Ειδικά θέματα Ιατρικής Ηθικής - Βιοηθικής

Το μάθημα έχει ως κύριο στόχο να εισάγει τους φοιτητές στην πολυπαραγοντική φύση των Ειδικών Μαθησιακών αλλά και άλλων Αναπτυξιακών Διαταραχών, καθώς και στις βασικές αρχές της διάγνωσης και της αντιμετώπισής τους μέσα από μια διεπιστημονική προσέγγιση. Οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες είναι μια σύνθετη κατάσταση, με πολλαπλή συμπτωματολογία και εξελικτική πορεία στις διαφορετικές ηλικιακές περιόδους. Οι ενδείξεις τους μπορεί να είναι εμφανείς από την προσχολική ακόμη ηλικία και να αλλάζουν μορφή με την πάροδο του χρόνου, ενώ παράλληλα επηρεάζονται από ποικίλους αναπτυξιακούς τομείς και επιμέρους ικανότητες. Για την ορθή διάγνωση και την κατάλληλη αντιμετώπισή τους συχνά απαιτείται ο έγκαιρος αποκλεισμός άλλων ιατρικών καταστάσεων ή προβλημάτων στην ανάπτυξη (πχ. προβλήματα όρασης, ακοής, κινητικά, νοημοσύνης, ψυχιατρικά ή ψυχολογικά προβλήματα, άλλες αναπτυξιακές διαταραχές, κτλ.), με αποτέλεσμα να απαιτείται η εμπλοκή πολλών διαφορετικών ειδικοτήτων, τόσο από τον χώρο της Ιατρικής όσο και από άλλους επιστημονικούς κλάδους (πχ.παιδίατροι, αναπτυξιολόγοι, οφθαλμίατροι, ΩΡΛ, ειδικοί παιδαγωγοί, ψυχίατροι-παιδοψυχίατροι, ψυχολόγοι, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές, κτλ.).

Σκοπός του μαθήματος της Ειδικής Ιστολογίας είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές με την μακροσκοπική και μικροσκοπική εξέταση των ιστών και κατ' επέκταση των οργάνων που απαρτίζουν το ανθρώπινο σώμα.

Πρόκειται για την εργαστηριακή άσκηση του μαθήματος της Εισαγωγής στη Βιολογική Χημεία, Τμημάτων Α3 και Α9 για το Ακαδ. Έτος 2016-2017.

Το μάθημα "Εισαγωγή στη Βιοχημεία" περιλαμβάνει:

Επανάληψη των βασικών γνώσεων πάνω στη δομή των ατόμων και των μορίων, τη φύση των διαφόρων δεσμών και τα είδη των διαφόρων αλληλεπιδράσεων, με σκοπό την κατανόηση του πώς απλές οργανικές αλλά και ανόργανες ενώσεις συμβάλλουν στη δόμηση βιολογικών μακρομορίων και  στη φυσιολογική λειτουργία των κυττάρων, των ιστών και τού ανθρώπινου οργανισμού.

Ανάλυση της δομής των βιολογικών μακρομορίων (πρωτεΐνες, νουκλεϊκά οξέα, υδατάνθρακες και λιπίδια) και συσχέτιση της δομής με τις κύριες λειτουργίες που αυτά επιτελούν καθώς και με τα χαρακτηριστικά και τις ιδιότητες των κυτταρικών οργανιδίων και των κυττάρων συνολικά.

Ανάλυση των εννοιών τής κινητικής των χημικών αντιδράσεων και της βιοκατάλυσης. Περιγραφή τής δομής και των μηχανισμών δράσης των ενζύμων. Κατανόηση τού ρόλου των ενζύμων στις βιολογικές λειτουργίες και συσχέτιση της δράσης τους με παθολογικές καταστάσεις αλλά και με φαρμακευτικές παρεμβάσεις

Εκτεταμένη παρουσίαση της δομής και των λειτουργιών των κυτταρικών μεμβρανών και συσχέτιση των λειτουργιών αυτών με την μεταγωγή χημικών μηνυμάτων στο εσωτερικό των κυττάρων. Σόηση σκοπός η κατανόηση του πώς εξωκυττάρια μηνύματα (χημικά μόρια) επηρεάζουν και ρυθμίζουν ενδοκυττάριες λειτουργίες και λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος ως συνόλου.

Εισαγωγή στις έννοιες της βιοενεργητικής και του μεταβολισμού

Η ακουστική αντίληψη δεν περιορίζεται στην ακουστική οξύτητα όπως αυτή καταγράφεται από τις κλασικές εξετάσεις ακοής, π.χ. το ακουόγραμμα. Η ακουστική αντίληψη συμπεριλαμβάνει την ακοή και την ακουστική επεξεργασία της πληροφορίας από το κεντρικό ακουστικό νευρικό σύστημα. Η ακουστική επεξεργασία συνδέεται με τις δεξιότητες τις γλώσσας και της ομιλίας και μπορεί να επηρεάζει τις γνωστικές λειτουργίες, την βραχύχρονη μνήμη και την προσοχή. Το συγκεκριμένο μάθημα θα εισάγει τον φοιτητή στη σύγχρονη γνώση και τα επιστημονικά δεδομένα για την εκτίμηση της ακουστικής επεξεργασίας ως θεμελιώδους βάσης για την καθημερινή λειτουργική ακοή. 

