Η μυθολογία αποτέλεσε κεντρικό στοιχείο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Πρόκειται για την αφήγηση των ιστοριών που δημιουργήθηκαν από τους αρχαίους Έλληνες και αφορούν την κοσμογονία, τα φυσικά φαινόμενα, τους θεούς, τους ήρωες και τις λατρευτικές πρακτικές τους. Το μάθημα έχει ως στόχο την προσέγγιση αυτής της παράδοσης μέσα από την απεικόνισή της στα έργα των παραστατικών τεχνών, όπως η πλαστική, η αγγειογραφία, η μεγάλη ζωγραφική, η μικροτεχνία, τα ψηφιδωτά και τα νομίσματα. Παρουσιάζει χαρακτηριστικούς μύθους που σχετίζονται με τη δράση των ολύμπιων θεών και των δευτερευουσών θεοτήτων, τα κατορθώματα ηρώων και ηρωίδων, τα διάφορα δαιμονικά όντα και φανταστικά πλάσματα. Εξετάζει τους λόγους επιλογής και προβολής συγκεκριμένων μυθολογικών θεμάτων στον αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό κόσμο. Τέλος, διερευνά τη διαιώνιση των αρχαιοελληνικών μύθων και την πρόσληψή τους σε μεταγενέστερες εποχές.

Το μάθημα σκοπό έχει να δώσει μια συνολική εικόνα της ελληνικής ιστορίας κατά την πρώιμη νεότερη εποχή. Η προσέγγιση θα είναι γεγονοτολογική και θεματική. Αρχικά θα εντοπιστούν κάποια προβλήματα περιοδολόγησης και χαρακτηρισμού αυτής της περιόδου, θα μελετηθούν θεωρητικά και μεθοδολογικά προβλήματα που προκύπτουν από την έρευνά της και θα επισημανθούν βασικές ομάδες πηγών που χρησιμοποιεί ο ιστορικός της περιόδου. Στη συνέχεια θα δοθεί μια γενική εικόνα των πολιτικών γεγονότων, αναλύοντας και ερμηνεύοντας τα πιο σημαντικά από αυτά. Τέλος, η θεματική προσέγγιση θα περιλαμβάνει τους γενικούς θεματικούς άξονες που χρησιμοποιεί ο ιστορικός για να μελετήσει μια περίοδο: δημογραφία, κοινωνία, οικονομία, δίκαιο, ιδεολογία, κουλτούρα. 

Στόχος του μαθήματος είναι να διευρύνουν και να εμβαθύνουν οι φοιτητές τις γνώσεις τους στη Νεότερη Ελληνική Ιστορία, από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους μέχρι τη Συνθήκη της Λωζάννης. Σκοπός είναι η εξοικείωση των φοιτητών με τις πολιτικές, θεσμικές, κοινωνικές και ιδεολογικές παραμέτρους της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Οι θεματικές ενότητες αναφέρονται στους θεσμούς του ελληνικού κράτους (βασιλεία, πολίτευμα, στρατός), την εδαφική ολοκλήρωση, τις ιδεολογικές και κοινωνικές εξελίξεις, καθώς και σε περαιτέρω ανάλυση σημαντικών γεγονότων όπως το κίνημα στο Γουδή, ο Εθνικός Διχασμός κ.λπ.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΒΡΑΪΚΏΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ ΑΠΟ ΤΟ 1492 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ.

Η Θεματική Ενότητα για τη Νεότερη Ελληνική Ιστορία καλύπτει την εποχή από τη γένεση του ελληνικού κράτους έως τις αρχές του 20ού αι. Η εστίαση των εβδομαδιαίων σεμιναρίων θα αφορά την εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας σε αυτό το διάστημα, τη σταδιακή μετάβασή της από τις πλέον παραδοσιακές μορφές οργάνωσης προς τον εκσυγχρονισμό.

Οι φοιτητές και οι φοιτήτριες αναμένεται ότι θα μπορούν να αποτιμήσουν διαφορετικές επιστημονικές προσεγγίσεις και να εμβαθύνουν σε ειδικά θέματα της ελληνικής ιστορίας, να βελτιώσουν τη δυνατότητά τους να αποτιμούν και να αξιολογούν ιστορικά ερωτήματα επιχειρηματολογώντας κατάλληλα, να αναπτύξουν περαιτέρω τις κριτικές και συνθετικές τους ικανότητες στην παραγωγή γραπτού λόγου με τη χρήση πηγών και βιβλιογραφίας και να εξοικειωθούν με διεπιστημονικές προσεγγίσεις της ιστορίας.

