Το παρόν μάθημα στοχεύει στην εξοικείωση των φοιτητριών/-τών με τον σχεδιασμό και την εφαρμογή της ποιοτικής έρευνας στο πεδίο της Κλινικής Ψυχολογίας. Αρχικά, γίνεται εισαγωγή στην ποιοτική έρευνα στο συγκεκριμένο πεδίο, συζητούνται οι επιστημολογικές προσεγγίσεις που κατευθύνουν την ποιοτική έρευνα και παρουσιάζονται τα βήματα σχεδιασμού και υλοποίησης της έρευνας (επιλογή πεδίου έρευνας, καθορισμός ερευνητικού στόχου, μέθοδοι συλλογής δεδομένων, δεοντολογικά ζητήματα). Ακολουθεί η παρουσίαση των κύριων μεθόδων ποιοτικής μεθοδολογίας. Το μάθημα ολοκληρώνεται με την παρουσίαση των ζητημάτων ποιότητας της ποιοτικής έρευνας. Στο μάθημα θα παρουσιαστούν παραδείγματα ερευνών από όλες τις βασικές προσεγγίσεις ανάλυσης δεδομένων, ενώ οι φοιτήτριες/-ες θα έχουν τη δυνατότητα να εξασκηθούν σε αυτές μέσα από δραστηριότητες στη διάρκεια των μαθημάτων.

Αντικείμενο του μαθήματος αποτελεί η μελέτη και ανάλυση του πεδίου της ποιοτικής έρευνας στον κλάδο της Κλινικής Ψυχολογίας.

Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στις αρχές και πρακτικές της ποιοτικής έρευνας στην κλινική ψυχολογία. Γίνεται εισαγωγή στις βασικές μεθόδους συλλογής και ανάλυσης υλικού στην ποιοτική ερευνητική προσέγγιση, και συζητιέται πώς αυτές έχουν εφαρμοστεί στην έρευνα στο χώρο της ψυχικής υγείας και της ψυχοθεραπείας. Παρουσιάζονται οι εξής μέθοδοι ανάλυσης: θεματική ανάλυση, ανάλυση περιεχομένου, θεμελιωμέμη θεωρία, φαινομενολογική, αφηγηματική, βιογραφική και ανάλυση περίπτωσης. Παρουσιάζονται και συζητιούνται παραδείγματα ερευνών στο πεδίο της κλινικής ψυχολογίας, ώστε να γίνει κατανοητή η συνεισφορά των ποιοτικών μεθοδολογικών προσεγγίσεων στη μελέτη θεμάτων που άπτονται της κλινικής πράξης. 

Σεμινάριο SPSS (Εξοικείωση με το περιβάλλον SPSS, δημιουργία μεταβλητών, οδηγίες για βασικές αναλύσεις)

Συμβολή της Στατιστικής στην ψυχολογική έρευνα. Αρχικές έννοιες. Κλίμακες μέτρησης. Περιγραφική Στατιστική: κατανομές συχνοτήτων, γραφικές παραστάσεις κατανομών συχνοτήτων, μέτρα κεντρικής τάσης, μέτρα διασποράς. Συσχέτιση. Συντελεστής συσχέτισης Pearson. Εισαγωγή στην ανάλυση γραμμικής παλινδρόμησης. Εισαγωγή στη θεωρία πιθανοτήτων και στις κατανομές πιθανοτήτων. Κανονική κατανομή, κατανομές t, χ2 και F. Βασικές έννοιες εκτιμητικής. Eπαγωγική Στατιστική: εισαγωγή στους στατιστικούς ελέγχους, στατιστικοί έλεγχοι για ένα δείγμα παρατηρήσεων και για δύο δείγματα ανεξάρτητα και εξαρτημένα.

Ανάλυση διακύμανσης με έναν παράγοντα σε ανεξάρτητα δείγματα. Ανάλυση διακύμανσης με επαναλαμβανόμενες μετρήσεις σε έναν παράγοντα. Μέγεθος της επίδρασης, έλεγχοι πολλαπλών συγκρίσεων. Εισαγωγή στην ανάλυση διακύμανσης με δύο παράγοντες και στη μελέτη παραγοντικών σχεδίων υψηλής τάξης. Μη παραμετρικές μέθοδοι στατιστικής ανάλυσης δεδομένων. Αξιοπιστία μετρήσεων. Ανάλυση κυρίων συνιστωσών. Εκμάθηση του στατιστικού πακέτου SPSS.

Στόχος του θεωρητικού μέρους του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών/τριών με θεωρητικές προσεγγίσεις στο πεδίο των συλλογικών δράσεων, των συγκρούσεων και των φιλοκοινωνικών συμπεριφορών (θεωρίες για το πλήθος, θεωρίες για τις συλλογικές δράσεις, θεωρίες για τη φιλοκοινωνική συμπεριφορά - ατομική διομαδική και μεταξύ των ομάδων- κοινωνικοψυχολογικές προσεγγίσεις των διεθνών συγκρούσεων, συμφιλίωση, εθνικές ταυτότητες). Στη διάρκεια της άσκησης οι φοιτητές εκπαιδεύονται στο σχεδιασμό και την υλοποίηση πιλοτικών ερευνών για τα παραπάνω θέματα μέσω της χρήσης τεχνικών συλλογής δεδομένων που χρησιμοποιεί η κοινωνική ψυχολογία (παρατήρηση, συνέντευξη, ομάδες εστίασης), και τεχνικών ανάλυσης ποιοτικών δεδομένων καθώς και στη συγγραφή σύντομων επιστημονικών εκθέσεων. 

