Μελέτη νεοελληνικών λογοτεχνικών κειμένων με θέμα τον αθλητισμό

Η ελευθερία της έκφρασης αποτελεί μια βασική αξία της νεωτερικότητας, η σημασία της οποίας θεωρείται τόσο μεγάλη, ώστε να κρίνεται απαραίτητη η νομική κατοχύρωσή της. Παράλληλα, τα περίπλοκα προβλήματα που σχετίζονται με τη δικαιολόγησή της και τις επιτρεπτές εξαιρέσεις της την καθιστούν μια ιδιαίτερα «δύστροπη» αξία. Στο μάθημα αυτό μεταξύ άλλων θα εξετάσουμε με τη βοήθεια πρωτογενών πηγών τις ιστορικές καταβολές της και θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε μια συνοπτική εικόνα της σύγχρονης συζήτησης για τη δικαιολόγηση και τους περιορισμούς της.

Ανάγνωση και ερμηνεία του πρώτου βιβλίου των Ηθικών Νικομαχείων του Αριστοτέλη.

Ανάγνωση και ερμηνεία της πραγματείας "Περί των τριών αρχικών υποστάσεων" (Εννεάδες, Ε' 1) του Πλωτίνου (204-270 μ.Χ.).

Ανάγνωση και ερμηνεία του Tractatus Logico-Philosophicus του Ludwig Wittgenstein.

Γίνεται, σήμερα, λόγος για μια εντεινόμενη διεθνοποίηση της εκπαίδευσης, εκφάνσεις της οποίας αποτελούν η αυξανόμενη αλληλεξάρτηση των εκπαιδευτικών συστημάτων σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, η μετατόπιση σημαντικού μέρους της ευθύνης της εκπαιδευτικής πολιτικής από το εθνικό στο ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, η εντεινόμενη εμπλοκή σε αυτήν των ευρωπαϊκών και διεθνών οργανισμών, η επικράτηση των διεθνών συγκριτικών μελετών επίδοσης (PISA, TIMSS, PIRLS), κτλ. Παράλληλα, στο ίδιο πλαίσιο, δίνεται έμφαση και στην αναγκαιότητα για την ανάπτυξη δεξιοτήτων που προωθούν τον πολιτισμικό πλουραλισμό. Ωστόσο, παρά τις διαμορφούμενες τάσεις και τις επιδράσεις που δέχονται τα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα, δεν φαίνεται να διαμορφώνεται μια γραμμική σύγκλισή τους, καθώς οι εκπαιδευτικές παραδόσεις και οι εθνικές πολιτικές αποδεικνύονται τελικά ισχυρές. Το μάθημα συζητά τις εκφάνσεις και τις προκλήσεις που θέτει η διεθνοποίηση της εκπαίδευσης στα εκπαιδευτικά συστήματα. Ειδικότερα, στο επίκεντρο τίθενται παραδείγματα ευρωπαϊκών εκπαιδευτικών συστημάτων με έμφαση στις επιμέρους διαστάσεις τους (ιστορική εξέλιξη, διοίκηση και χρηματοδότηση, δομή, Προγράμματα Σπουδών, εκπαίδευση εκπαιδευτικών, κτλ.) και στην αναζήτηση των επιδράσεων της διεθνοποίησης στους σύγχρονους προσανατολισμούς τους.

Στο μάθημα αυτό οι φοιτητές και οι φοιτήτριες εστιάζουν στο κοινωνικό πλαίσιο της εκπαίδευσης και στο σχολείο ως κοινωνικο-πολιτισμικό πλαίσιο αλληλεπίδρασης, βιωμένης εμπειρίας, μάθησης και ανάπτυξης. Αναλύεται η έννοια της παιδαγωγικής σχέσης και των παραγόντων που την επηρεάζουν καθώς και οι σχέσεις μεταξύ των μαθητών και μαθητριών στο σχολικό πλαίσιο. Παρουσιάζονται ποικίλες στρατηγικές για την διερεύνηση της παιδαγωγικής σχέσης και των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων που αναπτύσσονται εντός του σχολείου, των διαφορετικών οπτικών και βιωμάτων αλλά και των πιθανών αντιθέσεων και εντάσεων που συγκροτούν την καθημερινότητα και την κουλτούρα κάθε σχολείου που εν τέλει επηρεάζουν το κλίμα αποδοχής αλλά και την εκπαιδευτική διαδικασία. Επίσης, παρουσιάζονται στρατηγικές και πρακτικές ενίσχυσης θετικών διαπροσωπικών σχέσεων στο σχολείο και υποστήριξης της δημοκρατικής λειτουργίας του ευρύτερα. Η συζήτηση των παραπάνω γίνεται με βάση θεωρίες και έρευνες αλλά και παραδείγματα από την εκπαιδευτική διαδικασία και την σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα.