Το μάθημα αποτελεί μια γενική εισαγωγή στις συγγενικές επιστήμες της νομισματικής και της σιγιλλογραφίας. Στον τομέα της νομισματικής, πέρα από μια εισαγωγή στις μεθόδους της επιστήμης και μια γενική επισκόπηση της βυζαντινής νομισματοκοπίας, θα γίνει αναφορά και σε ειδικά θέματα, όπως το νόμισμα ως αρχαιολογικό τεκμήριο, η νομισματική εικονογραφία ως έκφραση της αυτοκρατορικής ιδεολογίας κ.ά. Στον τομέα της σιγιλλογραφίας ή σφραγιστικής, της μελέτης δηλαδή των βυζαντινών σφραγίδων, οι φοιτητές θα έχουν την ευκαιρία εξοικειωθούν με τις μεθόδους μελέτης των σφραγίδων (ανάγνωση και χρονολόγηση) και να γνωρίσουν τις δυνατότητες που αυτές προσφέρουν στην ανασύσταση του διοικητικού ιστού της βυζαντινής αυτοκρατορίας, στην οικονομία και στην προσωπογραφία της βυζαντινής περιόδου. Οι μαθησιακοί στόχοι του μαθήματος συνίστανται στη γνωριμία με τις δυνατότητες χρονολόγησης που προσφέρουν τα νομίσματα και οι σφραγίδες ως αρχαιολογικά ευρήματα, στην εξοικείωση με τις μεθόδους άντλησης πληροφοριών για την οικονομία και τις ανταλλαγές  μέσω των αντικειμένων αυτών και στην κατανόηση της συμβολής τους στη μελέτη της βυζαντινής κοινωνίας.  

Το μάθημα έχει στόχο τη γνωριμία με τα αρχεία και τις συλλογές που αφορούν στον Ελληνισμό της Ανατολής και της τσαρικής Ρωσίας – πρώην ΕΣΣΔ. Επισκέψεις σε αρχειακές μονάδες και ασκήσεις χρήσης και αξιοποίησης των πηγών αποσκοπούν στη μύηση των φοιτητών στην έρευνα του αναφερόμενου πεδίου. Στο πλαίσιο του μαθήματος θα γίνει ειδική αναφορά στον Ελληνισμό της Ρωσίας και της πρώην Σοβιετικής Ένωσης στη νεότερη και σύγχρονη ιστορία.

Το μάθημα εξετάζει την πολιτική, κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ελλάδας στην περίοδο 1936-1949 στη συνάφειά της με το διεθνές πλαίσιο και τις διεθνείς σχέσεις της χώρας.


Το μάθημα εστιάζει σε θέματα που αφορούν στις στην οικονομική ιστορία του Βυζαντίου. Θα παρουσιαστούν τα γενικά χαρακτηριστικά και οι διακρινόμενες φάσεις ανάπτυξης και κάμψης της βυζαντινής οικονομίας. Επίσης, θα εξεταστουν ειδικότερα ζητήματα που αφορούν στην αγροτική οικονομία, στη βιοτεχνία, στο εμπόριο και στον ρόλο του κράτους στην οικονομία. Θα επισημανθεί η συνάρτηση των οικονομικών και κοινωνικών δομών και οι διαφορετικές οικονομικές δυνατότητες και συμπεριφορές των κοινωνικο-οικονομικών τάξεων και υπο-ομάδων. Έμφαση θα δοθεί στην εξοικείωση του φοιτητή με τους προβληματισμούς της σύγχρονης ιστοριογραφίας σχετικά με τα παραπάνω θέματα, στην καλλιέργεια κριτικης στάσης και αντιμετώπισης των διαφόρων ερμηνειών, στην προσέγγιση των ποικίλων ζητημάτων μέσα από τη μελέτη και ανάλυση των σχετικών πηγών.   Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές αναμένεται ότι θα: (α) κατανοήσουν το ιστορικό πλαίσιο της βυζαντινής περιόδου, με έμφαση στους 8ο-12ο αι., (β) κατανοήσουν τον θεωρητικό προβληματισμό που αφορά τον χαρακτήρα και τους μηχανισμούς της βυζαντινής οικονομίας και θα αντιληφθούν τα μεθοδολογικά και πρακτικά ζητήματα που μπορεί να προκύψουν κατά τη μελέτη των συγκεκριμένων ζητημάτων, (γ) γνωρίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά και τις εξελικτικές φάσεις της αγροτικής και αστικής οικονομίας του Βυζαντίου, τις οικονομικές δομές και σχετικούς θεσμούς και μηχανισμούς, το φορολογικό και νομικό πλαίσιο, τις νομισματικές εξελίξεις, (δ) αντιληφθούν τον ρόλο του βυζαντινού κράτους στη λειτουργία και εξέλιξη της οικονομίας (ε) εξοικειωθούν με τη βυζαντική οικονομική ορολογία, (στ) κατανοήσουν την αλληλεξάρτηση των οικονομικών και κοινωνικών δομών, (ζ) κατανοήσουν την αλληλεπίδραση της εξωτερικής πολιτικής με τις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις

