Σκοπός του μαθήματος είναι να προσφέρει τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο βασικές τεχνικές του τραγουδιού σε σπουδαστές προπτυχιακού επιπέδου. Το μάθημα εστιάζει σε θέματα ανατομίας και φυσιολογίας του φωνητικού και αναπνευστικού συστήματος. Παρέχονται πληροφορίες των βασικών παραμέτρων της φωνητικής αγωγής, όπως, μεταξύ άλλων, η στάση του σώματος, η λειτουργία της αναπνοής και η παραγωγή του ήχου, η λειτουργία των αντηχείων ως ενισχυτών της φωνής και η τοποθέτηση της φωνής. Στόχος του μαθήματος είναι ο προσδιορισμός αλλά και η κατανόηση των παραμέτρων των βασικών μεθόδων της φωνητικής παιδαγωγικής και υγείας (σωματικής και ψυχικής). Πέραν των θεωρητικών εργαλείων, σε ένα πρώτο στάδιο προσφέρεται η δυνατότητα πρακτικής εφαρμογής μέσω της εκτέλεσης φωνητικών και αναπνευστικών ασκήσεων με στόχο τη διεύρυνση της έκτασης και τη διεύρυνση του όγκου της φωνής, την ενίσχυση του σθένους της φωνής αλλά και την κατανόηση των παραμέτρων που επιτρέπουν την ελεύθερη φωνητική και σωματική έκφραση. Σε ένα δεύτερο στάδιο προσφέρεται η δυνατότητα πρακτικής εφαρμογής μέσω της εκτέλεσης έργων του φωνητικού ρεπερτορίου αλλά και η προσέγγιση ζητημάτων της μουσικής πράξης. Η μουσική πράξη και η ερμηνευτική προσέγγιση συνδυάζονται με την αναλυτική, μουσικοποιητική και μουσικοδραματουργική μελέτη των επιλεγμένων αποσπασμάτων. To μάθημα απευθύνεται σε σπουδαστές τραγουδιού, ψαλτικής τέχνης, σύνθεσης, διεύθυνσης φωνητικών συνόλων αλλά και σε σπουδαστές πιάνου καθώς και μουσικών οργάνων με ενδιαφέρον στη συνοδεία τραγουδιστών. Κυρίως όμως το μάθημα απευθύνεται σε όλους τους φοιτητές¬/τριες του Τμήματος και σε κάθε ενδιαφερόμενο/η που επιδιώκει τη μελέτη της τεχνικής και της πρακτικής ερμηνείας της φωνητικής μουσικής που θα μπορούν να το επιλέξουν έστω και αν δεν κατέχουν κάποια/ες από τις παραπάνω ιδιότητες.

1. Φωνητική τεχνική (ανατομία, τεχνική αναπνοής, ενεργοποίηση ηχείων του σώματος, τοποθέτηση φωνής)

2. Καλλιέργεια ακουστικής και φωνητικής ικανότητας (τονική ακρίβεια, ρυθμική σταθερότητα)

3. Καλλιέργεια πολυδιάστατης μουσικής αντίληψης (παρατηρητικότητα, συγκέντρωση, καταμερισμός προσοχής)

4. Καλλιέργεια ικανότητας τραγουδίσματος πολυφωνικά-σε ομάδα (εστίαση στον κοινό ήχο, μουσικότητα)

Στόχος του μαθήματος είναι να εισάγει τους φοιτητές/ριες στις σύγχρονες τεχνικές μουσικού προγραμματισμού. Μετά από μια αρχική παρουσίαση που αφορά σε γενικά θέματα προγραμματισμού, το μάθημα επικεντρώνεται στη μελέτη και χρήση της γλώσσας προγραμματισμού SuperCollider. Οι φοιτητές/ριες, μέσα από την μεθοδική ανάλυση παραδειγμάτων και την βήμα προς βήμα ανάπτυξη κώδικα, μαθαίνουν να δημιουργούν δικά τους προγράμματα σύνθεσης και επεξεργασίας ήχου. Το μάθημα καλύπτει ένα ευρύ πεδίο εφαρμογών όπως η επεξεργασία σήματος σε πραγματικό χρόνο, η δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ διαφόρων μουσικών παραμέτρων, η χρήση ελεγκτών (OSC και MIDI) για την ανάπτυξη διαδραστικών συστημάτων κα. Αποτέλεσμα αυτή της διαδικασίας είναι η εξερεύνηση των ανεξάντλητων δυνατοτήτων επεξεργασίας ήχου, η εμβάθυνση σε θέματα ακουστικής και ψηφιακής επεξεργασίας σήματος, η καλύτερη κατανόηση του πως σκεφτόμαστε και αντιλαμβανόμαστε τον ήχο και φυσικά η δημιουργία πειραματικών εφαρμογών που επεκτείνουν τις δυνατότητες σύνθεσης και εκτέλεσης της μουσικής. Μέσα από τη συνεργατική δράση των φοιτητών/ριων θα δημιουργηθεί στο τέλος του εξαμήνου μια Laptop Orchestra ή οποία θα εκτελέσει συνθέσεις των φοιτητών στις οποίες θα χρησιμοποιούνται ήχοι, προγράμματα και διεπαφές που θα έχουν δημιουργήσει αποκλειστικά οι ίδιοι/ες!

