Το μάθημα χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αποτελεί εισαγωγή στην επιστήμη της νεοελληνικής φιλολογίας: εξετάζονται η ιστορία της και το αντικείμενό της (λογοτεχνία), οι κύριες κατευθύνσεις της έρευνας (εκδοτική των κειμένων, ιστορικογραμματολογικές αναλύσεις, θεωρητικές/διεπιστημονικές προσεγγίσεις) και παρουσιάζονται τα σημαντικότερα από τα εργαλεία (κυρίως τα ψηφιακά) που έχουν στη διάθεσή τους σήμερα οι μελετήτριες/τητές. Στο δεύτερο μέρος επιχειρείται χρονολογική επισκόπηση της νεοελληνικής λογοτεχνίας μέσα από τα πρόσωπα και τα κείμενα που τη διαμόρφωσαν. Παρουσιάζεται το ζήτημα των απαρχών της και της διάκρισής της σε περιόδους, και παρακολουθείται η εμφάνιση λογοτεχνικών ρευμάτων και κινημάτων, τα οποία συνεξετάζο­νται με τις εξελίξεις στον χώρο των ιδεών και σε συνδυασμό με τα ιστορικοπολιτικά και κοινωνικά γεγονότα (σε Ελλάδα και Ευρώπη). 

Το μάθημα επικεντρώνεται στην ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, η εξέλιξη της οποίας παρουσιάζεται χρονολογικά μέσα από τα πρόσωπα και τα κείμενα που τη διαμόρφωσαν. Παράλληλα, παρακολουθείται η διαδοχή λογοτεχνικών ρευμάτων και κινημάτων, τα οποία συνεξετάζονται με τις εξελίξεις στον χώρο των ιδεών. Η επικοινωνία των κειμένων της νεοελληνικής λογοτεχνίας και οι εκλεκτικές συγγένειές τους με κείμενα του ευρωπαϊκού, κυρίως, χώρου μελετώνται παράλληλα και σε συνδυασμό με τα ιστορικοπολιτικά και κοινωνικά γεγονότα. Τέλος, παρουσιάζονται εισαγωγικά στοιχεία για την επιστημονική προσέγγιση της νεοελληνικής γραμματείας, δηλαδή για τον κλάδο της Νεοελληνικής Φιλολογίας.

Το μάθημα προσφέρει μια συνοπτική Ιστορία της Νεοελληνικής Γραμματείας με βάση την περιοδολόγηση σε Γενιές και Σχολές και τα αντίστοιχα σ' αυτές Λογοτεχνικά Ρεύματα, καθώς και μια Εισαγωγή στην επιστήμη της Νεοελληνικής Φιλολογίας