Tα νομίσματα λόγω των πλεονεκτημάτων που παρουσιάζουν συγκριτικά με άλλα τεχνουργήματα (εκδίδονται από κάποια επίσημη αρχή, παράγονται σε μεγάλες ποσότητες, κατασκευάζονται από υλικό με αντοχή στο χρόνο, φέρουν παραστάσεις και επιγραφές, κλπ) παρέχουν ένα πλούτο πληροφοριών για τη μελέτη και ερμηνεία της κοινωνίας, της πολιτείας, της ιδεολογίας, της θρησκείας, της οικονομίας και της τέχνης της εποχής τους. Το μάθημα παρουσιάζει την ιστορική εξέλιξη, τις μεθόδους και τις δυνατότητες της επιστήμης της Νομισματικής. Επιπλέον εξετάζει την ιστορική διαδρομή του νομίσματος στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, όπως τα μέταλλα ως μέσο συναλλαγής στην προκερματική περίοδο, την επινόηση του νομίσματος, τις πρώτες ύλες και τεχνικές κοπής νομισμάτων, την ανάπτυξη της νομισματοκοπίας κατά τους αρχαϊκούς και κλασικούς χρόνους, τις νομισματοκοπίες της Αίγινας, της Aθήνας, της αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών, του Φιλίππου B΄, του M. Aλεξάνδρου και των πρώτων ελληνιστικών ηγεμόνων, σταθμούς στην εξέλιξη του νομίσματος κατά τους ελληνιστικούς χρόνους, το ρόλο του νομίσματος στην οικονομία και την κοινωνία της αρχαίας Ελλάδας.

Η διδασκαλία του μαθήματος εστιάζει στις εξελίξεις που παρατηρούνται στην οργάνωση και χρήση του οικιστικού αλλά και του ταφικού χώρου κατά την 3η και τη 2η χιλιετία π.Χ. σε δύο ευρύτερες περιοχές του ηπειρωτικού κορμού της χώρας, α) στην κεντρική και νότια Ελλάδα (Θεσσαλία - Στερεά Ελλάδα - Πελοπόννησο), συμπεριλαμβανομένων των νησιών του Αργοσαρωνικού και του Ιονίου, και β) στη βόρεια Ελλάδα (Μακεδονία-Θράκη-Ήπειρο). Μετά από μια σύντομη εισαγωγή στην ιστορία της έρευνας και συζήτηση ορισμένων βασικών εννοιών, όπως του «χώρου», του «τοπίου», της «κοινότητας» και του «νοικοκυριού», οι παραδόσεις του μαθήματος θα εστιάσουν στην παρουσίαση και ανάλυση των οικιστικών και ταφικών δεδομένων από τις διάφορες περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας, μέσα από τις πληροφορίες των ερευνών επιφανείας και των ανασκαφών. Ιδιαίτερες αναφορές θα γίνονται, επίσης, στις αντίστοιχες εξελίξεις που παρατηρούνται στα νησιά του Αιγαίου και την Κρήτη, προκειμένου οι φοιτητές να αποκτήσουν σφαιρική εικόνα για τις μεταβολές και τις αλληλεπιδράσεις που σημειώνονται στην Ελλάδα κατά την Εποχή του Χαλκού και να τοποθετήσουν τις εξελίξεις στην ηπειρωτική χώρα στο ευρύτερο χωρικό και χρονολογικό τους πλαίσιο