Σκοπός του μαθήματος είναι να προσφέρει μία ιστορική επισκόπηση της δημιουργίας των Ελλήνων συνθετών στον τομέα της φωνητικής μουσικής (όπερα, οπερέτα, μουσικό θεάτρο, έντεχνο τραγούδι) από τον 19ο αιώνα έως τις μέρες μας εστιάζοντας στη διακαλλιτεχνική προσέγγιση των ανωτέρω ειδών καλλιτεχνικής δημιουργίας και επιδιώκοντας να παρουσιάσει την ιστορική εξέλιξη των επιμέρους παραμέτρων, όπως, μεταξύ άλλων, της μουσικής υφής, του ποιητικού ή/και σκηνικού κειμένου (λιμπρέτο), του δράματος, της σκηνογραφίας, αλλά και στοιχείων που συμβάλλουν στη σκηνική παραγωγή των έργων που θα εξεταστούν. Το μάθημα θα υποστηριχθεί από μουσικό υλικό (παρτιτούρες), ηχητικά αποσπάσματα, φωτογραφικό υλικό από διάφορες σκηνοθεσίες των υπό μελέτη έργων, καθώς και από βιντεοσκοπημένα αποσπάσματα. Πέραν της γενικής ιστορικής επισκόπησης της δημιουργίας των Ελλήνων συνθετών στον τομέα της φωνητικής μουσικής, στόχος του μαθήματος είναι η παρουσίαση στοιχείων της οπτικής-εικαστικής σκηνικής πραγμάτωσης των έργων που θα συμπληρώσουν έννοιες, όρους, διακαλλιτεχνικές παραμέτρους και δομικά στοιχεία. Σε ένα δεύτερο στάδιο προσφέρεται η δυνατότητα πρακτικής εφαρμογής μέσω της εκτέλεσης έργων του φωνητικού ρεπερτορίου Ελλήνων συνθετών αλλά και η προσέγγιση ζητημάτων της μουσικής πράξης. Η μουσική πράξη και η ερμηνευτική προσέγγιση συνδυάζονται με την αναλυτική μελέτη επιλεγμένων αποσπασμάτων. To μάθημα απευθύνεται σε όλους τους φοιτητές/τριες του Τμήματος αλλά και σε σπουδαστές λυρικού τραγουδιού, πιανίστες καθώς και εκτελεστές μουσικών οργάνων με ενδιαφέρον στη συνοδεία τραγουδιστών. Κυρίως όμως το μάθημα απευθύνεται σε όλους τους φοιτητές¬/τριες του Τμήματος και σε κάθε ενδιαφερόμενο/η που επιδιώκει τη μελέτη της φωνητικής μουσικής Ελλήνων συνθετών.

Το μάθημα είναι σχεδιασμένο να δώσει στους φοιτητές τα απαραίτητα εργαλεία ώστε να μπορέσουν να συνθέσουν πρωτότυπη μουσική για τον κινηματογράφο και το ντοκιμαντέρ. Στο θεωρητικό σκέλος θα καλύψουμε τρόπους αισθητικής προσέγγισης καθώς και τεχνικά ζητήματα που αφορούν τη σύνθεση μουσικής για τον κινηματογράφο. Στο πρακτικό μέρος, οι φοιτητές θα λάβουν μία ταινία μικρού μήκους για την οποία θα τους ζητηθεί να συνθέσουν τη πρωτότυπη μουσική, ενώ παράλληλα θα αποκτήσουν και το απαραίτητο copyright για να την έχουν στο portfolio τους. 

