Το μάθημα απευθύνεται κυρίως σε φοιτητές και φοιτήτριες του Ε΄ Εξαμήνου. Στόχος του σεμιναρίου είναι να αποκτήσουν οι φοιτητές και φοιτήτριες δεξιότητες κριτικής ανάγνωσης, κατανόησης και επιλεκτικής διαχείρισης επιστημονικών και άλλων κειμένων σχετικών με τα μαθήματα της κατεύθυνσης. Το μάθημα γίνεται με τη μορφή εργαστηρίου και προϋποθέτει την ενεργή συμμετοχή των φοιτητριών και φοιτητών. 

Το μάθημα εισάγει τις φοιτήτριες και τους φοιτητές σε θέματα κριτικού γραμματισμού. Διακρίνεται από τον λειτουργικό γραμματισμό. Συνδέεται με την ανάπτυξη εκείνων των δεξιοτήτων που θα καταστήσουν τους/τις μαθητές/τριες και μελλοντικούς πολίτες ικανούς/ές να λειτουργούν αποτελεσματικά σε διαφορετικές περιστάσεις επικοινωνίας αλλά και να παράγουν και να προσλαμβάνουν με κριτικό τρόπο μια ευρεία γκάμα κειμενικών ειδών. Εξετάζεται τόσο σε μακρο- όσο και σε μικρο-επίπεδο. Το μακρο-επίπεδο αφορά τις κυρίαρχες πρακτικές γραμματισμού μιας γλωσσικής κοινότητας. Το μικρο-επίπεδο αφορά την «κριτική γλωσσική επίγνωση», δηλαδή την ευαισθητοποίηση των μαθητών/τριών στα άρρητα ιδεολογικά νοήματα που κατασκευάζονται σε συγκεκριμένα κείμενα (π.χ. τη ρατσιστική χρήση της γλώσσας στα ΜΜΕ). Θα εστιάσουμε στη μελέτη αναπαραστάσεων για τη Γερμανία/ Γερμανούς στην Ελλάδα σε ένα ευρύ φάσμα κειμένων από τον δημόσιο λόγο (εφημερίδες, διαφήμιση, τηλεόραση). Η κριτική επίγνωση των εθνοπολιτισμικών στερεοτύπων που συνοδεύουν τα γερμανικά και τη ‘γερμανικότητα’ στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα σημαντικά για τον/την εκπαιδευτικό που καλείται να διδάξει τα γερμανικά ως δεύτερη ξένη γλώσσα επιλογής στο ελληνικό σχολείο. 

Στο μάθημα αναλύονται οι κυριότερες ιστορικές εξελίξεις της Ρωσίας με έμφαση στον 19ο αιώνα, καθώς και η αλληλεπίδραση τους με τις κοινωνικές και τις πολιτιστικές εξελίξεις, οι συγγραφείς και τα κείμενα της ρωσικής λογοτεχνίας του 19ου αιώνα.

Το τέλος του παλαιού και η αρχή του νέου τελευταίου αιώνα χαρακτηρίζεται λογοτεχνικά από μια πληθώρα ποικίλων προσπαθειών και υφολογικών τάσεων, όπως μαρτυρούν οι όροι Jugendstil, Ιμπρεσιονισμός, Συμβολισμός/ Αισθητισμός, Fin de siècle και Décadence. Διότι ήδη το 1890, ταυτόχρονα με τις ιδέες και τα έργα των Νατουραλιστών, προκύπτουν τα πρώτα σαφώς αντι-νατουραλιστικά έργα. Ο Βιεννέζος δοκιμιογράφος Herman Bahr χρησιμοποιεί τον όρο «μοντέρνο» διαφορετικά από τον νατουραλιστή Eugen Wolff και διαμορφώνει έτσι το πρόγραμμα της λεγόμενης ‘Wiener Moderne‘. Η Wiener Moderne σχετίζεται με μια κοινωνία, η οποία απομακρύνεται από τα αλλοτινά της πνευματικά σημεία προσανατολισμού και μέσα στην οποία το παραδοσιακό κοινωνικό, πνευματικό και πολιτιστικό πλαίσιο σταδιακά διαλύεται. Συντελείται μια παραδειγματική αλλαγή, η οποία εκφράζεται στη λογοτεχνία ως κρίση του εγώ, γλωσσική κρίση και κρίση συνείδησης. Πρόκειται για μια σύγχυση, η οποία μπορεί να εξηγηθεί με βάση την απώλεια αξιών και την αμφισβήτηση του αυτόνομου υποκειμένου που συνεπάγεται αυτή και η οποία εκφράζεται μέσω πολλών και ποικίλων μορφών αναζήτησης του εγώ καθώς και αναζήτησης νοήματος. Σ’ αυτό το σεμινάριο θα δούμε, πώς αντιδρά η λογοτεχνία στην κρίση του αστικού μοντερνισμού και πώς τον επεξεργάζεται αισθητικά. 

