Στο μάθημα εξετάζονται οι αρχές, οι μέθοδοι και τα πορίσματα της Βιβλικής Αρχαιολογίας, ενός αυτόνομου κλάδου της Αρχαιολογικής έρευνας της Αρχαίας Εγγύς Ανατολής. Στόχος είναι η γνωριμία με τις κυριότερες αρχαιολογικές θέσεις βιβλικού ενδιαφέροντος στην γη των αρχαίων βασιλείων του Ισραήλ (Σαμάρεια, Συχέμ, Δαν κ.α.) και του Ιούδα (Ιερουσαλήμ, Αράδ, Λαχίς κ.α.), καθώς και η αξιολόγηση ανασκαφικών ευρημάτων ιστορικής και θρησκευτικής σημασίας, όπως ιερά, πύλες, θυσιαστήρια, θυμιατήρια, ανάγλυφα, επιγραφές, σφραγίδες, είδωλα κ.α. Τα παραπάνω συμβάλλουν ουσιαστικά στην κατανόηση των πληροφοριών της Π.Δ. για το θρησκευτικό κέντρο του βιβλικού Ισραήλ, τον Ναό του Σολομώντα, αλλά και το ευρύτερο ιστορικό και θρησκευτικό περιβάλλον του, όπως αυτό διαμορφώνεται από τα βασίλεια της Αιγύπτου, της Μεσοποταμίας, της Συρίας και της Μ. Ασίας κατά την 2η και την 1η π.Χ. χιλιετία

Το μάθημα αυτό εστιάζει στα ζητήματα των νέων μορφών φτώχειας και αφθονίας στη σύγχρονη καταναλωτική κοινωνία. Πιο ιδιαίτερα, ερευνάται με μια διεπιστημονική προσέγγιση το φάσμα των κοινωνικών προβλημάτων και ιδιαίτερα η αποτύπωσή τους στις πολιτισμικές, θρησκευτικές, οικονομικές και κοινωνικές εκφάνσεις του σύγχρονου κόσμου. Θα εξεταστούν οι τρόποι με τους οποίους ο καταναλωτισμός διαμορφώνει ιδιαίτερες επιλογές κοινωνικής δράσης στην καθημερινότητα και επηρεάζει τις αξίες, τις προτεραιότητες, τις αντιλήψεις για την προσωπική και συλλογική ταυτότητα, τις ποικίλες σχέσεις με τη θρησκευτικότητα, την κοινωνική συμμετοχή αλλά και την αυτοσυνείδηση των σύγχρονων ανθρώπων. Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί στην ανάπτυξη νέων μορφών φτώχειας και στην ηθική τους προοπτική. Οι θεματικές Νέα ένδεια- Αφθονία- Καταναλωτική Κοινωνία-πολιτισμός-θρησκεία αποτελούν τους βασικούς άξονες του μαθήματος.

Κύριος στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητριών/τών με την ειδική γλώσσα (όρους, δομή) της Θεολογικής επιστήμης, ώστε να αποκτήσουν τις γλωσσικές δεξιότητες που απαιτούνται για την κατανόηση επιστημονικών κειμένων σχετικών με το γνωστικό τους αντικείμενο.

Οι γνωστικοί στόχοι επιτυγχάνονται με την ανάλυση-μελέτη απλών αυθεντικών κειμένων που συνοδεύονται από ποικιλία δραστηριοτήτων για εξάσκηση και εμπέδωση.

Στόχος του μαθήματος είναι η βελτίωση των δεξιοτήτων κατανόησης γραπτού επιστημονικού λόγου από διάφορους τομείς της Θεολογικής επιστήμης με έμφαση στην ανιχνευτική & επιλεκτική ανάγνωση και στον εμπλουτισμό ακαδημαϊκού και θεολογικού λεξιλογίου.