Έμφαση στους μηχανισμούς που προκαλούν τη νόσο και τα επί μέρους συμπτώματα. Ανασκοπούνται οι φυσιολογικές λειτουργίες και αναπτύσσονται οι αποκλίσεις των λειτουργιών. Το κύτταρο. Ιστική βλάβη. ΄Αμυνα του οργανισμού – Ανοσία. Το σύστημα HLA, Συνδετικός ιστός. Δομή λειτουργία αρθρώσεων – Διαταραχές αρθρώσεων και συνδετικού ιστού. Αιμοποίηση και διαταραχές – Διαταραχές ερυθράς, μυελικής, λεμφικής και μεγακαρυοκυτταρικής σειράς, Αιμόσταση, Παθοφυσιολογία αναπνοής και νοσημά‐των πνεύμονα. Νεφροί – Διαταραχές αιμάτωσης, σπειραματικής και σωληναριακής λειτουργίας. Διαταραχές ηλεκτρολυτών και οξεοβασικής ισορροπίας. Πεπτικό σύστημα – διαταραχές οισοφάγου, στομάχου, λεπτού και παχέος εντέρου – Πάγκρεας – χοληφόρα – ήπαρ. Κυκλοφορικό – Φυσιολογία – καρδιακό ερέθισμα ΗΚΓ, διαταραχές ρυθμού – Στεφανιαία κυκλοφορία – βαλβιδοπάθειες – Λοιμώδης ενδοκαρδίτιδα – Περικάρδιο – Καρδιακή ανεπάρκεια. Αρτηριακή υπέρταση. Ενδοκρινείς αδένες – Υπόφυση – Θυροειδής – Επινεφρίδια – Αναπαραγωγή – Οστά. Μεταβολικές παθήσεις – Σακχαρώδης διαβήτης – Παχυσαρκία

Η επιστημονική και κοινωνική συγκρότηση των φοιτητών/τριών μέσα από τη γνωριμία με το εύρος των δραστηριοτήτων της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και της ειδικότητας της Γενικής Ιατρικής. Η εκπαίδευση τους σε πραγματικές συνθήκες μέσω της επαφής τόσο με υγιή όσο και ασθενή μέλη της κοινότητας. Μετά την παρακολούθηση του μαθήματος οι φοιτητές θα πρέπει: • να αναγνωρίζουν την επιδημιολογική – πληθυσμιακή οπτική των προβλημάτων υγείας στην κοινότητα, να γνωρίζουν τις δυνατότητες πρόληψης της νόσου και προαγωγής της υγείας • να έχουν κατανοήσει το εύρος των επιστημονικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών της φροντίδας υγείας στην κοινότητα, το οποίο περιλαμβάνει την προαγωγή της υγείας, την πρόληψη της νόσου, τη διάγνωση, τη θεραπεία, την αποκατάσταση και την κοινωνική επανένταξη • να μπορούν να διακρίνουν τα όρια μεταξύ των βαθμίδων υπηρεσιών υγείας και τη λειτουργία της διασύνδεσης μεταξύ πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας / τριτοβάθμιας φροντίδας υγείας • να κατανοήσουν καλύτερα τη σχέση μεταξύ βιολογικών, ψυχολογικών και κοινωνικών παραγόντων, • να εκτεθούν στην προσέγγιση της Γενικής Ιατρικής στην εκτίμηση αναγκών υγείας του πληθυσμού, τη διάγνωση στην κοινότητα και την διαχείριση των προβλημάτων υγείας του πληθυσμού. 