Θα μελετηθούν ποιήματα και πεζογραφήματα του 19ου αιώνα, τα οποία φέρουν τα χαρακτηριστικά του κινήματος του Ρομαντισμού ή παρότι ανήκουν στην εποχή του Ρομαντισμού, ενέχουν και αντιρομαντικά στοιχεία (π.χ. ορισμένα ποιήματα του Ανδρέα Λασκαράτου, Η Πάπισσα Ιωάννα του Εμμανουήλ Ροΐδη). Κάθε φοιτητής /-τρια εκπονεί εργασία, την οποία παρουσιάζει και βάσει αυτής βαθμολογείται, αφού το μάθημα προσφέρεται ως σεμιναριακό. Θα ερευνηθεί ως επιπρόσθετη εργασία (έρευνα αρχείου) ένα φύλλο εφημερίδας, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό εκδόθηκε εντός των χρονικών ορίων του 19ου αιώνα.

ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ :

 1)Ανδρέας Κάλβος, «Εις Χίον», 2)Ανδρέας Κάλβος, «Ο Ωκεανός»,  3)Ανδρέας Κάλβος, «Ο φιλόπατρις», 4)Ανδρέας Κάλβος, «Αι ευχαί», 5)Διονύσιος Σολωμός «Εις μοναχήν», 6)Διονύσιος Σολωμός, «Ο Λάμπρος»,  7)Διονύσιος Σολωμός, «Ο Κρητικός», 8)Διονύσιος Σολωμός, «Ελεύθεροι πολιορκημένοι», 9)Διονύσιος Σολωμός, «Ο Πόρφυρας»,10)Ιούλιος Τυπάλδος, «Το πλάσμα της φαντασίας», 11)Γεράσιμος Μαρκοράς, «Οι θησαυροί τ’ Αλή Πασά», 12) Ανδρέας Λασκαράτος, «Εις τον Έρωτα» - «Στην Υποκρισία», 13)Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής, Ο Συμβολαιογράφος, 14)Γεώργιος Ζαλοκώστας, «Ο ποιητής»,15)Θεόδωρος Ορφανίδης, «Ο περίπατος»,16)Ιωάννης Καρασούτσας, «Ύμνος εις την Ελλάδα»,17)Δημήτριος Παπαρηγόπουλος, «Γλαύκη», 18)Σπυρίδων Βασιλειάδης, «Το σχολείον του χωρίου», 19)Αχιλλεύς Παράσχος, «Εις δρομίσκον των Αθηνών»,  20)Παναγιώτης Σούτσος, Λέανδρος, 21)Αλέξανδρος Σούτσος, Ο Εξόριστος του 1831, 22)Ιάκωβος Πιτζιπίος, Ο πίθηκος Ξουθ ή Τα ήθη του αιώνος, 23)Επαμεινώνδας Φραγκούδης, Ο Θέρσανδρος, 24)Νικόλαος Βωτυράς, Το υποτιθέμενον φάντασμα , 25)Δημήτριος Αινιάν, «Η διδασκάλισσα», 26)Παύλος Καλλιγάς, Θάνος Βλέκας, 27)Στέφανος Ξένος, Η Ηρωίς της Ελληνικής Επανάστασεως, 28)Αχιλλεύς Λεβέντης, Η Τασσώ, 29)Γρηγόριος Παλαιολόγος, Ο Πολυπαθής, 30)Ευγένιος Ζαλοκώστας, «Το μανδήλι της αγάπης», 31)Δημήτριος Βικέλας, Λουκής Λάρας,32)Εμμανουήλ Ροΐδης, Η Πάπισσα Ιωάννα.

