Στο παρόν μάθημα, θα γίνει προσπάθεια να δομηθούν ξεχασμένα στοιχεία μιας δημιουργικής παράδοσης και να καταδειχθεί η άλλη πλευρά της Χριστιανικής ανθρωπολογίας, εντός της οποίας ανθίζει ο πλήρης άνθρωπος, με όλα τα συστατικά και ως εκ τούτου φυσικά του στοιχεία, όπως το πνεύμα, ο νους, η φαντασία, το σώμα, οι αισθήσεις και η ερωτικότητα. Το εγχείρημα θα στηριχθεί στα μνημεία του πολιτισμού της Χριστιανικής θεολογίας, δηλαδή στη Βίβλο, τα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας, τα Πρακτικά των Οικουμενικών Συνόδων, αλλά και σε κάθε πηγή της ζώσας παράδοσης η οποία λειτουργεί επεκτατικά για το σώμα της χριστιανικής θεολογίας, η οποία δεν μπορεί παρά να αναπτύσσεται πάντα εν διαλόγω.

Στο πλαίσιο του μαθήματος εξετάζεται η θέση της Ανθρωπολογίας στις Επιστήμες του Χώρου και αναλύεται ο ρόλος της Ανθρωπολογίας του Χώρου στη συγκρότηση της Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής και του Χώρου καθώς και οι επιρροές της στο πεδίο των πρακτικών εφαρμογών στα πεδία του αρχιτεκτονικού, αστικού και πολεοδομικού σχεδιασμού. Γίνεται αναφορά στους διαχρονικούς μετασχηματισμούς του πεδίου της Ανθρωπολογίας του Χώρου, στις μετατοπίσεις των εννοιών, θεωρήσεων και θεωριών της καθώς και των επιστημολογικών και μεθοδολογικών εργαλείων της.

Εξετάζεται αναλυτικά η τομή Φιλοσοφίας και Ανθρωπολογίας του Χώρου στις διαχρονικές εκφάνσεις της, από τις θετικιστικές έως τις σύγχρονες μεταδομιστικές προσεγγίσεις των χωρο-κοινωνικο-πολιτισμικών φαινομένων. Το μάθημα εστιάζει σε ζητήματα των σχέσεων χώρου-κοινωνίας-πολιτισμού, στο ρόλο του χώρου στη δόμηση των συλλογικών (αλλά και ατομικών) ταυτοτήτων, στη διαχείριση της μνήμης, στους αποκλεισμούς, την πολυπολιτισμικότητα, τις συγκρούσεις, τα κοινωνικά κινήματα πόλης και την αστικοποίηση, με έμφαση στον χώρο και τον τόπο.

Επικεντρώνεται στις χωρικές εκφράσεις αυτών των φαινομένων τα οποία συνδιαμορφώνονται από τις τοπικές ιδιαιτερότητες, τις νέες συνθήκες της παγκόσμιας οικονομίας, τις συνεχείς μετακινήσεις των ανθρώπων, τις αέναες ροές της πληροφορίας και την πλανητική περιβαλλοντική κρίση.

Επιχειρούμε τη διεπιστημονική προσέγγιση αυτών των κοινωνικο-χωρικών φαινομένων και τον κριτικό αναστοχασμό πάνω σε ζητήματα χώρου και αρχιτεκτονικής.

Η γνώση για τα κοινωνικά συστήματα και την ανθρώπινη συμπεριφορά, ατομική ή συλλογική, αποκρυσταλλώνεται στις θεωρίες των κοινωνικών επιστημών, οι οποίες βασίζονται στην έρευνα της εμπειρικής πραγματικότητας. Ωστόσο, στον σύγχρονο μεταβαλλόμενο κόσμο και με την επιταχυνόμενη εξέλιξη της Γνώσης, διερωτάται κανείς, κατά πόσο οι υπάρχουσες θεωρίες εναρμονίζονται με τις διαρκείς αλλαγές και είναι ικανές να περιγράψουν, να ερμηνεύσουν και, εν κατακλείδι, να προβλέψουν την εξέλιξή τους. Αντικείμενο του μαθήματος αποτελεί η φύση της Θεωρίας και η Μεθοδολογία της έρευνας του πραγματικού/ εμπειρικού κόσμου σε σχέση με τις επιστημολογικές τους προϋποθέσεις. Δεδομένου ότι, στην πράξη, παρατηρείται σημαντικός βαθμός κατακερματισμού τόσο σε θεωρητικό όσο και σε μεθοδολογικό επίπεδο, με αποτέλεσμα η ενοποίηση του χώρου να καθίσταται δύσκολη, η κατανόηση της μεθοδολογίας της έρευνας είναι κρίσιμη για την παραγωγή επιστημονικής σκέψης και τη διατύπωση επιστημονικού λόγου. Στο μάθημα εξετάζονται κριτικά οι κυριότερες μεθοδολογικές προσεγγίσεις στην έρευνα των κοινωνικών επιστημών, καθώς και η εννοιολογική τους συγκρότηση. Με αυτό τον τρόπο, παρέχεται η ευκαιρία στους συμμετέχοντες να αποκτήσουν μια ευρύτερη κατανόηση ενός γνωστικού αντικειμένου που αποτελεί τη βάση της εξέλιξης για όλες τις επιστήμες, ώστε καθένας εξ αυτών να είναι σε θέση να συνεισφέρει περαιτέρω στην ανάπτυξη του πεδίου του.

