Στο μάθημα σκιαγραφείται η εκπαιδευτική πολιτική για τις γλώσσες και επανατίθενται και συζητούνται σε συνάρτηση με τον δημόσιο λόγο τα ερωτήματα για την εκπαιδευτική πρακτική για τις γλώσσες στις παρούσες κοινωνικές συνθήκες στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες «οι γραπτές ή/και προφορικές δραστηριότητες διαμεσολάβησης καθιστούν δυνατή την επικοινωνία μεταξύ ανθρώπων που για κάποιο λόγο δεν είναι δυνατό να επικοινωνήσουν απευθείας μεταξύ τους.» Ο μαθητής της ξένης γλώσσας καλείται λοιπόν να μάθει να αναλαμβάνει το ρόλο του διαμεσολαβητή και να δρα ως ενδιάμεσος ανάμεσα σε τουλάχιστον δύο συνομιλητές διαφορετικών γλωσσών. Στο μάθημα αυτό θα εξετάσουμε το ρόλο της διαμεσολάβησης στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες, στα ελληνικά προγράμματα σπουδών και στο Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας, τα είδη των διαμεσολαβητικών ασκήσεων και το ρόλο του διαμεσολαβητή. Επίσης θα ασχοληθούμε με τις ικανότητες και τις στρατηγικές που πρέπει να αναπτύξει ο μαθητής ώστε να μπορεί να φέρει εις πέρας τις δραστηριότητες διαμεσολάβησης.

Στο σεμινάριο συζητούνται θεωρητικά ζητήματα και συμπεράσματα ερευνών της κοινωνιογλωσσολογίας τα οποία οδήγησαν σε εκπαιδευτικές πρακτικές στις σύγχρονες πολυγλωσσικές και πολυπολιτσμικές κοινωνίες. Κεντρικό σημείο αναφοράς αποτελεί η γλωσσική πολιτική και η εκπαίδευση στις γλώσσες στην Ελλάδα και τη Γερμανία.

Ιnterdisziplinäre Annäherungen an das Werk Herta Müllers (Literaturwissenschaft und –didaktik).„In jeder Sprache sitzen andere Augen” schreibt die rumäniendeutsche Autorin und Nobelpreisträgerin Herta Müller und verweist damit auf die eigene Mehrsprachigkeit. Genau um diese multiple, hybride Sichtweise auf die Welt soll es in diesem Seminar gehen. Wir setzen uns mit dem Prosa- und Collagenwerk der Autorin auseinander und tangieren den Transkulturalitätsdiskurs. Sprachliche und formale Besonderheiten, sowie auch Themen wie Heimat, (Mutter-)sprache(n) und Reisen stehen dabei im Mittelpunkt der Betrachtung. Anschließend an die literaturwissenschaftliche Analyse der Texte, betrachten wir Verwendungsmöglichkeiten ausgewählter Auszüge aus dem Müllerschen Werk im DaF- Unterricht und diskutieren Chancen und Perspektiven einer zeitgenössischen Fremdsprachendidaktik.

Διαπολιτισμικές προσεγγίσεις στο έργο της Herta Müller (Λογοτεχνία και Διδακτική) “Κάθε γλώσσα βλέπει μέσα από διαφορετικά μάτια” γράφει η νομπελίστρια συγγραφέας γερμανορουμάνικης καταγωγής Herta Müller και μαρτυρά την δική της πολυγλωσσία. Ακριβώς αυτή η πολλαπλή, υβριδική οπτική στον κόσμο αποτελεί αντικείμενο αυτού του σεμιναρίου. Θα ασχοληθούμε με την πρόζα αλλά και τα κολλάζ της συγγραφέως αγγίζοντας θέματα διαπολιτισμικότητας. Θα εστιάσουμε σε γλωσσικές και δομικές ιδιαιτερότητες αλλά και θα ερμηνεύσουμε θεματικές όπως πατρίδα, (μητρική-ές) γλώσσα(-ες) και ταξίδια. Αφού ολοκληρώσουμε την λογοτεχνική ανάλυση των κειμένων θα επικεντρωθούμε στην δυνατότητα αξιοποίησης επιλεγμένων αποσπασμάτων της λογοτεχνικής παραγωγής της Herta Müller στο πλαίσιο του μαθήματος “Γερμανικά ως ξένη γλώσσα” και θα συζητήσουμε δυνατότητες και προοπτικές ανάπτυξης μιας σύγχρονης διδακτικής ξένων γλωσσών, εναρμοσμένης στις ανάγκες των πολυπολιτισμικών κοινωνιών. 