Προτεινόμενη δομή πρώτου μέρους εργασίας : 1)Γραμματολογική – ιστορική ένταξη λογοτεχνήματος. 2)Σχολιασμός περιεχομένου με έμφαση στα ρομαντικά χαρακτηριστικά (ή και σε στοιχεία απομάκρυνσης από τον Ρομαντισμό). 3)Σχολιασμός μορφής-τεχνικής. 4)Κριτική τοποθέτηση για την αισθητική και ιδεολογική λειτουργία του λογοτεχνήματος. 5)Επιλογή βιβλιογραφίας.

Ενδεικτική βιβλιογραφία :

-Στυλιανός Αλεξίου, Διονυσίου Σολωμού. Ποιήματα και πεζά, Αθήνα, Στιγμή, 1994.

-Ανθολογία πεζών κειμένων 1830-1880 (από τον ιστοχώρο του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας: http://www.greek-language.gr/greekLang/literature/anthologies/new/page_000.html).

-Νάσος Βαγενάς (επιμ. – επιλογή κριτικών κειμένων), Εισαγωγή στην ποίηση του Κάλβου, Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2010.

-Νάσος Βαγενάς (επιμ.), Από τον «Λέανδρο» στον «Λουκή Λάρα». Μελέτες για την πεζογραφία της περιόδου 1830-1880, Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1997.

-Roderick Beaton, Εισαγωγή στη νεότερη ελληνική λογοτεχνία, μτφ. Ευ. Ζουργού – Μ. Σπανάκη, Αθήνα, Νεφέλη, 1996, σ. 59-98.

-Γιώργος Βελουδής, Διονύσιος Σολωμός. Ρομαντική ποίηση και ποιητική. Οι γερμανικές πηγές, Αθήνα, Γνώση, 1989.

-Ευριπίδης Γαραντούδης, Πολύτροπος αρμονία. Μετρική και ποιητική του Κάλβου, Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1995.

-Κ. Θ. Δημαράς, Ελληνικός Ρωμαντισμός, Αθήνα, Ερμής, 1982.

-Η παλαιότερη πεζογραφία μας, τόμος Γ΄, Αθήνα, Εκδόσεις Σοκόλη, 1996.

-Η πεζογραφία του Ρομαντισμού (από τον ιστοχώρο του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας: http://www.greek-language.gr/greekLang/literature/anthologies/new/page_002.html).

-Γιώργος Κεχαγιόγλου (επιμ. – επιλογή κριτικών κειμένων), Εισαγωγή στην ποίηση του Σολωμού, Ηράκλειο, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2010.

-Λίνος Πολίτης, Γύρω στον Σολωμό, Αθήνα, ΜΙΕΤ, 1985.

-Λίνος Πολίτης, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Αθήνα, ΜΙΕΤ, 2009, σ. 138-183.

-Λίνος Πολίτης, Ποιητική ανθολογία, τόμοι Δ΄ και Ε΄, Αθήνα, Δωδώνη, ²1976.

 [υπάρχει και ειδικότερη βιβλιογραφία για κάθε προτεινόμενο θέμα, η οποία θα εντοπιστεί και θα προσεγγιστεί σε συνεργασία με τον διδάσκοντα]

*Το μάθημα βαθμολογείται με απαλλακτική των εξετάσεων εργασία, η οποία συγκροτείται από δύο μέρη.

* Στο πρώτο τμήμα της εργασίας αναπτύσσεται ένα από τα παραπάνω ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ (minimum έκτασης : 2000 λέξεις).

*Το δεύτερο τμήμα της εργασίας αφορά έρευνα αρχείου. Καθεμία / καθένας θα ερευνήσει ένα φύλλο εφημερίδας, υπό τον απαράβατο όρο ότι το φύλλο εφημερίδας, που θα επιλέξει, έχει εκδοθεί εντός των χρονικών ορίων του 19^ου αιώνα.

