Το μάθημα ασχολείται με τις σύγχρονες θεωρίες σχετικά με τα κοινωνικά κινήματα και τη συλλογική δράση.

Από τη στιγμή της εμφάνισής της, στο έργο του Γάλλου διαφωτιστή De Tracy, η έννοια της «ιδεολογίας» αποτέλεσε αναμφίβολα ένα από τα βασικότερα θεμέλια της πολιτικής νεωτερικότητας. Παράλληλα, η μελέτη της ιδεολογίας αναδείχθηκε σε έναν από τους κυριότερους ερευνητικούς τομείς στον χώρο της πολιτικής θεωρίας. Σκοπός του μαθήματος είναι, αρχικά, να παρουσιάσει μια ιστορική γενεαλογία των ποικίλων εννοιολογήσεων της ιδεολογίας, από το διαφωτιστικό πρόγραμμα της Σχολής των Γάλλων «ιδεολόγων» στις μαρξικές και μαρξιστικές θεωρήσεις και την κοινωνιολογία της γνώσης του Καρλ Μάνχαϊμ, καταλήγοντας στην χαρτογράφηση των αδιεξόδων των παραδοσιακών θεωριών της ιδεολογίας, όπως αναδεικνύονται στο έργο στοχαστών όπως ο Μισέλ Φουκώ και ο Πιερ Μπουρντιέ. Στο κυρίως μέρος του μαθήματος η συζήτηση θα επικεντρωθεί σε μια εις βάθος διερεύνηση του περάσματος από την ιδεολογία στον πολιτικό λόγο μέσω της αλλαγής παραδείγματος που επιφέρει η λεγόμενη «γλωσσολογική στροφή» και η εδραίωση του επιχειρήματος της κοινωνικής κατασκευής της πραγματικότητας (κονστρουξιονισμός). Τέλος, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στους τρόπους με τους οποίους οι παραπάνω πολιτικο-θεωρητικοί μετασχηματισμοί αποτυπώθηκαν στο έργο τριών σημαντικών προσεγγίσεων της ιδεολογίας και του πολιτικού λόγου που οριοθετούν τις σύγχρονες αναζητήσεις στο πεδίο αυτό. Πρόκειται για το έργο του Λουί Αλτουσέρ, του Ερνέστο Λακλάου και του Σλάβοϊ Ζίζεκ. Μέσα από την κριτική ανάγνωση και ανάλυση των σχετικών κειμένων θα αξιολογήσουμε τις λύσεις που προτείνουν για τον αναπροσανατολισμό της θεωρίας της ιδεολογίας σε ένα λογο-αναλυτικό πλαίσιο επηρεασμένο από τον ψυχαναλυτικό στοχασμό και τη συμβολή τους στην επαρκέστερη χαρτογράφηση των ιδεολογικών φαινομένων της πολιτικής νεωτερικότητας και μετα-νεωτερικότητας. 

Το μάθημα επικεντρώνεται στην μετα-διαφωτιστική πολιτική σκέψη και στις σημαντικές στιγμές των νεωτερικών φιλοσοφικών προγραμμάτων αναφορικά με την πολιτική. Εξετάζει θέματα της πολιτικής σκέψης του γερμανικού ιδεαλισμού, τον γαλλικό φιλελευθερισμό, την ωφελιμιστική σκέψη της ευημερίας και της κατανομής του οφέλους, τον Μαρξ και τις ιδέες της ριζοσπαστικής κοινωνικής κριτικής. Τέλος, το μάθημα εξετάζει θέματα της αντιδημοκρατικής σκέψης στην ύστερη νεωτερικότητα από τον Νίτσε ως τον Καρλ Σμιτ καθώς και τα επιχειρήματα του νεότερου συντηρητισμού (Leo Strauss, Michael Oakeshott).