροφής και στην εμφάνιση μόνιμων οικισμών. Εξετάζεται ο υλικός πολιτισμός στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή κατά τις ακόλουθες περιόδους: Παλαιολιθική, Μεσολιθική και Νεολιθική. Γίνεται μια ενδεικτική αναφορά σε γεωγραφικούς χώρους, πολιτισμικούς κύκλους, αλλά και σε σημαντικές αρχαιολογικές θέσεις και ανασκαφές. Σημαντικό μέρος καταλαμβάνει η παρουσίαση του ελλαδικού χώρου και των ερευνητικών προβλημάτων που τον χαρακτηρίζουν. Στόχος των μαθημάτων είναι η σύνθεση των αρχαιολογικών δεδομένων από τον ευρύτερο χώρο της Βαλκανικής και του Αιγαίου και η περιγραφή των θεωρητικών και μεθοδολογικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η αρχαιολογική έρευνα στην προσπάθεια αυτή.

Αρχιτεκτονική, γλυπτική και ζωγραφική της πρώιμης Αναγέννησης (δεύτερο μισό 13ου - πρώτο μισό 15ου αιώνα) στην Ιταλία 

• ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΥΛΗΣ • Ι. Εισαγωγή: Maniera bizantina (Cimabue):οι στενές σχέσεις της Ιταλίας με την Ανατολή εξηγούν την επικράτηση της maniera bizantina σ’ όλη τη διάρκεια του Μεσαίωνα στην Ιταλία. • Πρωτοαναγέννηση : 14ος αιώνας (Trecento) • Giotto, Duccio και η Σχολή της Σιένας του 14ου αιώνα • Πρώιμη Αναγέννηση:15ος αιώνας (Quattrocento) • Η κατάκτηση της μαθηματικής προοπτικής για την απόδοση του χώρου και η γνώση της ανατομίας του ανθρώπινου επαναπροσδιορίζουν την εικαστική αναπαράσταση του χώρου και του χρόνου την εποχή αυτή. • Φλωρεντία: η συγκέντρωση καλλιτεχνών στη Φλωρεντία γύρω στα 1420 οδήγησε στην παραγωγή έργων, των οποίων η επίδρασή τους στην πορεία της νεότερης τέχνης υπήρξε καθοριστική. Τα έργα τέχνης (ζωγραφική, γλυπτική, αρχιτεκτονική) εντάσσονται στο ιστορικό, πολιτικό, οικονομικό πλαίσιο παράγοντες που προσδιορίζουν το πεδίο και τον τρόπο λειτουργίας τους. Αναλύονται οι τεχνικές και στιλιστικές τους ποιότητες. • Ώριμη ή Κλασική Αναγέννηση: 1500-1527 (Cinquecento) • Ολοκλήρωση και απομάκρυνση από τις κατακτήσεις της πρώιμης φάσης: το ενδιαφέρον τώρα συγκεντρώνεται στην αναζήτηση της αρμονίας και της συμμετρίας των συνθέσεων ενώ οι θεωρητικές αρχές επιτρέπουν πολύ μεγαλύτερη ελευθερία στην προσωπική έκφραση. • Φλωρεντία και Μιλάνο: παρουσιάζεται η ζωή και το έργο ζωγράφων όπως ο Leonardo da Vinci και αναλύεται ο τρόπος που τα εικονογραφικά και στιλιστικά σχήματα που διατυπώνει συνδέονται με τις πολιτιστικές και πολιτικές εξελίξεις της εποχής. • ΙΙ) Καλλιτέχνες που εξετάστηκαν • N. Pisano: Νικόλα Πιζάνο • G. Pisano: Τζιοβάνι Πιζάνο • Cimabue και maniera greca: Τσιμαμπούε και Μανιέρα Γκρέκα • Giotto di Bondone: Τζίοττο • Duccio di Buoninsegna και Σχολή της Σιέννας: Ντούτσιο • Simone Martini: Σιμόνε Μαρτίνι • Ambrogio Lorenzetti: Αμπρότζιο Λορεντζέττι • Αδελφοί Limbourg και Διεθνές Γοτθικό Στιλ: Αδελφοί Λεμπούρ • Filippo Brunelleschi: Φίλιππο Μπρουνελλέσκι • Lorenzo Ghiberti : Λορέντζο Γκιμπέρτι • Donatello : Ντονατέλλο • Masaccio : Μαζάτσιο • Piero della Francesca: Πιέρο ντέλλα Φραντσέσκα • Domenico Ghirlandaio: Ντομένικο Γκιρλαντάγιο • Sandro Boticelli : Σάντρο Μποτιτσέλλι • Leonardo da Vinci: Λεονάρντο ντα Βίντσι