Περιεχόμενο Μαθήματος: Διδάσκονται αυθεντικά κείμενα στην Αγγλική γλώσσα από τις διάφορες εκφράσεις του Ισλάμ, όπως: Islam, Arabia at the time of Muhammad, The Life of Muhammad, The Byzantine Empire at the time of Muhammad, The First Four Crusades,The Hajj. Τα κείμενα συνοδεύονται από ποικιλία δραστηριοτήτων. Μαθησιακά Αποτελέσματα. Οι φοιτητές αναμένεται ότι θα μπορούν: Α. Να κατανοούν απλά κείμενα που αφορούν στον κλάδο των Μουσουλμανικών Σπουδών, με τη στρατηγική της επιλεκτικής ανάγνωσης και με την ενεργοποίηση της προϋπάρχουσας γνώσης Β. Να απαντούν σε ερωτήσεις κατανόησης που έχουν τη μορφή ανοικτού τύπου, πολλαπλής επιλογής, σωστό-λάθος Γ. Να συμπεράνουν το νόημα λέξεων από τα συμφραζόμενα Δ. Να κατανοούν και να χρησιμοποιούν τους βασικούς ειδικούς όρους της επιστήμης τους και τους ορισμούς τους.

Η λειτουργική διάσταση της αδιάλειπτης προσευχής. Η λειτουργική δομή και χρήση του Ψαλτηρίου. Η Ακολουθία των δώδεκα ψαλμών στα Ασκητικά κείμενα και τη χειρόγραφη παράδοση. Η μετεξέλιξη της Ακολουθίας των δώδεκα ψαλμών στην Ακολουθία των Μεσωρίων. Λειτουργική αξιοποίηση των Μεσωρίων. Ο λειτουργικός πλούτος ως συμβολή στην επιστημονική κατάρτιση των φοιτητών, όπως επίσης και στην ποιμαντική τους δραστηριότητα στην Εκκλησία

Το μάθημα επιχειρεί να εξοικειώσει τους μαθητές με τα πρωτότυπα κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας και στη συνέχεια με τα κείμενα της βιβλικής και πατερικής γραμματείας.Εισαγωγικά, μέσα από την παρουσίαση της εξέλιξης της ελληνικής γλώσσας, εκτίθενται οι λόγοι που οδήγησαν στη διαμόρφωση της γλωσσικής μορφής των χριστιανικών κειμένων.Τελικό ζητούμενο είναι η δυνατότητα των φοιτητών να είναι σε θέση να κατανοούν και να μεταφράζουν κείμενα των εκκλησιαστικών συγγραφέων. Αυτό επιδιώκεται μέσα από μεταφραστικές απόπειρες κειμένων. Παράλληλα διερευνώνται οι μέθοδοι και τα προβλήματα της μετάφρασης και ιδιαίτερα της μετάφρασης θεολογικών κειμένων. Διδασκόμενα κείμενα:. Πλάτωνος, Φαίδων και Μ. Βασιλείου, Πρὸς τοὺς νέους, ὅπως ἂν ἐξ Ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων.

Το μάθημα απευθύνεται κυρίως σε αλλοδαπούς φοιτητές και έλληνες που δεν έχουν τις απαραίτητες βάσεις για να ανταποκριθούν στις ανάγκες του υποχρεωτικού μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών. Περιλαμβάνει τη διδασκαλία γραμματικών και συντακτικών κειμένων και μετάφραση απλών βιβλικών, πατερικών και υμνολογικών κειμένων της χριστιανικής γραμματείας.

Το θέμα της γλώσσας αποτελεί ως γνωστόν βασική πτυχή κάθε θεολογικής έρευνας και της θεολογίας γενικότερα, δεδομένου ότι σχετίζεται άμεσα με το ανακοινώσιμο της αποκάλυψης και στη συνέχεια με τη διάδοση του θρησκευτικού μηνύματος. Υπό την έννοια αυτή καθίσταται άμεσα εμφανής η σύνδεση του Μαθήματος της Γλώσσας με το Μάθημα των Θρησκευτικών. Στο πλαίσιο αυτό επιχειρείται μία διεπιστημονική προσέγγιση της έννοιας του «συμβόλου», τόσο του γλωσσικού όσο και του λατρευτικού, με βάση τα επιστημονικά εχέγγυα των επιστημών της Φιλολογίας και της Διδακτικής. Διερευνάται η έννοια του Συμβόλου στο πλαίσιο της Ορθόδοξης Θεολογίας καθώς και αναφορικά με βασικούς εκπροσώπους της σύγχρονης σκέψης (ψυχολογία, φιλοσοφία). Παρουσιάζονται με κριτικό τρόπο οι κυριότερες κατευθύνσεις στη σύγχρονη Διδακτική των Συμβόλων (βιωματική - αναγωγική, ιστορικοκριτική - επαγωγική και σημειωτική), οι οποίες και αντιμετωπίζουν το Σύμβολο ως το προσφορότερο μέσο για τη διδασκαλία του Μαθήματος των Θρησκευτικών. Τέλος, αναλύεται η ανάπτυξη της θρησκευτικής αλλά και της συμβολικής σκέψης των μαθητών στο πλαίσιο της διδασκαλίας των συμβόλων. 