ΠΗΓΗ ΕΡΕΥΝΑΣ:

 Ψηφιακή Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων / Κατάλογος Ψηφιοποιημένων Μικροταινιών :http://catalog.parliament.gr/hipres/help/null/horizon/microfilms.htm  ]

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ – ΟΔΗΓΙΕΣ :        

Θα κωδικοποιήσετε τα ευρήματα και τα στοιχεία της έρευνάς σας ως εξής :

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:

ΤΜΗΜΑ / ΑΕΜ / ΕΞΑΜΗΝΟ ΦΟΙΤΗΣΗΣ:

ΕΝΤΥΠΟ ΕΡΕΥΝΑΣ:

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΤΟΥ ΦΥΛΛΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ  ΠΟΥ ΕΡΕΥΝΗΘΗΚΕ:

ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ

Α. Θα διαβάσετε το κύριο άρθρο και θα αποδώσετε περιληπτικά το νόημα του (100-200 λέξεις)

Β. Θα διαβάσετε ολόκληρο το φύλλο, ώστε να εντοπίσετε, εάν υπάρχουν:

α. Ποιήματα

β. Μυθοπλαστικά αφηγήματα

γ. Βιβλιοπαρουσιάσεις / Βιβλιοκρισίες

δ. Δημοσιεύματα που αφορούν θεατρικές παραστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των παραστάσεων  του Θεάτρου Σκιών.

 Γ. Εάν και εφόσον εντοπίσετε κάτι από τα αναφερόμενα στο Β, θα το σημάνετε βιβλιογραφικά ως εξής : Ονοματεπώνυμο συγγραφέα (σε πτώση ονομαστική), τίτλος δημοσιεύματος εντός εισαγωγικών, όνομα εφημερίδας, ημέρα εβδομάδας και ημερομηνία, σελίδα ή σελίδες.

*Τα δύο τμήματα της εργασίας θα κατατεθούν σε ενιαίο εκτυπωμένο σώμα  στη θυρίδα του διδάσκοντος  ( = 208 π.κ.). Μόνον όσες / όσοι  έχουν ανυπέρβλητο πρόβλημα, θα αποστείλουν ηλεκτρονικά την εργασία τους στο: : dkokoris@edlit.auth.gr .  

Σε αυτό το μάθημα θα γίνει πραγμάτευση τριών αξόνων βασικών για το επιστημονικό πεδίο της Σχολικής Παιδαγωγικής. Ο πρώτος άξονας σχετίζεται με τη θεωρία σχολείου, ο δεύτερος με τη θεωρία των αναλυτικών προγραμμάτων και ο τρίτος με τη θεωρία της διδασκαλίας. Σε σχέση με τον πρώτο άξονα θα πραγματευθούμε ζητήματα που σχετίζονται με το σχολείο ως κοινωνικό θεσμό, απότοκο της βιομηχανική επανάστασης, την κριτική που ασκήθηκε στο θεσμό μεταπολεμικά κυρίως, αλλά και τα σύγχρονα προτάγματα που τίθενται για τη θεσμοθετημένη εκπαίδευση μέσα στην αέναη μεταβολή όλων των συνθηκών που σχετίζονται με τη λειτουργία του (οικονομικοί, κοινωνικοί, δημογραφικοί, πολιτικοί, πολιτισμικοί όροι και προϋποθέσεις). Στο δεύτερο άξονα θα πραγματευθούμε βασικά ζητήματα που σχετίζονται με το σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την αξιολόγηση των αναλυτικών προγραμμάτων, όπως το ζήτημα των σκοπών της αγωγής και της εκπαίδευσης, το ζήτημα της επιλογής αλλά και οργάνωσης και διάταξης των γνωστικών περιεχομένων που θα αναχθούν σε αντικείμενα διδασκαλίας. Βασικό επίσης ζήτημα στις σύγχρονες δημοκρατικές, πλουραλιστικές κοινωνίες σε σχέση τόσο με τη σκοποθεσία όσο και με τα γνωστικά περιεχόμενα στα αναλυτικά προγράμματα είναι το ζήτημα της εγκυρότητας και νομιμότητάς τους. Τέλος στον άξονα της θεωρίας τη διδασκαλίας θα γίνει πραγμάτευση του ζητημάτων που σχετίζονται με τις μορφές διδασκαλίας, με τις μεθόδους διδασκαλίας , με παιδαγωγικές και διδακτικές αρχές που οφείλουν να την πλαισιώνουν, αλλά και ζητήματα που συνδέονται με το σχεδιασμό της διδασκαλίας, ως ενός εργαλείου απαραίτητου για τη διεξαγωγή και την αξιολόγησή της και χρήσιμου στην καθημερινή εκπαιδευτική πρακτική κάθε εκπαιδευτικού.