Η ανομοιογένεια του σχολικού πληθυσμού σε συνδυασμό με την έννοια της συμπερίληψης δημιουργούν την ανάγκη για την προσαρμογή της διδασκαλίας από τους/τις εκπαιδευτικούς. Στο πλαίσιο του μαθήματος η προσαρμογή αυτή γίνεται μέσα από το μοντέλο της Διαφοροποιημένης Διδασκαλίας, το οποίο περιλαμβάνει προσαρμογές στο περιεχόμενο, την επεξεργασία και το τελικό προϊόν της διδασκαλίας, ανάλογα με το επίπεδο, τις μαθησιακές προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντα των μαθητών. Ειδικότερα, μελετώνται προσεγγίσεις της διδακτικής αξιολόγησης, η διδασκαλία σε επίπεδα, η οργάνωση υλικού και δραστηριοτήτων καθώς επίσης και συγκεκριμένες πρακτικές και τεχνικές. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην κατανόηση των θεωρητικών προσεγγίσεων μέσω της πρακτικής εφαρμογής. Λέξεις Κλειδιά: Διδακτική, διαφοροποιημένη διδασκαλία, μαθησιακές δυσκολίες, αποτελεσματική διδασκαλία

Στόχος του μαθήματος είναι να παρουσιάσει κοινωνιογλωσσικές πτυχές της εκπαίδευσης. Συζητείται ο κεντρομόλος ρόλος της εκπαίδευσης να προωθεί έναν συγκεκριμένο γλωσσικό κώδικα, την «πρότυπη ποικιλία», που βρίσκεται σε ανταγωνισμό με τους γλωσσικούς κώδικες που φέρνουν πολλοί μαθητές και πολλές μαθήτριες από το σπίτι. Εξετάζονται οι γλωσσικές προκαταλήψεις στο σχολείο. Αναλύεται η έννοια της διγλωσσίας ως ενός σημαντικού παράγοντα γλωσσικής ετερογένειας στο σύγχρονο (ελληνικό) σχολείο, η οποία προσεγγίζεται ως μια περίπτωση αντιπαράθεσης μεταξύ περιορισμένου κώδικα ή προφορικότητας (πρώτη γλώσσα μαθητών/τριών) και επεξεργασμένου κώδικα ή γραπτότητας (σχολική γλωσσική νόρμα). Ακόμη, παρουσιάζονται οι κυριότεροι τύποι διγλωσσίας και δίγλωσσης εκπαίδευσης. Τέλος, εξετάζονται οι ευρέως διαδεδομένες απόψεις, στάσεις και ιδεολογίες στην κοινωνία γενικότερα και στην εκπαιδευτική κοινότητα ειδικότερα (εκπαιδευτικοί, γονείς, μαθητές) για τη διγλωσσία, συνδέοντάς τες με τα ευρύτερα κοινωνιογλωσσολογικά φαινόμενα των γλωσσικών στάσεων και ιδεολογιών. 

Σ’ αυτό το μάθημα κατεύθυνσης θα ασχοληθούμε με τις νεότερες εξελίξεις που αφορούν στο μάθημα των Γερμανικών στην ελληνική Πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Θα εστιάσουμε καταρχήν στο νέο Ενιαίο Πρόγραμμα Σπουδών για όλες τις Ξένες Γλώσσες στην υποχρεωτική εκπαίδευση, το οποίο αυτή τη στιγμή εφαρμόζεται πιλοτικά. Πέρα από την εξοικείωσή μας με αυτό θα το επεξεργαστούμε με στόχο την εκπόνηση διδακτικών προτάσεων για τα Γερμανικά στο Δημοτικό. Σε άμεση συνάρτηση με τον παραπάνω στόχο θα είναι αφενός η ενασχόλησή μας με την Ευρωπαϊκή Γλωσσική Πολιτική (ΚΕΠΑΓ, Ευρωπαϊκό Portfolio Γλωσσών) και αφετέρου η προσέγγιση και εφαρμογή ειδικών διδακτικών θεωριών και τεχνικών για τη διδασκαλία της δεύτερης ξένης γλώσσας σε μικρούς μαθητές (ηλικίες 10-12). 

Παρακολούθηση και προγραμματισμός του μαθήματος της Γερμανικής ως ξένης γλώσσας – Μικροδιδασκαλίες (Ώρες 6, ECTS 12)