Περιεχόμενο Μαθήματος

Γνωριμία των βασικών αρχών της διαθρησκειακής εκπαίδευσης για τη διεξαγωγή ορθού και εποικοδομητικού διαλόγου μεταξύ του χριστιανισμού και των σύγχρονων μεγάλων παγκόσμιων θρησκειών. Σημεία σύγκλισης και απόκλισης των αρχών των μεγάλων θρησκειών προς τις θεμελιώδεις αρχές της χριστιανικής διδασκαλίας για την αλληλοκατανόηση και την ειρηνική συνύπαρξη των λαών. Ο διαχρονικός διάλογος μεταξύ Ανατολικής Χριστιανικής Εκκλησίας και Ισλάμ. Διαθρησκειακή εκπαίδευση, διαθρησκειακός διάλογος, παγκόσμιες πρωτοβουλίες, πρωτοβουλίες των Θεολογικών Σχολών Θεσσαλονίκης και Αθηνών, της Εκκλησίας της Ελλάδος και των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων, συνέδρια διαθρησκειακού διαλόγου.

Το μάθημα εντάσσεται στα μαθήματα της Κατεύθυνσης Μουσουλμανικών Σπουδών του Τμήματος Θεολογίας ΑΠΘ Περιγραφή:  Η διασύνδεση των Α.Π. με τις εσωτερικές λειτουργίες της εκπαιδευτικής διαδικασίας (εκπαιδευτική πολιτική, εκπαιδευτικοί σκοποί, διδακτικό υλικό, εκπαιδευτική τεχνολογία, διδακτική πράξη, δάσκαλος, μαθητής, κ.τ.λ.). - Η «αρχιτεκτονική» της διδασκαλίας και ο λεπτομερής προγραμματισμός της εκπαιδευτικής γνώσης. - Τα διδακτικά συστήματα, τα μοντέλα, οι στρατηγικές και τα μέσα, καθώς και τα κριτήρια επιλογής τους - Η χρήση και διαχρονική εξέλιξη των μέσων της εκπαιδευτικής τεχνολογίας (Ο/Α, Η/Υ, πολυμέσα και άλλα τεχνολογικά επιτεύγματα).

Στο μάθημα μελετάται ο τρόπος με τον οποίο οι εκκλησιαστικοί θεσμοί οργάνωσης και διοίκησης των κυριοτέρων χριστιανικών ομολογιών μπορούν να συμβάλουν στην οικουμενική προσέγγιση των χριστιανών. Επίσης προσεγγίζονται συγκριτικά κείμενα του ΠΣΕ που αναφέρονται στους κυριότερους θεσμούς οργάνωσης και διοίκησης των χριστιανικών ομολογιών όπως για παράδειγμα το συνοδικό σύστημα, ο ρόλος του επισκόπου, η θέση των κληρικών και των λαϊκών, η στάση απέναντι στην πολιτική εξουσία. Εξετάζεται ακόμη η στάση των Ορθοδόξων έναντι των εταίρων τους στο διάλογο και στις οικουμενικές επαφές. Στο πλαίσιο αυτό θα μελετηθούν σε ομάδες εργασίες οι επίσημες τοποθετήσεις των Ορθοδόξων Εκκλησιών στην Οικουμενική Κίνηση όλου του προηγούμενου αιώνα για να διαπιστωθεί εάν έχει δοθεί απάντηση για τη θέση των άλλων χριστιανικών Εκκλησιών στην εκκλησιολογική αυτοσυνειδησία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. 

