Σκοπός του μαθήματος είναι να εισαχθούν οι φοιτητές/τριες στις βασικές έννοιες του τουριστικού μάρκετινγκ και να κατανοήσουν τις λειτουργίες του ειδικά στο πλαίσιο του θρησκευτικού και προσκυνηματικού τουρισμού. Μέσω παραδειγμάτων, προσαρμοσμένα πάντα στον τουρισμό, αποσαφηνίζεται πώς το μάρκετινγκ δίνει αξία στον επισκέπτη-προσκυνητή. Ειδικότερα, πώς το μάρκετινγκ εντοπίζει τις ανάγκες των καταναλωτών και τις καλύπτει. Αναλύεται η σημασία και το περιεχόμενο του σχεδιασμού μάρκετινγκ, μέσω της τμηματοποίησης της τουριστικής αγοράς με βάση τα κατάλληλα κριτήρια, της στόχευσης των ελκυστικών τμημάτων και της τοποθέτησης σε αυτά με το κατάλληλο μίγμα μάρκετινγκ. Ως αποτέλεσμα του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες θα εξοικειωθούν με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του μάρκετινγκ και, ειδικότερα, των επιχειρήσεων του κλάδου του θρησκευτικού και προσκυνηματικού τουρισμού.

Το μάθημα καταγίνεται με τα θρησκευτικά μνημεία στον ελλαδικό χώρο

Στόχος του μαθήματος είναι οι φοιτητές  να αποκτήσουν γνώσεις σχετικές με την αξιοποίηση των πληροφοριακών συστημάτων στη διοίκηση των νέων τεχνολογιών, τα σύγχρονα εργαλεία συλλογής και ανάλυσης πληροφοριών για την υποστήριξη της διοίκησης επιχειρήσεων τουρισμού και φιλοξενίας, της εξαγωγής γνώσης από δεδομένα, καθώς και της διαχείρισης και αποτελεσματικής χρήσης της γνώσης αυτής στην επίλυση προβλημάτων. Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα αποκτήσουν γνώσεις γύρω από τον θρησκευτικό τουρισμό και τις νέες τεχνολογίες, τον ηλεκτρονικό τουρισμό, τον τουρισμό και το διαδίκτυο, και το ηλεκτρονικό επιχειρείν στον τουρισμό. Πιο συγκεκριμένα οι γνώσεις των φοιτητών περιλαμβάνουν:

- τις Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στον τουρισμό, τα εργαλεία και τις εφαρμογές των ΤΠΕ στον Τουρισμό, καθώς και την χρήση των ΤΠΕ στον Ελληνικό Τουρισμό,

- τα χαρακτηριστικά του ηλεκτρονικού τουρισμού και τον ηλεκτρονικό τουρισμό στην Ελλάδα,

- την χρήση του διαδικτύου για την προώθηση και διανομή τουριστικών υπηρεσιών,

- τα οφέλη και τους περιορισμούς του Ηλεκτρονικού Επιχειρείν και τους παράγοντες επιτυχίας στο Ηλεκτρονικό Εμπόριο.

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΑΦΟΡΑ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΑΚΕΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ. ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑ ΤΑΞΙΔΙΩΝ ΚΑΙ TOUR OPERATORS, ΠΑΡΟΧΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΟΠΩΣ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΕΣΤΙΑΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ, ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ. Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΚΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΩΝ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ. ΤΥΠΟΙ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΠΑΚΕΤΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΚΑΝΑΛΙΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. ΔΙΑΤΥΠΩΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΜΑΖΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΤΟΜΙΚΩΝ ΠΑΚΕΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ.