Το μάθημα χωρίζεται μεν σε τρεις άξονες (τεχνικές, σημειογραφία, αυτοσχεδιασμός), αλλά σε κάθε μάθημα θα υπάρχει αναφορά και στα τρία αντικείμενα με πρακτική των φοιτητριών και φοιτητών στα διαθέσιμα όργανα του τμήματος. Βασικές αλλά και διευρυμένες τεχνικές εκτέλεσης γίνονται κατανοητές τόσο από αποσπάσματα (ηχογραφήσεις, YouTube) όσο και από τη βιωματική εμπειρία με πειραματισμό στα όργανα. Η γνωριμία με την (εξελισσόμενη) σημειογραφία έρχεται ως αποτέλεσμα της μελέτης ρεπερτορίου για κρουστά κλασικής ορχήστρας. Τόσο οι τεχνικές εκτέλεσης όσο και η (ανάγκη για) σημειογραφία γίνονται κατανοητές μέσα από οργανωμένο ή/και ελεύθερο αυτοσχεδιασμό.

Tο μάθημα είναι πρακτικής φύσεως. Στόχος του είναι η εξοικείωση των φοιτητριών και φοιτητών με την ελληνική και αλλοδαπή παραδοσιακή φωνητική μουσική. Το μάθημα δεν βαθμολογείται, αλλά ολοκληρώνεται επιτυχώς (pass) ή όχι (fail). Τα κριτήρια για την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος είναι: α) παρουσία τουλάχιστον στο 85% των συναντήσεων, β) ενεργή συμμετοχή στις ομαδικές εβδομαδιαίες δραστηριότητες, γ) συμμετοχή στις συναυλιακές παρουσιάσεις κατά τη διάρκεια του εξαμήνου.

Το μάθημα εισάγει τους-τις φοιτητες-τριες στις έννοιες της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής επιμέλειας (arts & culture curation), με έμφαση στις μουσικές επιμελητικές πρακτικές (music curation). Στο θεωρητικό σκέλος του μαθήματος παρουσιάζονται οι τομείς δραστηριοποίησης των καλλιτεχνικών επιμελητών-τριών και αναδεικνύονται τα ζητήματα αιχμής στα οποία καλούνται να συνεισφέρουν, όπως π.χ. η ανάπτυξη βιώσιμων πρακτικών και κοινών, η ενίσχυση των διατομεακών και διακαλλιτεχνικών συνεργειών και η εξασφάλιση της προσβασιμότητας και ισότητας στην καλλιτεχνική παραγωγή. Εξετάζονται παραδείγματα σύγχρονων επιμελητικών πρακτικών σε διεθνές και τοπικό επίπεδο, και αναλύονται κριτικά ως προς την οργάνωση και την επίτευξη των στόχων τους. Στο πρακτικό και δημιουργικό σκέλος του μαθήματος, οι φοιτητές-τριες καλούνται να συνεργαστούν για την ανάπτυξη ή/και μερική υλοποίηση δικών τους εικονικών επιμελητικών προτάσεων, με αφετηρία δυνητικές ή/και υπάρχουσες συνεργασίες με πολιτιστικούς φορείς.

Η μορφή σονάτας αποτελεί το πιο σημαντικό όχημα της ιδέας της απόλυτης μουσικής στη δυτική μουσική παράδοση, λειτουργώντας ως το αρχετυπικό μορφολογικό σχεδίασμα από το 18ο έως και τον 20ο αιώνα. Αντικείμενο του μαθήματος είναι η επισκόπηση των κύριων εκφράσεων της μορφής μέσω της αναλυτικής εξέτασης των μορφολογικών και αρμονικών συστατικών της σε ιστορική προοπτική (με τη χρήση παραδειγμάτων), η αναφορά στη θεωρητική καταγραφή της μορφής (σε συνάρτηση με τις αισθητικές ιδέες που εκφράζει η καταγραφή αυτή σε κάθε εποχή) και η εισαγωγή στο σύγχρονο προβληματισμό σχετικά με τον τρόπο αναλυτικής προσέγγισης της μορφής.