SUBJECT • I. Introduction: Maniera bizantina (Cimabue): Italy's close relations with the East explain the prevalence of maniera bizantina throughout the Middle Ages in Italy. • Early Renaissance: 14th century (Trecento) • Giotto, Duccio and the 14th century Siena School • Early Renaissance: 15th century (Quattrocento) • The conquest of the mathematical perspective on space and the knowledge of human anatomy redefine representation of space and time at this time. • Florence: the gathering of artists in Florence around 1420 led to the production of works, whose influence on the course of modern art was decisive. Works of art (painting, sculpture, architecture) are part of the historical, political, economic context, factors that determine their field and mode of operation. Their technical and stylistic qualities are analyzed. • Mature or Classical Renaissance: 1500-1527 (Cinquecento) • Completion and departure from the conquests of the early phase: interest is now focused on the search for harmony and symmetry of compositions while theoretical principles allow much greater freedom of personal expression. • Florence and Milan: presents the life and work of painters such as Leonardo da Vinci and analyzes the way in which his pictorial and stylistic forms are related to the cultural and political developments of the time. • ΙΙ) Artists examined • Nicola Pizano • Giovanni Pisano • Chimabue and Maniera Greca • Giotto di Bondone • Duccio di Buoninsegna and Simone Martini • Ambrogio Lorenzetti • Brothers Limbourg and International Gothic Style • Filippo Brunelleschi • Lorenzo Ghiberti • Donatello • Masaccio • Piero della Francesca • Domenico Ghirlandaio • Sandro Boticelli • Leonardo da Vinci: Leonardo da Vinci.

Στόχος του φροντιστηρίου είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τις πηγές της Βυζαντινής Ιστορίας και τις μεθόδους της ιστορικής έρευνας. Το μάθημα θα επικεντρωθεί στην περιγραφή, την ερμηνεία και την εξέλιξη των στάσεων στρατιωτικών αξιωματούχων, που είχαν ως στόχο την ανατροπή του βυζαντινού αυτοκράτορα. Οι φοιτητές θα ασκηθούν στην ερμηνεία των συναφών πηγών και θα εκπονήσουν, αξιοποιώντας τα πορίσματα της σύγχρονης έρευνας, εργασίες που αφορούν στις προσπάθειες φιλόδοξων στρατηγών να ανέλθουν στον αυτοκρατορικό θρόνο, τις οποίες και θα παρουσιάσουν.

Εξετάζεται η οργάνωση των χερσαίων και ναυτικών στρατιωτικών δυνάμεων από την πρώιμη βυζαντινή περίοδο μέχρι την παρακμή και πτώση του θεματικού θεσμού. Διοίκηση – αμυντική στρατηγική – αυτοκρατορική φρουρά – θέματα – επιμελητεία – στρατολογία – οπλισμός – μάχες. Μεθοδολογική προσέγγιση και ανάλυση των σχετικών πηγών.