Σκοπός τῆς εἰσαγωγικῆς στή δογματική ἐπιστήμη γνώσης εἶναι ἡ συστηματική ἐξέταση τῶν θεολογικῶν ἐκκλησιαστικῶν μνημείων πού ἀποτυπώνουν τήν πίστη τῆς ἐκκλησίας γιά τήν ἀνθρώπινη σωτηρία. Ἡ πρόκληση τῶν αἱρέσεων ἐξετάζεται στό πλαίσιο ὅπου φαίνεται ὅτι παρακινεῖ τούς ἐκκλησιαστικούς συγγραφεῖς νά ἐκφραστοῦν καί νά περιγράψουν αὐτή τήν πίστη πού ἀναλύεται ἀπό τίς ἁγιογραφικές της ρίζες καί ἀντιτίθενται σέ ὅποια ἀπειλή προσβάλλει τή βίωση τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου ὡς καθολικοῦ γεγονότος ἐν Θεῶ. Τό μάθημα δέν περιορίζεται στήν ἁπλή παράθεση στοιχείων, ἀλλά κινεῖται στό πλαίσιο τῆς συστηματικῆς διασύνδεσης τῶν ἱστορικών γεγονότων θεολογικῆς σημασίας, με ταυτόχρονη ἐξέταση τῆς γένεσης καί τῆς δράσης τῶν δυνάμεων πού ὁδηγοῦν στή μορφολογική ἀνάπτυξη τῶν δογμάτων. Σαφῶς ἡ ἱστορία τῶν δογμάτων μᾶς εἰσαγάγει καί στούς κοινωνικοπολιτικούς παράγοντες καί τήν καθημερινή ζωή τοῦ ἀνθρώπου στήν ἱστορία, ὥστε νά κατανοήσουμε τίς διαιρέσεις στό πολιτικοκοινωνικό ἐπίπεδο, στόν βαθμό πού αὐτές ἔκαναν (ἤ γινόντουσαν) ὄργανο (ἀπό) τή θεολογία. Ἡ χριστιανική θεολογική εἰκόνα δέν ἔμεινε ἀνά τούς αἰῶνες ἀκέραια. Εἶναι σπασμένη σέ κομμάτια. Ἡ ὀρθόδοξη θεολογία, πάντως, φαίνεται μέσα ἀπό τίς Οἰκουμενικές της Συνόδους νά μή θέλει νά χάσει ἀπό τό ὀπτικό της πεδίο τόν ὅλο Χριστό, τόν ὅλο Θεό καί τόν ὅλο Ἄνθρωπο. Ἡ ἐξέταση, λοιπόν, τῶν ἱστορικοδογματικῶν θεμάτων πού ἐπιχειροῦμε ἀναζητᾶ αὐτόν τόν ἐποπτικό προορισμό τῆς ἔκθεσης τοῦ δόγματος. Βεβαίως θά ἦταν ἀντιφατικό νά ἀναζητοῦσε κανείς κατά τόν ἀνωτέρω τρόπο τόν ἐπιστημονικό προβληματισμό σέ μία βιωμένη ἔκφραση ἀπό τά μνημεῖα τῆς ἐκκλησιαστικῆς παράδοσης χωρίς νά προσπαθεῖ ὡς βιούμενα γεγονότα νά τά συνδέσει μέ τήν ἀνάγκη τῆς σύγχρονης ἐποχῆς καί τῆς σύγχρονης θεολογίας. Ἔτσι ἐπιχειρεῖται ἡ σύνδεση αὐτή ὑπό τή μορφή τοῦ διάλόγου μέ τά νεότερα καί σύγχρονα θεολογικά ρεύματα, κάτι βέβαια πού γίνεται στήν περιφέρεια τοῦ εἰσαγωγικοῦ αὐτοῦ στή δογματική θεολογία μαθήματος.

Κριτική Θεολογική προσέγγιση της Δυτικής Θεολογίας από Ορθόδοξη άποψη.