ΦΩΝΗΤΙΚΗ και ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ IΙ
Κινησιολογία – Ασκήσεις στην τεχνική διεύθυνσης Χορωδίας. Φωνητική  τεχνική (ανατομία, τεχνική αναπνοής, ενεργοποίηση ηχείων του σώματος,
τοποθέτηση φωνής.) Χορωδιακό τραγούδι (χορωδιακός ήχος, άρθρωση,  ασκήσεις χορωδιακής πρακτικής.) Ασκήσεις καταμερισμού προσοχής και
τρόπος εκμάθησης  χορωδιακών έργων. Τεχνική πρόβας. Ασκήσεις στην ανάγνωση και παίξιμο  παρτιτούρας στο πιάνο σε σύγχρονα και παλιά κλειδιά (τρίφωνα έργα). Χορωδιακή φιλολογία (βιβλιογραφία, χορωδιακές εκδόσεις, ρεπερτόριο,  ακρόαση  χορωδιακών έργων). Πρακτική εξάσκηση στην διεύθυνση τρίφωνων και
τετράφωνων χορωδιακών έργων διαφόρων εποχών.

Το μάθημα “Τζαζ Αρμονία και Αυτοσχεδιασμός” έχει ως στόχους τα παρακάτω:

- Μελέτη της τζαζ θεωρίας και αρμονίας 

- Εξοικείωση με τον τζαζ αυτοσχεδιασμό και τις ακουστικές καταγραφές

- Γνώση ιστορικών στοιχείων και ακρόαση δίσκων

- Βασικές τεχνικές τζαζ επανεναρμόνισης/σύνθεσης

- Δημιουργία τζαζ συνόλων και πρωτότυπων συνθέσεων

- Τελική συναυλία

Αντικείμενο του μαθήματος είναι το φλάουτο και άλλα όργανα αυτής της οικογένειας (πίκολο φλάουτο, άλτο και μπάσο), μέσα από την παρουσίαση της δραστηριότητας και του έργου σημαινόντων φλαουτιστών που έζησαν και δημιούργησαν στον ευρωπαϊκό χώρο από τον 19ο αιώνα έως τις μέρες μας, συμβάλλοντας στην κατασκευαστική εξέλιξη του φλάουτου, στην άνθιση της γαλλικής και γερμανικής σχολής του οργάνου και στον εμπλουτισμό του ρεπερτορίου του από την εποχή του Ρομαντισμού και εξής. Ως αφετηρία ορίζεται ο Βαυαρός εμβληματικός φλαουτίστας, σολίστ, συνθέτης και οργανοποιός, Theobald Böhm (1794-1881) και οι ρηξικέλευθες καινοτομίες του, που οδήγησαν στη θεαματική κατασκευαστική αναμόρφωση του φλάουτου στα μέσα του 19ου αιώνα. Παράλληλα με το συνθετικό και θεωρητικό έργο του Böhm, οι πραγματείες (πρακτικές και θεωρητικές) και τα έργα άλλων σημαντικών φλαουτιστών της γερμανικής σχολής του οργάνου, όπως οι Anton Bernhard Fürstenau (1792-1852), Rudolf Tillmetz (1847-1915), Maximilian Schwendler (1853-1940), πλαισιώνουν την εξέλιξη της διδακτικής/διδασκαλίας και του ρεπερτορίου του φλάουτου κατά τον όψιμο Ρομαντισμό και τις αρχές του 20ού αιώνα. Ακολουθεί η περίφημη γαλλική σχολή με δεσπόζουσες προσωπικότητες τους καθηγητές του παρισινού Conservatoire και κορυφαίους φλαουτίστες στην Όπερα του Παρισιού, Paul Taffanel (1844-1908), Philipp Gaubert (1879-1941) και Marcel Moyse (1889-1984), οι μέθοδοι των οποίων αποτέλεσαν και αποτελούν μέχρι και σήμερα θεμέλιους λίθους στη διδασκαλία και τη διαμόρφωση σωστής τεχνικής του φλάουτου και ποιοτικού ήχου. Τέλος, παρουσιάζονται οι προεκτάσεις των παραπάνω εξελίξεων στη μουσική ζωή και εκπαίδευση στον ελλαδικό χώρο από τον 19ο αιώνα και πιο συγκεκριμένα η υποδοχή και η υιοθέτηση των κατασκευαστικών καινοτομιών και των διδακτικών μεθόδων του φλάουτου μέσα από την δραστηριότητα Ελλήνων φλαουτιστών και το ρεπερτόριο που αναπτύχθηκε από Έλληνες συνθέτες.

