Η μετάφραση των Πολιτικών του Αριστοτέλη στα λατινικά άνοιξε καινούργιους δρόμους για τη μεσαιωνική πολιτική σκέψη. Στο μάθημα αυτό θα ασχοληθούμε με ζητήματα και στοχαστές που εμφανίζονται από τον 13ο μέχρι και τις αρχές του 16ου αιώνα και παρουσιάζουν ενδιαφέρον λόγω της επίδρασης τους στην ιστορία της πολιτικής σκέψης που ακολούθησε. 

Κύριος στόχος του μαθήματος είναι η συστηματική εισαγωγή στη φαινομενολογία του Edmund Husserl με άξονα την προβληματική του σώματος. Θα δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στο ζήτημα της φαινομενολογικής αναγωγής και στον τρόπο με τον οποίο οριοθετείται η προβληματική του σώματος στη σκέψη του Husserl. Κάποια από τα ερωτήματα που θα εξεταστούν είναι τα εξής: Με ποιον τρόπο έχουμε συνείδηση της σωματικότητάς μας; Ποιος είναι ο ρόλος του σώματος στην κατ’ αίσθηση αντίληψη και στην αντίληψη του χώρου; Πώς συμβάλλει η συνείδηση της σωματικότητας στην αναγνώριση των Άλλων; Πώς βιώνουμε τον χρόνο μέσω της σωματικότητάς μας; Τα βασικά σημεία της χουσσερλιανής φαινομενολογίας του σώματος θα αντιπαραβληθούν με τις αντίστοιχες θέσεις άλλων φιλοσόφων, όπως ο Maurice Merleau-Ponty, ο Emmanuel Levinas και ο Jacques Derrida.

Σκοπός του σεμιναρίου είναι οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες να αναλύσουν τους επιμέρους ειρηνιστικούς φιλοσοφικούς, ερευνητικούς και παιδαγωγικούς λόγους (discourses) των φεμινιστριών του πρώτου και δεύτερου κύματος και τους σύγχρονα αναδυόμενους μετανεωτεριστικούς φεμινιστικούς λόγους.

 Θέματα μάθησης, χρονοδιάγραμμα

Εισαγωγή: Η Παιδαγωγικής της Ειρήνης. Φεμινιστική θεωρία και πολιτική. Βασικές έννοιες (1ο σεμινάριο).

Ενότητα πρώτη: Φεμινιστική Έρευνα και Παιδαγωγική της Ειρήνης της νεωτερικότητας

Η ιστορικότητα των επιμέρους λόγων της Φεμινιστικής Θεωρίας και Παιδαγωγικής της Ειρήνης από τις αρχές του 20ού αιώνα κ.ε.

Α. Η Θεωρία και Παιδαγωγική της Ειρήνης κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου και του Μεσοπολέμου

1. Ο ειρηνιστικός λόγος της Διεθνούς Εταιρείας των Γυναικών (Association Internationale des Femmes), του Women’s Peace Party (WPP) και της «Γυναικείας Διεθνούς Ένωσης για την Ειρήνη και την Ελευθερία» (Women’s International League for Peace and Freedom -WILPF). 2. Ο φιλελεύθερος πραγματιστικός παιδαγωγικός λόγος της Jane Addams και Ellen Gates Starr. 3. Τα «Σπίτια Hull» (Hull Houses). 3. Ανάλυση λόγου σχετικών κειμένων των παραπάνω φεμινιστριών (2ο σεμινάριο).

Β. To πρώτο φεμινιστικό κύμα: Ο εξισωτικός ή ισονομιστικός φιλελεύθερος φεμινισμός και η φιλελεύθερη Έρευνα και Εκπαίδευση για την Ειρήνη από τη δεκαετία του 1960 κ.ε.

1. Εισαγωγικά: Ο φιλελεύθερος φεμινισμός και η φιλελεύθερη Έρευνα και Εκπαίδευση για την Ειρήνη. 2. Ινστιτούτα και ερευνητικά κέντρα φιλελεύθερης Έρευνας της Ειρήνης και της Παιδαγωγικής της Ειρήνης διεθνώς, σχετική βιβλιογραφία. 3. Βασικές παραδοχές και έννοιες της φιλελεύθερης Έρευνας της Ειρήνης και της Παιδαγωγικής της Ειρήνης. 4. Χώρος, χρόνος, κείμενα, ερευνητικές και εκπαιδευτικές πρακτικές και τεχνολογίες κυβερνησιμότητας της φεμινιστικής ειρηνιστικής φιλελεύθερης εκπαίδευσης. 5. Ανάλυση λόγου κειμένων των φιλελεύθερων φεμινιστριών παιδαγωγών της Ειρήνης. (3ο σεμινάριο).