Οι περιοχές της Καστοριάς, των Μετεώρων και της Πάτμου αποτελούν τρεις από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς τόσο λόγω του σημαντικού προσκυνηματικού ενδιαφέροντος που παρουσιάζουν για τον χριστιανικό κόσμο, όσο και για το ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον στο οποίο βρίσκονται. Στο πλαίσιο του μαθήματος θα εξεταστεί αρχικά η πνευματικότητα των περιοχών αυτών, όπως εξελίχθηκε στο πέρασμα των αιώνων, καθώς και οι μεταξύ τους σχέσεις. Στη συνέχεια, θα παρουσιαστούν τα σημαντικότερα στοιχεία που συνθέτουν το φυσικό περιβάλλον στο οποίο εντάσσονται οι συγκεκριμένοι προορισμοί. Τέλος, αφού περιγραφεί η γενικότερη σχέση των ιερών τόπων με το φυσικό περιβάλλον και ο ρόλος που μπορούν να παίξουν στην προστασία του, θα αναδειχθεί η στενή, αλλά ίσως όχι τόσο άμεσα προφανής, σχέση της Ορθοδόξου Εκκλησίας με την οικολογία. Τέλος, θα παρουσιαστούν παραδείγματα τρόπων με τον οποίο οι θρησκευτικές δομές διαχειρίζονται το φυσικό περιβάλλον στις περιοχές αυτές και θα εντοπιστούν τυχόν προβλήματα που προκαλούνται από την, τοπικά, αυξημένη τουριστική κίνηση.

Η έννοια της ιεραποδημίας και η θεολογία του προσκυνήματος. Το θρησκευτικό ταξίδι υπήρξε η παλαιότερη μορφή ειρηνικής μετακίνησης ανθρώπων. Στην Εκκλησία το προσκύνημα και ο προσκυνητής αποκτούν ιδιαίτερη αξία και απαιτούν ειδική μεταχείριση. Ορισμός του τουρισμού και του τουρίστα, ελεύθερος χρόνος και ταξίδια, η σημασία του τουρισμού στη σύγχρονη κοινωνία και οικονομία, οι λόγοι ανάπτυξης του τουρισμού και οι προοπτικές εξέλιξης. Εξέταση του τουριστικού φαινομένου μέσα στο χρόνο. Επισκόπηση των διαφόρων κατηγοριών τουρισμού με ιδιαίτερη έμφαση στη μελέτη των διαφόρων εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Ανάλυση των επιπτώσεων του τουρισμού πάνω στην κοινωνία και στο περιβάλλον. Ειδικότερα, επιδιώκεται: - Η Η έννοια της ιεραποδημίας και η θεολογία του προσκυνήματος. Το θρησκευτικό ταξίδι υπήρξε η παλαιότερη μορφή ειρηνικής μετακίνησης ανθρώπων. Στην Εκκλησία το προσκύνημα και ο προσκυνητής αποκτούν ιδιαίτερη αξία και απαιτούν ειδική μεταχείριση. Διδάσκουσα: ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και Χριστιανικού Πολιτισμού Α.Π.Θ. 2. Ορισμός του τουρισμού και του τουρίστα, ελεύθερος χρόνος και ταξίδια, η σημασία του τουρισμού στη σύγχρονη κοινωνία και οικονομία, οι λόγοι ανάπτυξης του τουρισμού και οι προοπτικές εξέλιξης. Εξέταση του τουριστικού φαινομένου μέσα στο χρόνο. Επισκόπηση των διαφόρων κατηγοριών τουρισμού με ιδιαίτερη έμφαση στη μελέτη των διαφόρων εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Ανάλυση των επιπτώσεων του τουρισμού πάνω στην κοινωνία και στο περιβάλλον. Ειδικότερα, επιδιώκεται: - Η κατανόηση των επιπτώσεων του τουρισμού στην οικονομία με παράθεση των πλεονεκτημάτων και, ενδεχόμενων, αρνητικών επιπτώσεων. - Η εξέταση της σχέσης φιλοξενούντων – φιλοξενούμενων, και των επιπτώσεων πάνω στην κοινωνία και τον πολιτισμό του τόπου προορισμού. - Η έρευνα των επιδράσεων του τουρισμού πάνω στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον.κατανόηση των επιπτώσεων του τουρισμού στην οικονομία με παράθεση των πλεονεκτημάτων και, ενδεχόμενων, αρνητικών επιπτώσεων. - Η εξέταση της σχέσης φιλοξενούντων – φιλοξενούμενων, και των επιπτώσεων πάνω στην κοινωνία και τον πολιτισμό του τόπου προορισμού. - Η έρευνα των επιδράσεων του τουρισμού πάνω στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον.