Το μάθημα είναι μέρος του ακαδημαϊκού εκπαιδευτικού Προγράμματος της Έδρας
UNESCO ΑΠΘ για την Εκπαίδευση στα Δικαιώματα του Ανθρώπου, τη Δημοκρατία και
την Ειρήνη και προσφέρεται από το Τμήμα Ψυχολογίας ως μάθημα Ελεύθερης Επιλογής
στις φοιτήτριες και στους φοιτητές όλων των Τμημάτων του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου
Θεσσαλονίκης.
Το παραπάνω μάθημα είναι διατμηματικό διεπιστημονικό πρόγραμμα Εκπαίδευσης για τα
Δικαιώματα του Ανθρώπου, τη Δημοκρατία και την Ειρήνη. Στις διαλέξεις οι φοιτήτριες και
οι φοιτητές διδάσκονται θέματα σχετικά με: τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, τις
παραβιάσεις τους και τα Διεθνή Όργανα για την προστασία τους, τους Διεθνείς
Οργανισμούς, τους Διεθνείς Θεσμούς και το ρόλο τους στην ειρηνική επίλυση των
διαφορών, τις βασικές έννοιες και τα προγράμματα δράσης της UNESCO για έναν
Πολιτισμό Ειρήνης, τις μορφές μη βίας και τις έρευνες για την Ειρήνη, την εκπαίδευση και
την ετερότητα, τα δικαιώματα και την πολιτική της αναπηρίας, τις έμφυλες διαστάσεις της
ισότητας, τη θρησκεία και το φύλο, τις νέες τεχνολογίες και την ιδιωτική ζωή, τα
δικαιώματα του παιδιού (παιδική εργασία, σύστημα απονομής δικαιοσύνης σε
ανηλίκους), τον διαπολιτισμικό διάλογο, τον κοινωνικό αποκλεισμό, τον ρατσισμό και την
ξενοφοβία (πρόσφυγες, μειονότητες), τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης των
Ηνωμένων Εθνών, τη βιοτεχνολογία και τη βιοηθική, κ.ά.
Στο Διατμηματικό Μάθημα διδάσκουν μέλη ΔΕΠ από διάφοραΤμήματα του AΠΘ.

Το μάθημα αποτελεί εισαγωγή στη θεωρία, την έρευνα και τις εφαρμογές του Κλάδου της Συμβουλευτικής Ψυχολογίας. Στο πλαίσιο του μαθήματος επιδιώκεται, αφενός, η κατανόηση της θεωρητικής βάσης των ζητημάτων που θα αναπτυχθούν και, αφετέρου, η καλλιέργεια βασικών δεξιοτήτων συμβουλευτικής. Για το λόγο αυτό, διακρίνεται σε δύο ενότητες: μια θεωρητική και μια εφαρμοσμένη. Οι επιμέρους θεματικές της θεωρητικής ενότητας του μαθήματος περιλαμβάνουν: (α) την ιστορική εξέλιξη και τη σύγχρονη ταυτότητα του Κλάδου της Συμβουλευτικής Ψυχολογίας διεθνώς, (β) τα είδη και τις μορφές της συμβουλευτικής διαδικασίας, (γ) την ανθρωποκεντρική προσέγγιση και τη θεωρία του Carl Rogers, (δ) τον ρόλο των θεωρητικών προσεγγίσεων και της έρευνας στη συμβουλευτική πράξη, (ε) τα θέματα ηθικής και δεοντολογίας, (στ) τα στάδια της συμβουλευτικής διαδικασίας και της πρώτης συνεδρίας, (ζ) τις βασικές δεξιότητες συμβουλευτικής, και, τέλος, (η) διάφορα κρίσιμα ζητήματα που αφορούν στη συμβουλευτική σχέση και στα χαρακτηριστικά των συμβουλευτικών ψυχολόγων. Στο πλαίσιο των εφαρμογών του μαθήματος, θα πραγματοποιηθούν αναστοχαστικές ασκήσεις και άλλες βιωματικές δραστηριότητες, παράλληλα με τη συζήτηση άρθρων και περιπτώσεων, που στόχο έχουν την προσωπική ανάπτυξη των φοιτητών/τριών και την εξέλιξη της επαγγελματικής τους ταυτότητας ως ψυχολόγων.  