Σκοπός του μαθήματος είναι να προσφέρει τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο βασικές τεχνικές του τραγουδιού σε σπουδαστές προπτυχιακού επιπέδου. Το μάθημα εστιάζει σε θέματα ανατομίας και φυσιολογίας του φωνητικού και αναπνευστικού συστήματος. Παρέχονται πληροφορίες των βασικών παραμέτρων της φωνητικής αγωγής, όπως, μεταξύ άλλων, η στάση του σώματος, η λειτουργία της αναπνοής και η παραγωγή του ήχου, η λειτουργία των αντηχείων ως ενισχυτών της φωνής και η τοποθέτηση της φωνής. Στόχος του μαθήματος είναι ο προσδιορισμός αλλά και η κατανόηση των παραμέτρων των βασικών μεθόδων της φωνητικής παιδαγωγικής και υγείας (σωματικής και ψυχικής). Πέραν των θεωρητικών εργαλείων, σε ένα πρώτο στάδιο προσφέρεται η δυνατότητα πρακτικής εφαρμογής μέσω της εκτέλεσης φωνητικών και αναπνευστικών ασκήσεων με στόχο τη διεύρυνση της έκτασης και τη διεύρυνση του όγκου της φωνής, την ενίσχυση του σθένους της φωνής αλλά και την κατανόηση των παραμέτρων που επιτρέπουν την ελεύθερη φωνητική και σωματική έκφραση. Σε ένα δεύτερο στάδιο προσφέρεται η δυνατότητα πρακτικής εφαρμογής μέσω της εκτέλεσης έργων του φωνητικού ρεπερτορίου αλλά και η προσέγγιση ζητημάτων της μουσικής πράξης. Η μουσική πράξη και η ερμηνευτική προσέγγιση συνδυάζονται με την αναλυτική, μουσικοποιητική και μουσικοδραματουργική μελέτη των επιλεγμένων αποσπασμάτων. To μάθημα απευθύνεται σε σπουδαστές τραγουδιού, ψαλτικής τέχνης, σύνθεσης, διεύθυνσης φωνητικών συνόλων αλλά και σε σπουδαστές πιάνου καθώς και μουσικών οργάνων με ενδιαφέρον στη συνοδεία τραγουδιστών. Κυρίως όμως το μάθημα απευθύνεται σε όλους τους φοιτητές¬/τριες του Τμήματος και σε κάθε ενδιαφερόμενο/η που επιδιώκει τη μελέτη της τεχνικής και της πρακτικής ερμηνείας της φωνητικής μουσικής που θα μπορούν να το επιλέξουν έστω και αν δεν κατέχουν κάποια/ες από τις παραπάνω ιδιότητες.

1. Φωνητική τεχνική (ανατομία, τεχνική αναπνοής, ενεργοποίηση ηχείων του σώματος, τοποθέτηση φωνής)

2. Καλλιέργεια ακουστικής και φωνητικής ικανότητας (τονική ακρίβεια, ρυθμική σταθερότητα)

3. Καλλιέργεια πολυδιάστατης μουσικής αντίληψης (παρατηρητικότητα, συγκέντρωση, καταμερισμός προσοχής)

4. Καλλιέργεια ικανότητας τραγουδίσματος πολυφωνικά-σε ομάδα (εστίαση στον κοινό ήχο, μουσικότητα)