Έχοντας ως αφετηρία τις βιβλικές μαρτυρίες εξετάζονται αντιπροσωπευτικά τα κυριότερα κέντρα στον ελλαδικό χώρο που έχουν προσκυνηματικό ενδιαφέρον (Φίλιπποι, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Αθήνα, Κόρινθος, Πάτμος). Εκτός από την ιστορία αξιοποιούνται ως πηγές των προσκυνηματικών τόπων συναφή κείμενα της θύραθεν, εξωχριστιανικής και απόκρυφης γραμματείας και εξετάζονται οι τρόποι με τους οποίους αυτές οι πληροφορίες δημιουργούν τους συγκεκριμένους τόπους μνήμης της χριστιανικής παράδοσης. Επιπλέον, δίνονται πληροφορίες για τα αρχαιολογικά ευρήματα αυτών των τόπων ώστε (α) να καταστεί σαφές το πολιτισμικό και ιστορικό πλαίσιο στην εποχή των αποστόλων και του αρχαίου Χριστιανισμού και (β) να αναδειχθεί πώς αυτά τα μνημεία προσλαμβάνουν και αποτυπώνουν την ιστορική μνήμη του χριστιανικού παρελθόντος. Aναπτύσσονται ιδιαίτερα τα καινοφανή θεολογικά και κοινωνικά μηνύματα της κηρυγματικής δράσης των αποστόλων στα μέρη εκείνα. Στις παραδόσεις χρησιμοποιείται οπτικό υλικό παρουσιάσεων (ppt ή άλλο) και ένα σώμα κειμένων από τις αρχαίες πηγές που σχετίζονται με τους συγκεκριμένους προσκυνηματικούς τόπους. Εκτός από τη βασική βιβλιογραφία, δίδεται ιστορική και γεωγραφική οριοθέτηση των διαδρομών που μπορούν να ακολουθήσουν οι ενδεχόμενες περιηγήσεις.

Σημαντικό κεφάλαιο για την ανάπτυξη του προσκυνηματικού τουρισμού αποτελεί η γνώση των πηγών, από τις οποίες μπορεί να αντλήσει ο ασχολούμενος με αυτόν (επαγγελματίας τουριστικού χώρου, ξεναγός κλπ) όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και χρήσιμο υλικό για την ενημέρωση των προσκυνητών-τουριστών. Μεταξύ αυτών σημαίνοντα ρόλο διεδραμάτιζαν διαχρονικά τα Προσκυνητάρια των Αγίων Τόπων και των μεγάλων μοναστικών και προσκυνηματικών κέντρων, τα οποία παρέχουν ιδιαίτερα σημαντικές πληροφορίες για την πνευματική και οικοδομική ιστορία τους. Εξίσου σημαντικές πηγές αποτελούν και οι αγιολογικές πηγές που σχετίζονται με τα μεγάλα χριστιανικά προσκυνήματα τόσο στην Ανατολή όσο και στη Δύση και εμφανίζονται ήδη από την πρωτοχριστιανική εποχή. Μεταξύ αυτών διακριτή θέση κατέχουν οι μοναστικές βιογραφίες των κτιτόρων σημαντικών μοναστικών καθιδρυμάτων, πολλά εκ των οποίων επιβιώνουν ώς την εποχή μας, καθώς και οι αναπτυχθείσες συλλογές θαυμάτων για τα μεγάλα προσκυνηματικά κέντρα που συνδέονταν με τις χριστιανικές ιεραποδημίες αλλά και την ίαση ποικίλων ασθενειών. Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πηγές εκείνες που συνδέονται με το φαινόμενο του Περιηγητισμού, το οποίο εμφανίζεται ήδη από τη βυζαντινή εποχή και αναπτύσσεται ιδιαίτερα κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας. Το σωζόμενο σήμερα σε διάφορες γλώσσες περιηγητικό υλικό, διανθισμένο ενίοτε και με χάρτες ή λιθογραφίες, αποτελεί και σήμερα πολύτιμο τεκμήριο πληροφόρησης στο πλαίσιο λειτουργίας του σύγχρονου προσκυνηματικού τουρισμού.

ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΑΓΜΑΤΕΥΕΤΑΙ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ   ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ. ΑΝΑΛΥΕΙ ΤΙΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΗ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗ ΠΡΩΤΟΓΕΝΗ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ. ΤΕΛΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ Η ΕΚΜΑΘΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΕ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ.

Η ιστορία και η Θεολογία που συνδέονται με τους βιβλικού ενδιαφέροντος τόπους και μνημεία στην Μ. Ασία και την Παλαιστίνη

Με βάση το πηγαίο υλικό και τα ιστορικά δεδομένα εξετάζονται αντιπροσωπευτικά τα κυριότερα μοναστικά κέντρα στον ελλαδικό χώρο, που αποτελούν πόλο έλξης προσκυνητών και αντικείμενα θρησκευτικού τουρισμού. Τοποθετούνται γεωγραφικά (χάρτες, χιλιομετρικές αποστάσεις, συγκοινωνιακές δυνατότητες) τα παρουσιαζόμενα μνημεία. Μελετώνται εκ των πηγών (ιστορικές και εκκλησιαστικής γραμματείας πηγές) τα σχετικά με την ίδρυση, η ιστορική εξέλιξη των μνημείων καθώς, επίσης, και οι εξέχουσες προσωπικότητες(εκκλησιαστικοί, πολιτικοί άνδρες, ξυλογλύπτες, ζωγράφοι, εργαστήρια) και τα ιστορικά γεγονότα, που συνδέονται με το μνημείο. Παράλληλα καταγράφεται η συμβολή των μνημείων στην πνευματική ζωή (θρησκευτικά ρεύματα) και στον πολιτισμό της περιοχής (τοπικές παραδόσεις και λαογραφικά στοιχεία) και παρουσιάζεται αρχαιολογικά το κάθε μοναστικό συγκρότημα συνοπτικά (αρχιτεκτονικός τύπος, τοιχογραφίες, κειμήλια). Στις παραδόσεις χρησιμοποιείται οπτικό υλικό παρουσιάσεων και παραδίδεται βασική βιβλιογραφία.

Ο εκχριστιανισμός των Σλάβων και ο συνακόλουθος συγχρωτισμός τους με το Βυζάντιο, συνετέλεσε ώστε να δεχτούν από αυτό ένα πλούσιο κληροδότημα πολιτιστικών και πνευματικών αγαθών και να ανεγείρουν έτσι το δικό τους σλαβικό πολιτιστικό οικοδόμημα. Αντικείμενο μελέτης, με βάση τις πηγές, τη βιβλιογραφία, τα ιστορικά και πολιτισμικά δεδομένα θα είναι η ιστορία, ο πολιτισμός και η πνευματική υφή του σλαβικού κόσμου, όπως αυτή αποτυπώθηκε στα μνημεία και στα προσκυνήματά του. Η διαποίμανση για αιώνες ολόκληρους των ορθοδόξων σλαβικών λαών από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η στενή τους σχέση με το Άγιο Όρος, τους Αγίους Τόπους, σημαντικά μοναστικά και προσκυνηματικά κέντρα του ελλαδικού χώρου και την παράδοσή τους, συνέβαλαν καθοριστικά στην πολιτιστική και καλλιτεχνική ταυτότητα του σλαβικού κόσμου.