Το μάθημα έχει στόχο να κάνει κατανοητή τη σημασία της διαμόρφωσης των ταυτοτήτων φύλου στην εφηβεία για τους ψυχολόγους και να συνδέσει το ρόλο του σχολικού ψυχολόγου με τα προβλήματα (πιέσεις, συγκρούσεις, δυσκολίες) των νεαρών ατόμων κατά τη διάρκεια της εφηβείας τα οποία συνδέονται με τις ταυτότητες φύλου. 

Το μάθημα έχει δύο υποενότητες: (1) «Κοινωνικός Αποκλεισμός: ψυχολογική, κοινωνικο-οικονομική και πολιτική προσέγγιση». Διαχρονική προσέγγιση των κοινωνικών διεργασιών και των επιστημονικών θεωριών κατασκευής αλλά και ακύρωσης του κοινωνικού αποκλεισμού ατόμων και πληθυσμιακών ομάδων. Το μάθημα διεξάγεται σε συνεργασία με εκπροσώπους από τις θεωρούμενες ως κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες με στόχο α) την αποκατάσταση των δικαιωμάτων και του λόγου τους απέναντι στον επιστημονικό μονόλογο των ειδικών και β) τη δημιουργία χώρων διαρκούς διαλόγου και κοινωνικών παρεμβάσεων. Στα πλαίσια του μαθήματος δίνεται η δυνατότητα στους συμμετέχοντες να εμπλακούν εθελοντικά σε τρέχουσες ή νέες ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις. (2) «Ανθρωπιστική/ΥπαρξιακήΨυχολογία-Ανθρωπιστικές Προσεγγίσεις των Εξαρτήσεων και των άλλων Ψυχοκοινωνικών Προβλημάτων». Το μάθημα ασχολείται με την τεράστια αύξηση των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων στις σύγχρονες κοινωνίες. Διαπραγματεύεται το κοινό αιτιοπαθογενετικό υπόβαθρo αυτών των προβλημάτων υπό το φως των ανθρωπιστικών/υπαρξιακών προσεγγίσεων.

Το μάθημα στοχεύει στην παρουσίαση βασικών αρχών και πρακτικών για την αντιμετώπιση συναισθηματικών, συμπεριφορικών και μαθησιακών δυσκολιών που συνδέονται και επηρεάζουν τη σχολική λειτουργικότητα των παιδιών. Στηρίζεται στο θεωρητικό πλαίσιο της «από κοινού προσέγγισης συστημάτων» το οποίο καλεί για τη σύνδεση του σχολείου και της οικογένειας κατά το σχεδιασμό παρεμβάσεων. Στο θεωρητικό μέρος του μαθήματος, παρουσιάζονται προσεγγίσεις και πρακτικές για την εφαρμογή προγραμμάτων παρέμβασης για την ψυχοκοινωνική στήριξη του παιδιού και της οικογένειας. Στο μέρος των εφαρμογών, παρουσιάζονται ειδικότερα θέματα προσεγγίσεων και πρακτικών και δίνονται εργασίες σχετικές με τις θεματικές των διαλέξεων. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα πρακτικής άσκησης για περιορισμένο αριθμό φοιτητών/ ριών

Το μάθημα αποσκοπεί στη γνωριμία και εξοικείωση των φοιτητών/τριών με τις βασικές αρχές σχεδιασμού, οργάνωσης και τους τρόπους υλοποίησης προγραμμάτων ψυχοκοινωνικής στήριξης στο σχολικό πλαίσιο.Περιλαμβάνει μία θεωρητική ενότητα και μία ενότητα εφαρμογών όπου θα παρουσιαστούν και θα συζητηθούν ζητήματα που σχετίζονται α) με τη θεωρητική πλαισίωση του σχεδιασμού παρεμβάσεων στο σχολικό πλαίσιο και β) τις πρακτικές που μπορεί να εφαρμοστούν σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες για την αντιμετώπιση μαθησιακών, συμπεριφορικών και ψυχοσυναισθηματικών δυσκολιών που μπορεί να αντιμετωπίζουν τα μέλη του μαθητικού πληθυσμού ή και οι οικογένειές τους

Το μάθημα αποτελεί μία εισαγωγή στην ψυχολογία της γλώσσας. Θα αναλυθεί ο ορισμός της ψυχολογίας της γλώσσας ως εγκεφαλική λειτουργία. Επίσης, θα εξερευνηθεί η εξέλιξη της γλωσσικής ικανότητας και επικοινωνίας στις ομάδες έμβιων όντων καθώς και η ιδιαιτερότητα της ανθρώπινης γλώσσας. Τα επιμέρους επίπεδα της γλωσσικής ανάλυσης (φωνολογία, σύνταξη, σημασιολογία) θα αναλυθούν και θα τονιστεί η σχέση της γλώσσας με τις υπόλοιπες γνωστι- κές λειτουργίες (μνήμη, μάθηση). Θα παρουσιαστούν βασικά θεωρητικά μοντέλα της ανθρώπινης ομιλίας, της γραφής, της επικοινωνίας με περισσότερους ομιλητές, καθώς και της νοηματικής γλώσσας. Τέλος, θα συζητηθούν βασικές γλωσσικές διαταραχές που παρατηρούνται σε παιδιά και ενήλικες.