Μελέτη των ιστορικών και μοντέρνων θεωριών που εξηγούν τη διαμόρφωση ομάδων και συλλογικών συμπεριφορών στο οικονομικό γίγνεσθαι. Εφαρμογή αυτών προς διερεύνηση των σύγχρονων σχετικών κοινωνικοοικονομικών φαινομένων.

Μελετάται ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνονται (συνειδητά ή μη) τον άνθρωπο, τα κίνητρα, τις επιδιώξεις και τη συμπεριφορά του οι διάφορες σχολές οικονομικής σκέψης από την εποχή των πρώιμων, κλασσικών μελετητών, πριν τη γενίκευση της αστικής επανάστασης στην Ευρώπη, αναδεικνύοντας τις ιδεολογικές βάσεις και τα κοινωνικά συμφέροντα που επιβάλλουν τη μία ή την άλλη προσέγγιση. Στο δεύτερο μέρος του μαθήματος, οι συμμετέχοντες -ουσες προσεγγίζουν κριτικά τα προηγούμενα σχήματα και, αντιλαμβανόμενοι -ες τις ιδιαιτερότητες που γεννιούνται στη σύγχρονη εποχή, συζητούν πως αυτές διαμορφώνουν διαφορετικά κίνητρα και συμπεριφορές του ανθρώπου ως κοινωνικά και οικονομικά δρών.

Το μεταπτυχιακό αυτό μάθημα θα επικεντρωθεί καταρχάς στην παρουσίαση και κριτική θεώρηση των βασικών χαρακτηριστικών της επιστημονικής επανάστασης των Νέων Χρόνων, του Διαφωτισμού και των ρευμάτων του θετικισμού και του λογικού θετικισμού (νεοθετικισμού), καθώς και στην κριτική συζήτηση των βασικών αξιών που προβάλλουν τα δύο αυτά φιλοσοφικά ρεύματα, ιδιαίτερα σε σχέση με τον επικυρίαρχο σήμερα νεοφιλελευθερισμό, τον οικονομισμό και τον τεχνοκρατισμό, όπως και σε σχέση με μια αξιολογική θεώρηση της πολύπλευρα ευεργετικής όσο και προβληματικής, ανεξέλεγκτης ανάπτυξης της σύγχρονης τεχνοεπιστήμης, και ιδιαίτερα των νέων τεχνολογιών. Με βάση αυτά τα δεδομένα, θα αιτιολογηθεί η ανεπάρκεια του θετικισμού και του νεοθετικισμού να αντιμετωπίσουν τα πολύπλευρα προβλήματα που έχουν προκύψει, σε κοινωνικο-πολιτικό, οικονομικό, ηθικό και περιβαλλοντικό κυρίως επίπεδο, από την αλματώδη όσο και ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της σύγχρονης τεχνοεπιστήμης, αλλά και να διαυγάσουν τα ζητήματα της κριτικής θεώρησης του σύγχρονου τεχνοπολιτισμού και της κρίσης των αξιών του. Μιας πρωτόγνωρης, παγκόσμιας διάστασης, πολύπλευρης και πολυεπίπεδης κρίσης, που δεν παύει βέβαια – ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της ανθρωπολογικής ασυμμετρίας, όπως την ονομάζω, της μεγάλης δηλαδή αναντιστοιχίας μεταξύ της τεράστιας τεχνοεπιστημονικής ανάπτυξης, από τη μια πλευρά, και της πλήρους στασιμότητας, για να μην πω οπισθοδρόμησης, της ανθρώπινης εσωτερικής μας καλλιέργειας, από την άλλη – ακατάπαυστα πλέον να καταδυναστεύει την ανθρώπινη και πλανητική υπόσταση. Κατά τον τρόπο αυτό θα προκύψει – ως λογικό, επιστημολογικό,αξιολογικό και κανονιστικό επακόλουθο – η αναγκαιότητα μιας διαλεκτικής σύνθεσης επιστήμης, τεχνολογίας και φιλοσοφικού στοχασμού, και μιας νέας, ευρύτερης θεωρίας των αξιών της τεχνοεπιστήμης και του τεχνοπολιτισμού που, συνυφασμένη άρρηκτα με την ηθική θεώρηση της τεχνοεπιστήμης και με μια αντίστοιχη εκ-παιδευτική της θεώρηση, θα είναι ικανή για μια ουσιαστικότερη διερεύνηση της τεχνοεπιστημονικής ανάπτυξης και της σημασίας της. Μια τέτοια απαίτηση, ενταγμένη μάλιστα στο πλαίσιο ενός βιοκεντρικού ανθρωπισμού, δεν είναι μόνο γόνιμη γνωσιολογικά, επιστημολογικά και εκ-παιδευτικά, αλλά προτάσσει, προληπτικά και θεραπευτικά, και εκείνες τις κοινωνικο-ηθικές και οικολογικές αξίες και ευαισθησίες που θα επιτρέψουν την ανθρωπότητα να προχωρήσει σε μια πιο ουσιαστική και πιο δίκαιη ευημερία, για τον άνθρωπο και για ολόκληρο τον πλανήτη.

pdf.pdfpdf.pdf