• Μαθησιακά Αποτελέσματα: Η ανάπτυξη βασικών κλινικών δεξιοτήτων, με ένα συστηματικό και ασφαλή τρόπο, σε ένα προστατευμένο περιβάλλον, πριν από την επαφή με πραγματικούς ασθενείς. Στο τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα πρέπει να έχουν αποκτήσεις τις απαραίτητες γνώσεις - δεξιότητας και στάσεις για την επιτέλεση βασικών κλινικών δεξιοτήτων σε συνθήκες προσομοίωσης. Γενικές Ικανότητες Εφαρμογή της γνώσης στην πράξη Λήψη αποφάσεων Αυτόνομη εργασία Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Περιεχόμενο Μαθήματος: Εισαγωγή στη λήψη ιατρικού ιστορικού (role playing). Βασικές αρχές επικοινωνίας στη λήψη ιατρικού ιστορικού. Κλινική εξέταση ανά σύστημα (σε «υποδυόμενους» ασθενείς και με τη χρήση σε ορισμένες περιπτώσεις εκπαιδευτικών προπλάσματων π.χ. δακτυλική εξέταση) Τεχνικές δεξιότητες: Πλύσιμο χεριών, Τοποθέτηση γαντιών, Πρόληψη αιματογενώς μεταδιδομένων λοιμώξεων, Ασφαλής διάθεση απορριμμάτων, Μέτρηση ζωτικών σημείων (θερμοκρασία, σφύξεις, αναπνοές, αρτηριακή πίεση, sat O2) ‐ Φλεβοκέντηση: τοποθέτηση ορού, λήψη αίματος για εργαστηριακές εξετάσεις ‐ Ενέσεις: ενδοφλέβιες, ενδομυϊκές, υποδόριες ‐ Καθετηριασμός κύστης: σε άνδρα και γυναίκα ‐ Τεστ Παπανικολάου (λήψη τραχηλικού επιχρίσματος) ‐ Χρήση ροόμετρου για Μέτρηση Μέγιστης Εκπνευστικής Ροής ‐ Αεραγωγός ‐ Χορήγηση εισπνεομένων φαρμάκων ‐ Περιποίηση και συρραφή τραύματος ‐ Ερμηνεία εξετάσεων: Τεχνική λήψης Ηλεκτροκαρδιογραφήματος και Αδρή εκτίμηση Ηλεκτροκαρδιογραφήματος, Τεχνική εξέτασης ούρων με ταινία ‐ Αδρή εκτίμηση εξέτασης Τεχνική μέτρησης σακχάρου με σακχαρόμετρο ‐ Αδρή εκτίμηση εξέτασης
• Δεξιότητες επικοινωνίας: Ανακοίνωση διάγνωσης, ανακοίνωση άσχημων νέων, ανακοίνωση θεραπείας, η επικοινωνία με το δύσκολο ασθενή,
• Γραπτή επικοινωνία: συγγραφή ιατρικού ιστορικού, συμπλήρωση διαγράμματος ασθενούς, συμπλήρωση παραπεμπτικών εξετάσεων, συγγραφή ενημερωτικού και παραπεμπτικού, συγγραφή φαρμάκων, συμπλήρωση πιστοποιητικού θανάτου.

Το διασυνδεδεμένο μάθημα «Εισαγωγή στις Νευροεπιστήμες» στοχεύει στη δημιουργική σύνθεση της διδασκαλίας πολλών διαφορετικών πεδίων με κοινή συνιστώσα τη μελέτη του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Τα πεδία αυτά περιλαμβάνουν τόσο τις βασικές επιστήμες (Εμβρυολογία, Ανατομία, Φυσιολογία) όσο και τις κλινικές (Νευρολογία, Ψυχιατρική, Νευροχειρουργική). Στα πλαίσια του προγράμματος προπτυχιακών σπουδών είναι αναγκαίο να διδάσκεται η φύση και ο τρόπος λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου, καθώς είναι το σημαντικότερο βιολογικό σύστημα επεξεργασίας πληροφοριών που απαντάται στη φύση Το μάθημα στοχεύει να δώσει όχι τόσο συγκεκριμενες γνώσεις ανατομίας και φυσιολογίας του ανθώπινου ΚΝΣ (παρότι θεωρείται ότι μια στοιχειώδης γνώση τους είναι απολύτως απαραίτητη) αλλά να δώσει μια εικόνα του τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου, με τρόπο που να οδηγεί στη σύνθεση της γνώσης και στη βαθύτερη κατανόηση της λειτουργίας και της νόσησής του.

Σκοπός του μαθήματος είναι: α. Η διδασκαλία και η μελέτη της βιοχημικής βάσης των ελευθέρων ριζών (δραστικών μορφών οξυγόνου και αζώτου) που παράγονται στα βιολογικά συστήματα και προκαλούν διάφορα νοσήματα όπως καρκίνο, αθηρωμάτωση, ρευματοειδή αρθρίτιδα, νευροεκφυλιστικές ασθένειες, πνευμονικές φλεγμονώδεις καταστάσεις, χρόνιες αποφρακτικές πνευμονοπάθειες κλπ. β. Η διδασκαλία της μοριακής βάσης και της επίδρασης του οξειδωτικού στρες και των ελευθέρων ριζών σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις του ουροποιητικού συστήματος, στο ανοσολογικό σύστημα, καθώς και σε διαταραχές κατά την κύηση, εμμηνόπαυση, σακχαρώδη διαβήτη και τη γήρανση. γ. Η μελέτη της αντιοξειδωτικής άμυνας του οργανισμού και των μηχανισμών με τους οποίους τα βιολογικά συστήματα εξουδετερώνουν τις δραστικές μορφές οξυγόνου και αζώτου. Επίσης, μελέτη των αντιοξειδωτικών που λαμβάνονται εξωγενώς με τη διατροφή και προστατεύουν τον οργανισμό από τις βλαπτικές συνέπειες των ελευθέρων ριζών και των τοξικών παραγώγων τους. δ. Η μελέτη της λιπιδικής υπεροξείδωσης, καθώς και οι τρόποι ανίχνευσης και προσδιορισμού διαφόρων παραγόντων που σχετίζονται με την πρόκληση αυτού του φαινομένου. Αναλύονται οι μέθοδοι απομόνωσης και οξείδωσης των λιποπρωτεϊνών, καθώς και η μέτρηση της μηλονικής διαλδεΰδης και άλλων ουσιών που αποτελούν δείκτες της λιπιδικής υπεροξείδωσης και του οξειδωτικού στρες.