Γ. Αμφισβήτηση του εξισωτικού ή ισονομιστικού φεμινισμού και των «ανδρικών» θεωριών αναφορικά με την ειρήνη και την απουσία της από τις φεμινίστριες του δεύτερου κύματος

1.  Εισαγωγικά: «Ανδρικές» θεωρίες αναφορικά με την ειρήνη και την απουσία της. 2. Το δεύτερο φεμινιστικό κύμα:  «μαρξιστικός» φεμινισμός (marxist), «ριζοσπαστικός» φεμινισμός (radical), ο πρώιμος ριζοσπαστικός (early radical), ο πολιτισμικά ριζοσπαστικός ή βαθιά πολιτισμικός (cultural radical ή strong cultural), ο αμυδρά πολιτισμικός (weak cultural), ο σοσιαλιστικός (socialist), ο ψυχαναλυτικός, ο ουσιοκρατικός, ο οικολογικός (ή οικοφεμινισμός) και ο μητρικός ή κοινωνικός φεμινισμός. 3. Βασικές έννοιες, θεματικές επιλογές, ανθρωπολογικές, ηθικές και επιστημολογικές παραδοχές των φεμινιστριών του δεύτερου κινήματος. 4. Ανάλυση λόγου κειμένων των φεμινιστριών του δεύτερου κινήματος (4ο και 5ο σεμινάριο).

Δ. Ειρηνιστικοί φιλοσοφικοί, ερευνητικοί και παιδαγωγικοί λόγοι των φεμινιστριών του δεύτερου κύματος

1.  Η ειρηνιστική Έρευνα και Παιδαγωγική της Elise Boulding: Η εκδοχή της ειρηνιστικής Παιδαγωγικής της απλότητας, της ακεραιότητας, της ισότητας, της κοινότητας, της αειφορίας και της παγκόσμιας πολιτειότητας. 2. Ο φιλοσοφικός και παιδαγωγικός ειρηνιστικός λόγος της Nel Noddings: Η εκδοχή της ειρηνιστικής Παιδαγωγικής της ηθικής της φροντίδας. 3. Ο φιλοσοφικός και παιδαγωγικός ειρηνιστικός λόγος της Sara Ruddick: Η εκδοχή της ειρηνιστικής πολιτικής της μητρικής σκέψης. 4. Ο ριζοσπαστικός-κριτικός ειρηνιστικός λόγος της Carla Comfortini: Η εκδοχή μιας φεμινιστικής κριτικής Έρευνας της Ειρήνης. 5. Ο ριζοσπαστικός-κριτικός ειρηνιστικός λόγος της Birgit Brock-Utne: Η εκδοχή μιας φεμινιστικής Κριτικής Παιδαγωγικής της Ειρήνης. 6. Η οικοφεμινιστική Έρευνα και η Εκπαίδευση για την Ειρήνη.  

Ανάλυση λόγου κειμένων των παραπάνω ειρηνιστριών φεμινιστριών (6ο, 7ο, 8ο και 9ο σεμινάριο).