Στόχος του μαθήματος είναι να εισάγει τους φοιτητές/ριες στις σύγχρονες τεχνικές μουσικού προγραμματισμού. Μετά από μια αρχική παρουσίαση που αφορά σε γενικά θέματα προγραμματισμού, το μάθημα επικεντρώνεται στη μελέτη και χρήση της γλώσσας προγραμματισμού SuperCollider. Οι φοιτητές/ριες, μέσα από την μεθοδική ανάλυση παραδειγμάτων και την βήμα προς βήμα ανάπτυξη κώδικα, μαθαίνουν να δημιουργούν δικά τους προγράμματα σύνθεσης και επεξεργασίας ήχου. Το μάθημα καλύπτει ένα ευρύ πεδίο εφαρμογών όπως η επεξεργασία σήματος σε πραγματικό χρόνο, η δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ διαφόρων μουσικών παραμέτρων, η χρήση ελεγκτών (OSC και MIDI) για την ανάπτυξη διαδραστικών συστημάτων κα. Αποτέλεσμα αυτή της διαδικασίας είναι η εξερεύνηση των ανεξάντλητων δυνατοτήτων επεξεργασίας ήχου, η εμβάθυνση σε θέματα ακουστικής και ψηφιακής επεξεργασίας σήματος, η καλύτερη κατανόηση του πως σκεφτόμαστε και αντιλαμβανόμαστε τον ήχο και φυσικά η δημιουργία πειραματικών εφαρμογών που επεκτείνουν τις δυνατότητες σύνθεσης και εκτέλεσης της μουσικής. Μέσα από τη συνεργατική δράση των φοιτητών/ριων θα δημιουργηθεί στο τέλος του εξαμήνου μια Laptop Orchestra ή οποία θα εκτελέσει συνθέσεις των φοιτητών στις οποίες θα χρησιμοποιούνται ήχοι, προγράμματα και διεπαφές που θα έχουν δημιουργήσει αποκλειστικά οι ίδιοι/ες!

Το μάθημα προσφέρει μια θεωρητική και πρακτική εισαγωγή στο διεπιστημονικό πεδίο των ηχητικών σπουδών (sound studies), παρουσιάζοντας τις βασικές έννοιες, μεθόδους και τεχνικές που χαρακτηρίζουν το πεδίο από την ανάδυσή του στα τέλη του 20ου αιώνα μέχρι και σήμερα. Οι αφετηρίες και απολήξεις των σύγχρονων ηχητικών σπουδών εντοπίζονται μέσα από μια σειρά κριτικών ερωτημάτων που εμπλέκουν, μεταξύ άλλων, τη μουσικολογία και τη μουσική σύνθεση, την ανθρωπολογία, την κοινωνιολογία, τις πολιτισμικές σπουδές, την αρχιτεκτονική και τη σύγχρονη τέχνη, τη λογοτεχνική θεωρία και τις σπουδές φύλου, την κοινωνική ιστορία, τις θεωρίες κινηματογράφου και οπτικοακουστικών μέσων. Πώς επηρεάζει η ακρόαση τον τρόπο που κατανοούμε και ερμηνεύουμε τον πολιτισμό; Ποιος είναι ο ρόλος των ηχητικών τεχνών και τεχνολογιών σε αυτή τη διαδικασία; Πώς αντιλαμβανόμαστε το ακουστικό μας περιβάλλον και πώς καταγράφονται και μεταβάλλονται οι ακουστικές εντυπώσεις σε βάθος χρόνου; Πώς συμβάλλει ο ήχος στην συγκρότηση ατομικών και συλλογικών ιστορικών αφηγήσεων και κοινωνικών ταυτοτήτων; Υπάρχουν διακρίσεις στο πεδίο του ήχου και πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν; Πώς ανα-κατασκευάζουμε το παρελθόν, πώς ερμηνεύουμε το παρόν και πώς φανταζόμαστε το μέλλον μέσω της ακρόασης; Κάθε ενότητα περιλαμβάνει μελέτη κειμένων αναφοράς και έργων από αντιπροσωπευτικούς/ες θεωρητικούς & καλλιτέχνες του ήχου όπως οι Michel Chion, Barry Truax, Holger Schulze, Salome Voegelin, Jonathan Sterne, Steven Feld, Brandon LaBelle, Gascia Ouzounian, Brian Kane, Jennifer Stoever, Marie Thompson, Robin James, Kodwo Eshun, Budhaditya Chattopadhyay κ.α. καθώς και πρακτική εξοικείωση με τεχνικές και μεθόδους όπως οι ακουστικοί περίπατοι και η ηχητική χαρτογράφηση, η κατασκευή αισθητηριακών αρχείων, η δημιουργία οπτικοακουστικών δοκιμίων κ.α.