Η Laptop Orchestra (LOrk•A - Laptop Orchestra AUTh) είναι μια ορχήστρα στην οποία φορητοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές χρησιμοποιούνται ως μουσικά μετα-όργανα, προγραμματίζονται από τα μέλη της και ερμηνεύουν συνθέσεις / αυτοσχεδιασμούς σε ζωντανες μουσικές παραστάσεις. Η ορχήστρα έχει έδρα το Τμήμα Μουσικών Σπουδών αλλά αφορά όλους τους φοιτητές και φοιτήτριες του ΑΠΘ. Στις συναυλίες του συνόλου, δύναται να συμμετέχουν φοιτητές/ριες από διαφορετικές γεωργαφικές περιοχές μέσω διαδικτυακής σύνδεσης (OSC - networked art).   Στο επίκεντρο της έρευνας που λαμβάνει χώρο στο μάθημα είναι   - Σύνθεση έργων ακουσματικής μουσικής (tape music) - Σύνθεση έργων μικτής φύσης (φυσικά όργανα με tape) - Σύνθεση έργων με ζωντανά ηλεκτρονικά (live-electronics) - Σύνθεση έργων διαδραστικής φύσης (interactive music) - Σύνθεση έργων / αυτοσχεδιασμών για ηλεκτρονικά μετα-όργανα (laptop orchestra) - Σύνθεση / δημιουργία ηχητικών, ηχοκινητικών εγκαταστάσεων - Σύνθεση έργων νέων μέσων (multimedia art) - Ανάπτυξη κώδικα για καλλιτεχνικούς σκοπούς.

Η Laptop Orchestra (LOrk•A - Laptop Orchestra AUTh) είναι μια ορχήστρα στην οποία φορητοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές χρησιμοποιούνται ως μουσικά μετα-όργανα, προγραμματίζονται από τα μέλη της και ερμηνεύουν συνθέσεις / αυτοσχεδιασμούς σε ζωντανες μουσικές παραστάσεις. Η ορχήστρα έχει έδρα το Τμήμα Μουσικών Σπουδών αλλά αφορά όλους τους φοιτητές και φοιτήτριες του ΑΠΘ. Στις συναυλίες του συνόλου, δύναται να συμμετέχουν φοιτητές/ριες από διαφορετικές γεωργαφικές περιοχές μέσω διαδικτυακής σύνδεσης (OSC - networked art).   Στο επίκεντρο της έρευνας που λαμβάνει χώρο στο μάθημα είναι   - Σύνθεση έργων ακουσματικής μουσικής (tape music) - Σύνθεση έργων μικτής φύσης (φυσικά όργανα με tape) - Σύνθεση έργων με ζωντανά ηλεκτρονικά (live-electronics) - Σύνθεση έργων διαδραστικής φύσης (interactive music) - Σύνθεση έργων / αυτοσχεδιασμών για ηλεκτρονικά μετα-όργανα (laptop orchestra) - Σύνθεση / δημιουργία ηχητικών, ηχοκινητικών εγκαταστάσεων - Σύνθεση έργων νέων μέσων (multimedia art) - Ανάπτυξη κώδικα για καλλιτεχνικούς σκοπούς.

Το μάθημα στοχεύει μέσω της ακρόασης, της μελέτης και ανάλυσης αντιπροσωπευτικών έργων από την εποχή του Μπαρόκ έως τον 20ο αιώνα στην εξοικείωση των φοιτητών με το κοντσέρτο ως είδος και ως μορφή και την εξέλιξή του. Η εμβάθυνση σε συγκεκριμένα κοντσέρτα (από το ριτορνέλο και το κοντσέρτο γκρόσσο, έως το σολιστικό κοντσέρτο και το κοντσέρτο για ορχήστρα), η εξέταση σχετικών με αυτά μελετών και αναλύσεων, καθώς και η ιστοριογραφική επισκόπηση του είδους θα έχει ως αποτέλεσμα τη διεύρυνση και αποκρυστάλλωση γνώσεων μορφολογίας και ιστορίας της μουσικής.

Tο μάθημα είναι πρακτικής φύσεως. Στόχος του είναι η εξοικείωση των φοιτητριών και φοιτητών με την ελληνική και αλλοδαπή παραδοσιακή φωνητική μουσική. Το μάθημα δεν βαθμολογείται, αλλά ολοκληρώνεται επιτυχώς (pass) ή όχι (fail). Τα κριτήρια για την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος είναι: α) παρουσία τουλάχιστον στο 85% των συναντήσεων, β) ενεργή συμμετοχή στις ομαδικές εβδομαδιαίες δραστηριότητες, γ) συμμετοχή στις συναυλιακές παρουσιάσεις κατά τη διάρκεια του εξαμήνου.