ΒΚ0219  Ειδικά θέματα πολιτισμού:  Ματιές στον κόσμο του μεσαίωνα (ECTS 6)

Ο κόσμος του μεσαίωνα φαντάζει με τους τροβαδούρους και τους γελωτοποιούς, τις δεσποσύνες και τους ιππότες, τις μάγισσες, τους δράκους και τις φανταχτερές γιορτές συχνά παραμυθένιος. Ωστόσο, πίσω από την τα επιβλητικά κάστρα και τους μεγαλοπρεπείς καθεδρικούς υπάρχει μια συχνά σκληρή καθημερινότητα που καθορίζεται από αυστηρές πεποιθήσεις, προλήψεις και δοξασίες. Το μάθημα αυτό φιλοδοξεί να λειτουργήσει ως μια πρώτη γνωριμία με τον κόσμο των ιπποτών και την αρχή του αυλικού έρωτα, αλλά και με τον τρόπο σκέψης, τους φόβους και τις ελπίδες του ανθρώπου του μεσαίωνα και της πρώιμης αναγέννησης. Οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία, να επιλέξουν από μια ευρεία γκάμα θεμάτων τις θεματικές που τους ενδιαφέρουν.

Αξιολόγηση: Προετοιμασία του μαθήματος, συνεπής, ενεργή συμμετοχή, προαιρετική προφορική παρουσίαση.

LIT: Kulturwissenschaften: Einblicke in die Welt des Mittelalters (ECTS 6)

Die Welt des Mittelalters mit den Minnesängern und den Spielleuten, den Rittern und ihren Damen, Hexen, Drachen und spektakulären Festen wirkt weit entfernt und märchenhaft. Doch hinter den ehrfurchteinflößenden Kathedralen und den stolzen Burgen verbirgt sich ein harter Alltag, geprägt von strengen Glaubensvorschriften und aus unserer Perspektive wunderlichen Annahmen. Diese als Vorlesung konzipierte Lehrveranstaltung möchte in die Welt der Ritter und der höfischen Minne, aber auch in die Denkweise und den Glaubensvorstellungen, der Ängste und Hoffnungen des Menschen des Mittelalters einführen. Die Studierenden werden die Möglichkeit haben, aus einer breiten Palette von Themen ihren Interessen entsprechend zu wählen.

Leistungsnachweis: Sitzungsvorbereitung, regelmäßige aktive Teilnahme, fakultatives mündliches Referat.