Το μάθημα εξετάζει την εξέλιξη της πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής ιστορίας της Ελλάδας στην περίοδο 1923-1974 με άξονες αναφοράς τη διαμόρφωση πολιτικών ιδεολογιών, τους όρους συγκρότησης των πολιτικών κομμάτων και τις εκλογικές αναμετρήσεις της περιόδου.

Μελέτη της τοπογραφίας της Κύπρου κατά τη Βυζαντινή περίοδο.Θα παρουσιαστούν τα σημαντικότερα μνημεία της νήσου και θα εξετασθεί η εξέλιξη της χριστιανικής τέχνης της στην πολυτάραχη ιστορική της πορεία από τον 4ο αιώνα έως την κατάληψή της από τους Οθωμανούς το 1571.

Τα πανελλήνια ιερά της Ολυμπίας και των Δελφών, η Δήλος, η Αθήνα και διάφορα ιερά στην επικράτειά της, την Αττική, είναι από τους σημαντικότερους χώρους της Ελλάδας για τους οποίους υπάρχει πληθώρα αρχαιολογικών δεδομένων και γραπτών μαρτυριών. Το μάθημα εξετάζει την τοπογραφική διαμόρφωση και εξέλιξη των παραπάνω χώρων από τους γεωμετρικούς έως τους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους. Οι θεματικές που διερευνώνται αφορούν στη γεωγραφία, την οργάνωση των ιερών, ζητήματα θρησκείας και λατρευτικών πρακτικών, τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα, τον πολεοδομικό σχεδιασμό των οικισμών, το οδικό δίκτυο, τις οχυρωματικές εγκαταστάσεις, κλπ.

Μελέτη αρχιτεκτονικής και τέχνης της περιόδου από 1204 μέχρι 1453

Στο φροντιστήριο εξετάζεται η συμβολή διεπιστημονικών προσεγγίσεων στην ερμηνεία των αρχαιολογικών δεδομένων. Αναλύονται τα ερευνητικά εργαλεία που παρέχουν σήμερα οι φυσικές επιστήμες, οι επιστήμες της γης, καθώς και άλλοι επιστημονικοί κλάδοι και συμβάλουν καθοριστικά στην ιστορική και ανθρωπολογική προσέγγιση του ανθρώπινου πολιτισμού.

Το φροντιστήριο θα προσπαθήσει να καλύψει την πολύπλευρη φύση της αρχαιολογικής έρευνας παρουσιάζοντας θέματα όπως:

-         η διαμόρφωση, διατήρηση και ορατότητα των αρχαιολογικών θέσεων (γεωαρχαιολογία, μικρομορφολογία)

-        η στρωματογραφία (τα φυσικά και ανθρωπογενή χαρακτηριστικά των ιζημάτων που περικλείουν τις αρχαιολογικές μαρτυρίες με βάση τις βασικές αρχές της Γεωαρχαιολογίας)

-        η χρονολόγηση (μέθοδοι σχετικής και απόλυτης χρονολόγησης)

-        η συμβολή ειδικών αναλύσεων στη μελέτη τεχνουργημάτων (κεραμική: πετρογραφικές και χημικές αναλύσεις)

-        η μελέτη των αρχαίων πληθυσμών μέσα από τον συνδυασμό οστεοαρχαιολογίας – φυσικών επιστημών.

-        η συμβολή της εθνογραφίας στη διερεύνηση αρχαιολογικών ερωτημάτων (εθνοαρχαιολογία)

Το φροντιστήριο περιλαμβάνει παρακολούθηση παραδόσεων, μελέτη επιλεγμένης βιβλιογραφίας και παρουσίαση-συζήτησή της στην αίθουσα με τη μορφή άσκησης εμπέδωσης. Η αξιολόγηση θα γίνει με γραπτή εξέταση.

ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΕΒΔΟΜΗ ΤΕΧΝΗ

Παρουσίαση και ανάλυση συγκεκριμένων κομβικής σημασίας γεγονότων του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, με αφορμή την αποθανάτισή τους από τον κινηματογράφο