Η συνολική παρουσίαση του ισχύοντος λειτουργικού συστήματος της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Γνωριμία με τη λειτουργική παράδοση των εκκλησιαστικών κέντρων που επηρέασαν τη διαμόρφωση του βυζαντινού λειτουργικού τύπου (Ιεροσόλυμα, Κωνσταντινούπολη, Άγιον Όρος). Περαιτέρω γνωριμία με τα εν χρήσει λειτουργικά βιβλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας και τη συγκρότησή τους. Σκιαγράφηση της διαχρονικής πορείας των τελετουργικών εξελίξεων της χριστιανικής λατρείας και μελέτη της ισχύουσας τάξεως των ακολουθιών του νυχθημέρου (ώρες, εσπερινός και όρθρος) και του λειτουργικού έτους.

Η οικολογική κρίση παίρνει μέρα με τη μέρα διαστάσεις ανεξέλεγκτες που προκαλούν ανησυχία στον πολιτικό και τον επιστημονικό κόσμο. Οι διάφορες θρησκείες και ιδιαίτερα ο χριστιανικός κόσμος έχουν ενεργοποιηθεί για τη δημιουργία μιας υπεύθυνης οικολογικής συνείδησης. Οι πρωτοβουλίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου και ιδιαίτερα οι άοκνες προσπάθειες του οικουμενικού πατριάρχη Βαρθολομαίου, του «πράσινου πατριάρχη», συνιστούν μία πραγματική οικολογική μεταστροφή. Η χριστιανική οικο-θεολογία στην οικουμενική της διάσταση έχει τρεις μορφές: οικο-δικαιοσύνη (eco-justice), χριστιανική επιστασία (christian stewardship) και οικολογική πνευματικότητα (ecological spirituality). Οντο-θεολογικά, η χριστιανική οικο-θεολογία εδράζεται στις σωτηριολογικές έννοιες της αγιότητας (sanctification), της απολύτρωσης (redemption) και της θέωσης (deification), που τείνουν σε μία θεολογία της χάρης και κατ’ επέκταση σε μία θεολογία της ελπίδας. Στη σύγχρονη θεολογική σκέψη ξεχωρίζουν δύο σημαντικές οικο-θεολογίες. Από τη μία οικο-θεολογία του Jürgen Moltmann, όπου ο Θεός σηματοδοτεί την ίδια τη Δημιουργία. Από την άλλη, η οικο-θεολογία του Pierre Teilhard de Chardin, όπου η συνεργασία επιστήμης και θεολογίας οδηγούν σε ένα Omega Point, όπου ο άνθρωπος και η Φύση συγκλίνουν με το Χριστό. Η οικολογική εγκύκλιος επίσης του πάπα Φραγκίσκου Laudato Si αποτελεί ένα μνημειώδες κείμενο-μανιφέστο και συνεξετάζεται με την οικολογική σκέψη του οικουμενικού πατριάρχη Βαρθολομαίου.

Στόχος του μαθήματος είναι να εισαγάγει τους φοιτητές στις λειτουργικές σπουδές και να τους μυήσει στον πλούτο και την αισθητική της ορθόδοξης Λατρείας.

Το μάθημα ανιχνεύει τη σχέση της θεολογίας με την ανάλυση εμπειρικών δεδομένων μέσω των πιθανοτήτων και άλλων τεχνικών ανάλυσης της πληροφορίας. Μελετάται η θρησκευτική πίστη μέσα από το φακό της ποσοτικής ανάλυσης με ενδιαφέροντα αποτελέσματα για τους ερευνητές της θεολογικής επιστήμης. Οι φοιτητές μαθαίνουν πως να χρησιμοποιούν τις πιθανότητες με προγράμματα επεξεργασίας δεδομένων σε θεολογικά δεδομένα αποκομίζοντας στοιχεία για την αποτελεσματικότερη ερμηνεία του θρησκευτικού φαινομένου και της πίστεως γενικότερα. Το μάθημα εξετάζει και την ηθική πλευρά της ανάλυσης ιερών στοιχείων της Εκκλησίας και της πίστεως και τη σχέση τους με την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Παρουσιάζεται σύντομα η ιστορία και η αδιάλειπτη συνέχεια της Ελληνικής γλώσσας, εστιάζοντας στην Κοινή Ελληνιστική και στη γλώσσα των Πατέρων και των εκκλησιαστικών κειμένων, και εκτίθενται ειδικότερα οι λόγοι που διαμόρφωσαν τη γλωσσική μορφή τους. Διδάσκεται η μορφολογία, η σύνταξη και το λεξιλόγιο της κλασικής Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας παράλληλα και συγκριτικά με τις μορφολογικές και σημασιολογικές ποικιλίες της μετακλασικής Ελληνικής, η οποία απαντά στα αρχαιοελληνικά κείμενα της βιβλικής και της χριστιανικής γραμματείας. Μελετώνται παραδείγματα αυτών των κειμένων με γραμματική, συντακτική και λεξιλογική ανάλυση. Παρουσιάζονται και αξιοποιούνται οι ηλεκτρονικοί πόροι και η χρήση τους στη μελέτη της ελληνικής γλώσσας. Επισημαίνονται τα διακριτά χαρακτηριστικά της γλώσσας των βιβλικών και των εκκλησιαστικών κειμένων και διδάσκεται η κατάλληλη γλωσσική προσέγγισή τους.