Ενότητα δεύτερη: Μετανεωτεριστικοί φεμινιστικοί λόγοι

1. Εισαγωγικά: Η μεταδομιστική κριτική του Ανθρωπισμού και του υποκειμένου, κυρίως του Michel Foucault, τα συμπλέγματα των νεωτερικών μορφών εξουσίας, πρακτικές και τεχνολογίες κυβερνησιμότητας, ο κοινωνικός κονστρουκτιονισμός, η αποδόμηση, το «κοινωνικό φύλο» των φεμινιστριών ερευνητριών και παιδαγωγών της Ειρήνης το τρίτο φεμινιστικό κύμα, η Queer θεωρία, η Μετα-αποικιακή Κριτική, η σύγχρονη Αφρο-αμερικανική Κριτική, το παγκόσμιο «χωριό» κ.λπ. Η Μετανεωτεριστική Εκπαίδευση ή Παιδαγωγική, η Αποδομιστική Παιδαγωγική, η Παιδαγωγική της Διαφοράς 2. Σχετική βιβλιογραφία και περιοδικά. 3. Βασικές οντολογικές, ανθρωπολογικές, ηθικές, επιστημολογικές και παιδαγωγικές παραδοχές και έννοιες. Το τραύμα, η επιβίωση, η βία, ο εκτοπισμός, το συμβάν και η ουτοπία, οι αντινομίες της υποκειμενικότητας, της ετερότητας, του λόγου και της εξουσίας. Η πολιτική διαχείριση της ζωής. Το σώμα ως το κατεξοχήν πεδίο διακύβευσης της ανθρώπινης και πολιτικής ιδιότητας. Επιτελεστικότητα, αναγνώριση, τρωτότητα, αντίσταση και ποιητική της συγκίνησης στην εποχή των καθεστώτων ασφαλειοποίησης, της στρατιωτικής και οικονομικής βίας, του ρατσισμού και της νεοφιλελεύθερης κυβερνολογικής. Η ηθική της ελευθερίας, , διαρκής δημιουργία του εαυτού μέσα στην αυτονομία του ως ειρηνική υποκειμενικότητα. 3. Χώρος, χρόνος, κείμενα, ερευνητικές και εκπαιδευτικές πρακτικές και τεχνολογίες κριτικής, διαρκούς αναστοχασμού και δημιουρ­γικού αυτομετασχηματισμού: Η Ανάλυση Λόγου, η Κοινωνική Σημειωτική, η αγωνιστική-δημιουργική ελευθερία  και η αγωνιστική ειρηνιστική πολιτική. 4. Ανάλυση λόγου κειμένων των φεμινιστριών του τρίτου κύματος (10ο, 11ο, 12ο και 13ο σεμινάριο)

 Αξιολόγηση του σεμιναρίου

Κατά τη διάρκεια του εξαμήνου, οι συμμετέχοντες και οι συμμετέχουσες αναπτύσσουν ποικίλες δραστηριότητες και σχέδια εργασίας. Η αξιολόγηση είναι αυθεντική (portfolio, χρονολόγιο, αναστοχαστικό και αυτοστοχαστικό ημερολόγιο μάθησης, ημερολόγιο της ειρήνης κ.λπ

Αντικείμενο του μαθήματος είναι η προβληματική για την γλώσσα, όπως αυτή αναπτύσσεται στο πλαίσιο της αναλυτικής παράδοσης στη φιλοσοφία. Αρχίζουμε με μια εισαγωγή στην αναλυτική φιλοσοφία, προκειμένου να κατανοήσουμε τον θεμελιακό ρόλο που διαδραματίζει η προβληματική για τη γλώσσα στην αναλυτική παράδοση. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζουμε τις απόψεις σημαντικών φιλοσόφων, όπως των Gottlob Frege, Bertrand Russell και Ludwig Wittgenstein. Στη συνέχεια γίνεται μία εισαγωγή στη συμβολική λογική, και εξετάζονται οι τρόποι με τους οποίους αυτή συμβάλλει στη διαφώτιση των συνθηκών συγκρότησης του γλωσσικού νοήματος.

Στο μάθημα αυτό πραγματευόμαστε μία σειρά ερωτημάτων που αφορούν τη φύση των νοητικών διεργασιών και την εκδήλωσή τους στην ανθρώπινη πράξη. Εξετάζουμε ορισμένες θεωρίες στο πεδίο της φιλοσοφίας του νου, όπως ο συμπεριφορισμός, ο φονξιοναλισμός, ο αναγωγιστικός φυσικαλισμός και ο ανώμαλος μονισμός. Στη συνέχεια αξιολογούμε τις θέσεις που υιοθετούν οι θεωρίες αυτές σε ερωτήματα όπως τα ακόλουθα. Ποια είναι τα διακριτικά γνωρίσματα του νοητικού; Ποια είναι η σχέση νου και εγκεφάλου; Ποια είναι η φύση της νοητικής αιτιότητας; Έπειτα εξετάζουμε κάποια συναφή ερωτήματα στη φιλοσοφία της πράξης, όπως τα εξής. Είναι η σχέση μεταξύ πρόθεσης και πράξης αιτιακή; Τι διακρίνει μία πράξη από ένα απλό συμβάν η διαδικασία; Ποια είναι η σχέση μεταξύ πράξης και σωματικής κίνησης; Αξιολογούμε τις διαφορετικές απαντήσεις που δίνουν οι αιτιακές θεωρίες της πράξης και οι εναλλακτικές τους στα ερωτήματα αυτά.