Σκοπός του μαθήματος είναι να διερευνήσει πλευρές των ποικίλων μορφών οργάνωσης και χρήσης του χώρου σε διαφορετικές περιοχές της ηπειρωτικής Ελλάδας κατά την 3η και 2η χιλιετία π.Χ. και να αναδείξει τους τρόπους κατοίκησης των ανθρώπων μέσα στον κόσμο. Μέσα από μια ‘χρονολογική’ παρουσίαση βασικών πλευρών και μεταβολών του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, το οποίο συμπεριλαμβάνει διασταλτικά ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων στον χώρο (όπως οι οικίες, οι τελετουργικοί χώροι και οι τόποι λατρείας, οι χώροι παραγωγής, οι χώροι συναθροίσεων, οι δημόσιοι χώροι, οι χώροι ταφής κτλ.), θα συζητηθεί η έννοια του τοπίου από τη σκοπιά διαφορετικών θεωρητικών ρευμάτων, που επηρέασαν την αρχαιολογική σκέψη από την εποχή των διαδικαστικών κα μεταδιαδικαστικών προσεγγίσεων μέχρι των πιο πρόσφατων συζητήσεων περί αρχαιολογίας του τοπίου. Παράλληλα, θα παρουσιαστούν βασικές αναλυτικές κατηγορίες, μέσω των οποίων οι αρχαιολόγοι κατανοούν τη σχέση ανθρώπου και φύσης, υποκειμένου και τοπίου. Βασική επιδίωξη του μαθήματος είναι, μέσα από παραδείγματα (α) να αναδειχθεί η πολλαπλή δραστικότητα του χώρου στην οργάνωση της ζωής και στις εμπειρίες των ανθρώπων, αλλά και στη συγκρότηση της κοινωνικής, πολιτικής και πολιτισμικής πραγματικότητας· (β) να ανιχνευθούν οι τρόποι ‘συνομιλίας’ του ανθρώπου με την υλικότητα του κόσμου, και (γ) να κατανοηθεί πώς οι πρακτικές των ανθρώπων δομούν τον χώρο και οι άνθρωποι δομούνται μέσα από την κατοίκηση και χρήση του.

Στόχος του μαθήματος αυτού είναι η εξέταση της γένεσης και εξέλιξης της μνημειακής πλαστικής από τα γεωμετρικά χρόνια μέχρι και τον 4ο αι. π.Χ. Για το σκοπό αυτό θα παρουσιασθούν αναλυτικά οι κυριότερες κατηγορίες έργων, κυρίως ολόγλυφα, αλλά και αρχιτεκτονικά γλυπτά καθώς και ανάγλυφα με γνώμονα την εξελικτική τους πορεία αλλά και την τεχνοτροπική τους ένταξη.

Στόχος του μαθήματος αυτού είναι η εξέταση της γένεσης και εξέλιξης της μνημειακής πλαστικής από τα γεωμετρικά χρόνια μέχρι το τέλος του 5ου αι. π.Χ. Για το σκοπό αυτό θα παρουσιασθούν αναλυτικά οι κυριότερες κατηγορίες έργων, κυρίως ολόγλυφα, αλλά και αρχιτεκτονικά γλυπτά καθώς και ανάγλυφα με γνώμονα της εξελικτική τους πορεία αλλά και την τεχνοτροπική τους ένταξη.

Εξετάζονται τα αρχαιολογικά δεδομένα κατά τη 3η και 2η χιλιετία π.Χ. στις περιοχές της Κρήτης και Ηπειρωτικής Ελλάδας, των Κυκλάδων και του ΒΑ. Αιγαίου (ΠΕΧ-ΥΕΧ). Ειδικότερα συζητώνται συνοπτικά ζητήματα που αφορούν στην κατοίκηση και το περιβάλλον, στη χρήση γής και τις στρατηγικές επιβίωσης, στα δεδομένα των οικισμών και του υλικού πολιτισμού, στην οικονομία και το εμπόριο, στην ιδεολογία και τις ταφικές πρακτικές, τη διοίκηση και την κοινωνική οργάνωση.