Μέσα από την ανάγνωση επιλεγμένων πλατωνικών μύθων θα επιχειρήσουμε να κατανοήσουμε τα βασικά χαρακτηριστικά τους και να διακρίνουμε τον ρόλο τους στην εξέλιξη του κάθε διαλόγου.

Στο μάθημα αναπτύσσεται εν συντομία η προβληματική της Παιδαγωγικής επιστήμης (βασική ορολογίας και προσδιορισμός του γνωστικού αντικειμένου της Παιδαγωγικής, διεπιστημονικότητα, κλάδοι της Παιδαγωγικής) και εξετάζεται η σχέση της Παιδαγωγικής με άλλες επιστήμες. Αναλύεται η παιδαγωγική-εκπαιδευτική σχέση (το παραδοσιακό παιδαγωγικό ζεύγος»), τα βασικά γνωρίσματα και οι προϋποθέσεις της (με ιστορικά παραδείγματα). Διευκρινίζονται οι όροι: αγωγή, παιδεία/μόρφωση, εκπαίδευση. Το μάθημα προχωρά στην εξέταση των σκοπών αγωγής και

εκπαίδευσης στο παρελθόν και σήμερα και στο πλαίσιο αυτό δίνεται έμφαση στην ιστορικότητα της παιδικής ηλικίας. Στη συνέχεια εξετάζονται τα μέσα αγωγής και διδασκαλίας, τα στιλ συμπεριφοράς» παιδαγωγών-εκπαιδευτικών και αναλύεται η προσωπικότητα και η εκπαίδευσή τους. Προχωρούμε στην εξέταση της αγωγής ως κοινωνικού φαινομένου και πιο συγκεκριμένα αναφερόμαστε στις κοινωνικές ομάδες με παιδαγωγικές λειτουργίες-αρμοδιότητες (π.χ. οικογένεια και υποκατάστατα, ομάδες συνομιλήκων κ.λπ.) και στα εκπαιδευτικά ιδρύματα (παιδικοί σταθμοί,νηπιαγωγεία, σχολείο)

Μέθοδοι έρευνας της Παιδαγωγικής (με συγκεκριμένα παραδείγματα). Το μάθημα εστιάζει στα σύγχρονα προβλήματα της εκπαίδευσης (πολυπολιτισμικότητα, παγκοσμιοποίηση προσφυγικό, περιβαλλοντικά προβλήματα, ρατσισμός κ.λπ.) ως προκλήσεις για την αγωγή και την εκπαίδευση και κλείνει με την εξέταση μεθοδολογικών και επιστημολογικών προβλημάτων στο πεδίο της Παιδαγωγικής.

Όσες φοιτήτριες και όσοι φοιτητές επιθυμούν μπορούν να εκπονήσουν βιβλιογραφική εργασία σχετική με το μάθημα στο οποίο ειδικεύονται.   

Η Φιλοσοφία της παιδείας ως ένας τύπος "αναστοχαστικής γνώσης" ασχολείται με κάθε όψη του εκπαιδευτικού εγχειρήματος, προκρίνοντας σε επιστημολογικό επίπεδο την κατάδειξη της δυνατής διασύνδεσης αφενός μεταξύ τού "φιλοσοφικού" ενδιαφέροντος της διερεύνησης φιλοσοφικών θεωριών και εννοιών και αφετέρου του "εκπαιδευτικού",της μελέτης των παιδαγωγικών θεωριών και της εκπαιδευτικής έρευνας, υποβοηθώντας το σύστημα γνώσης των επιστημών της αγωγής εν γένει.

Συναντήσεις ενημέρωσης και ανατροφοδότησης της εμπειρίας των φοιτητριών και φοιτητών που διεξάγουν τρίμηνη πρακτική άσκηση σε σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης εργαζόμενες και εργαζόμενοι ως φιλόλογοι εκπαιδευτικοί και διεξάγουν έρευνες δράσης με εκπαιδευτικούς των σχολείων.