Η Αίγυπτος υπήρξε ο χώρος μεγάλης ανάπτυξης του χριστιανικού κηρύγματος. Μέχρι την αραβική κατάκτηση ήταν πλήρως χριστιανική αν και διασπασμένη σε δύο χριστιανικές Εκκλησίες. Την Ορθόδοξη και την Κοπτική Εκκλησία που δεν αποδέχθηκε τις αποφάσεις της Χαλκηδόνας και παρέκκλινε προς τον μονοφυσιτισμό. Στόχος του μαθήματος είναι να αποκτήσουν οι φοιτητές μία ακριβή γνώση για την ιστορία και την πολιτιστική συνεισφορά της Κοπτικής Εκκλησίας στην ιστορική πορεία της Αιγύπτου μέσω της ανάδειξης προσώπων, γεγονότων, ιερών μοναστικών κέντρων και προσκυνημάτων καθώς και των πολιτιστικών αγαθών που παρήγαγε αυτή η Εκκλησία.

Το μάθημα εξετάζει το ιστορικό πλαίσιο των σχέσεων της τοπικής Εκκλησίας της Σάμου, όπως αυτό διαμορφώθηκε εντός της Ηγεμονίας της Σάμου από το 1834 έως το 1915. Εστιάζει στο ιδιότυπο καθεστώς λειτουργίας των εκκλησιαστικών θεσμών της Σάμου, τη θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου και τα ιστορικά προβλήματα που δημιουργήθηκαν από τους κατά καιρούς αρχιερείς και ηγεμόνες Σάμου και τη θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Η ιστορική παράθεση και αξιολόγηση των διαμορφωθέντων σχέσεων μελετάται και αναλύεται υπό το πρίσμα των πηγών μέσα από Ηγεμονικό Ιστορικό Αρχείο της Σάμου.

Επιχειρείται η εμπεριστατωμένη ανάλυση και ανατομία της σκέψεως των μεταστραφέντων κάτω από την οποία αναπτύχθηκε η θεολογική σκέψη τους. Διδάσκονται ο βίος, τα συγγράμματα η διδασκαλία και οι εμπειρίες των μεταστραφέντων στην Ορθοδοξία.

Παρουσίαση και ανάλυση της Εκκλησιαστικής ιστορίας της Ελλάδος και του ελληνισμού, με βάση τις πηγές (δημοσιευμένες και αδημοσίευτες) του 17ου, 18ου, 19ου και 20ού αιώνα.

Ο 7ος αιώνας αποτελεί το τέλος της ύστερης αρχαιότητος και την έναρξη της περιόδου των λεγομένων Σκοτεινών Αιώνων. Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία έχει περιέλθει σε δεινή κρίση εξαιτίας των εξωτερικών απειλών και της απώλειας σημαντικών εδαφών. Ως εκ τούτου, ξεκινά μία σειρά μεταρρυθμίσεων, οι οποίες οφείλουν να καταστήσουν το κράτος ικανό να επιβιώσει της κρίσης. Εξετάζονται τα κομβικά γεγονότα της εποχής, αλλά και τα επιμέρους πλαίσια εντός των οποίων διαμορφώθηκαν οι κοσμοϊστορικές αλλαγές της περιόδου.

Το μάθημα εστιάζει στις ερμηνευτικές προτάσεις περί της Αγίας Τριάδος στον Ρωμαιοκαθολικισμό και τον Προτεσταντισμό κατά τον 19ο και τον 20ο αιώνα. Αναλύονται συστηματικά εγκύκλιοι, διατάγματα και συνοδικές αποφάσεις του Ρωμαιοκαθολικισμού σε αναφορά με τη Νεοσχολαστική ερμηνευτική. Καταγράφονται οι σημαντικότεροι εκπρόσωποι και τα κείμενά τους σε αναφορά με το θεολογικό παράδειγμα της οντολογίας της σχέσης και του προσώπου στη δυτική Χριστιανοσύνη.

Το μάθημα αποσκοπεί στην εξοικείωση με βασικά κείμενα της ερμηνείας του μυστηρίου της θείας οικονομίας, τα οποία διαφωτίζουν την ορολογία, τις διατυπώσεις και το περιεχόμενο των όρων των οικουμενικών συνόδων. Τα κείμενα αναδεικνύουν τις ερμηνευτικές προτάσεις και αιτιολογούν το πλαίσιο των συγκρούσεων, των διαλλαγών και των συναινέσεων των τοπικών εκκλησιαστικών παραδόσεων της πρώτης χιλιετίας. Τα κείμενα μελετώνται συστηματικά στη συγχρονία και τη διαχρονία τους.

Στο μάθημα θα μελετηθεί το είδος του Κρατηματαρίου από την γέννεσή του μέχρι τις μέρες μας και θα εξεταστούν αντίστοιχα παραδείγματα. Θα γίνει αναφορά και σπουδή στο συναμφότερο, Λόγος και Μέλος και παρακολούθηση της μίμησης των νοουμένων και του μελικού τονισμού των νοημάτων. Τέλος, θα γίνει λόγος για τα διάφορα ρυθμικά σχήματα και την χρονικά αγωγή απόδοσης των ειδών της μελοποιίας.

Γίνεται αναφορά στην ιστορία της εκφωνητικής σημειογραφίας και στον τρόπο απαγγελίας της. Επίσης, μελετάται το είδος των Δοξολογιών, των Χερουβικών και των Κοινωνικών έτσι όπως καταγράφονται στην χιλιόχρονη βυζαντινή μουσική παράδοση. Θα γίνει λόγος ακόμα, για το είδος του Μαθηματαρίου ή Καλοφωνικού Στιχηραρίου όπως καταγράφεται στους μουσικούς χειρόγραφους κώδικες και πως αυτά φτάνουν στις μέρες μέσα από τις εξηγήσεις του Χουρμουζίου Χαρτοφύλακος.