Σκοπός του μαθήματος είναι η θεωρητική μελέτη και πρακτική προσέγγιση των βασικών μεθόδων έρευνας στον χώρο των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Ειδικότερα, το μάθημα επιχειρεί να προσεγγίσει γενικά ζητήματα που αφορούν στον σχεδιασμό μιας έρευνας, στις μεθόδους συλλογής ερευνητικών δεδομένων, καθώς και στις βασικές τεχνικές επεξεργασίας και ανάλυσης ποιοτικών και ποσοτικών δεδομένων. Στη διάρκεια των ενοτήτων του μαθήματος θα αξιοποιηθούν πρακτικά παραδείγματα, προερχόμενα από τον ευρύτερο χώρο της εκπαιδευτικής έρευνα! ς. Λέξεις Κλειδιά μεθοδολογία εκπαιδευτικής έρευνας, ερευνητικά ερωτήματα, δειγματοληψία, συλλογή και ανάλυση ερευνητικών δεδομένων

Αντικείμενο του μαθήματος αποτελεί η Ρωσική Λογοτεχνία του εικοστού αιώνα. Το μάθημα εισάγει στα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την πορεία της χώρας αλλά και στις τύχες και στα στιγμιότυπα από τη ζωή των Ρώσων ποιητών και συγγραφέων (λογοκρισία, μαζικοί διωγμοί, Γκουλάγκ, σταλινισμός, ζντάνοβσινα, σαμιζντάτ, ταμιζντάτ, αντιφρονούντες, όττεπελ, ζαστόϊ, περεστρόικα, γκλάσνοστ, κατάρρευση του σοβιετικού καθεστώτος και η διάλυση της ΕΣΣΣΔ κ.α.) Παράλληλα γίνεται μελέτη, ανάλυση και ερμηνεία επιλεγμένων λογοτεχνικών έργων που μεταφράζουν κοινωνικές και πολιτισμικές εμπειρίες.

Η απεικόνιση ισορροπημένων χαρακτήρων εν μέσω μιας ειδυλλιακής καθημερινότητας μάλλον δεν αποτελεί τον κανόνα στην αξιόλογη λογοτεχνία. Υπάρχουν, ωστόσο, κείμενα της παγκόσμιας γραμματείας που εξερευνούν το ακραίο με ιδιαίτερη ένταση και των οποίων οι ήρωες έχουν καταστεί οιονεί σύμβολα οριακής συμπεριφοράς. Ο Βέρθερος του Γκαίτε, ο Lenz του Büchner, ο Sandmann του E.T.A. Hoffmann, το Tell-Tale Heart του Edgar Allan Poe, είναι μόνο μερικά από τα παλαιότερα έργα που καταδύονται στα βάθη της ανθρώπινης ψυχής φωτίζοντας τα σκοτεινά κίνητρα των (αυτό-) καταστροφικών πράξεών της. Με βάση αυτά καθώς και άλλα κείμενα του 18ου, 19ου και 20ού αι. (ο κατάλογος εμπλουτίζεται με προτάσεις των φοιτητών/τριών. Πρόκειται για έργα τα οποία στη συντριπτική τους πλειοψηφία ανήκουν στο είδος του διηγήματος) στο σεμινάριο θα μας απασχολήσουν ερωτήματα όπως: Με ποια λογοτεχνικά μέσα επιτυγχάνεται μια τέτοια αναπαράσταση; Ποια η σχέση των έργων με άλλους «λόγους» της εποχής τους (ιατρική/ψυχιατρική, εγκληματολογία, απόψεις περί ηθικής κλπ.); Είναι ανιχνεύσιμες κάποιες διακειμενικές σχέσεις ανάμεσα στα έργα; Γιατί ανήκουν, ακόμη και σήμερα, στον λογοτεχνικό κανόνα;

Σύγχρονα θεατρικά κείμενα γερμανόφωνου θεάτρου

Το μάθημα εστιάζει στο μυθιστόρημα Homo Faber του Ελβετού συγγραφέα Max Frisch. Επικεντρώνεται στην ανάλυση και ερμηνεία του λογοτεχνικού κειμένου με τη μέθοδο ενός close reading. Σε αυτό το πλαίσιο θα ασχοληθούμε σε ένα πρώτο βήμα με τα εργαλεία της κειμενικής ανάλυσης, σε ένα δεύτερο βήμα θα εμβαθύνουμε σε επίπεδο ερμηνείας συμπεριλαμβάνοντας και θεωρητικά κείμενα της ψυχανάλυσης και της φιλοσοφίας.