Σκοπός του μαθήματος είναι να προσφέρει μία ιστορική επισκόπηση της δημιουργίας των Ελλήνων συνθετών στον τομέα της φωνητικής μουσικής (όπερα, οπερέτα, μουσικό θεάτρο, έντεχνο τραγούδι) από τον 19ο αιώνα έως τις μέρες μας εστιάζοντας στη διακαλλιτεχνική προσέγγιση των ανωτέρω ειδών καλλιτεχνικής δημιουργίας και επιδιώκοντας να παρουσιάσει την ιστορική εξέλιξη των επιμέρους παραμέτρων, όπως, μεταξύ άλλων, της μουσικής υφής, του ποιητικού ή/και σκηνικού κειμένου (λιμπρέτο), του δράματος, της σκηνογραφίας, αλλά και στοιχείων που συμβάλλουν στη σκηνική παραγωγή των έργων που θα εξεταστούν. Το μάθημα θα υποστηριχθεί από μουσικό υλικό (παρτιτούρες), ηχητικά αποσπάσματα, φωτογραφικό υλικό από διάφορες σκηνοθεσίες των υπό μελέτη έργων, καθώς και από βιντεοσκοπημένα αποσπάσματα. Πέραν της γενικής ιστορικής επισκόπησης της δημιουργίας των Ελλήνων συνθετών στον τομέα της φωνητικής μουσικής, στόχος του μαθήματος είναι η παρουσίαση στοιχείων της οπτικής-εικαστικής σκηνικής πραγμάτωσης των έργων που θα συμπληρώσουν έννοιες, όρους, διακαλλιτεχνικές παραμέτρους και δομικά στοιχεία. Σε ένα δεύτερο στάδιο προσφέρεται η δυνατότητα πρακτικής εφαρμογής μέσω της εκτέλεσης έργων του φωνητικού ρεπερτορίου Ελλήνων συνθετών αλλά και η προσέγγιση ζητημάτων της μουσικής πράξης. Η μουσική πράξη και η ερμηνευτική προσέγγιση συνδυάζονται με την αναλυτική μελέτη επιλεγμένων αποσπασμάτων. To μάθημα απευθύνεται σε όλους τους φοιτητές/τριες του Τμήματος αλλά και σε σπουδαστές λυρικού τραγουδιού, πιανίστες καθώς και εκτελεστές μουσικών οργάνων με ενδιαφέρον στη συνοδεία τραγουδιστών. Κυρίως όμως το μάθημα απευθύνεται σε όλους τους φοιτητές¬/τριες του Τμήματος και σε κάθε ενδιαφερόμενο/η που επιδιώκει τη μελέτη της φωνητικής μουσικής Ελλήνων συνθετών.

Το μάθημα είναι σχεδιασμένο να δώσει στους φοιτητές τα απαραίτητα εργαλεία ώστε να μπορέσουν να συνθέσουν πρωτότυπη μουσική για τον κινηματογράφο και το ντοκιμαντέρ. Στο θεωρητικό σκέλος θα καλύψουμε τρόπους αισθητικής προσέγγισης καθώς και τεχνικά ζητήματα που αφορούν τη σύνθεση μουσικής για τον κινηματογράφο. Στο πρακτικό μέρος, οι φοιτητές θα λάβουν μία ταινία μικρού μήκους για την οποία θα τους ζητηθεί να συνθέσουν τη πρωτότυπη μουσική, ενώ παράλληλα θα αποκτήσουν και το απαραίτητο copyright για να την έχουν στο portfolio τους. 

Το μάθημα χωρίζεται μεν σε τρεις άξονες (τεχνικές, σημειογραφία, αυτοσχεδιασμός), αλλά σε κάθε μάθημα θα υπάρχει αναφορά και στα τρία αντικείμενα με πρακτική των φοιτητριών και φοιτητών στα διαθέσιμα όργανα του τμήματος. Βασικές αλλά και διευρυμένες τεχνικές εκτέλεσης γίνονται κατανοητές τόσο από αποσπάσματα (ηχογραφήσεις, YouTube) όσο και από τη βιωματική εμπειρία με πειραματισμό στα όργανα. Η γνωριμία με την (εξελισσόμενη) σημειογραφία έρχεται ως αποτέλεσμα της μελέτης ρεπερτορίου για κρουστά κλασικής ορχήστρας. Τόσο οι τεχνικές εκτέλεσης όσο και η (ανάγκη για) σημειογραφία γίνονται κατανοητές μέσα από οργανωμένο ή/και ελεύθερο αυτοσχεδιασμό.

Το μάθημα αυτό  έχει κύριο σκοπό την παρουσίαση περιπτώσεων Εθνομουσικολογικής έρευνας σε διαφορετικές περιοχές ώστε να διευρύνει την εμπειρία των συμμετεχόντων όσον αφορά την ευελιξία των μεθοδολογιών της Εθνομουσικολογίας ανάλογα με τις ανάγκες του πεδίου έρευνας.

Ξεκινά με μία σύντομη παράθεση βασικών μεθοδολογιών όπως έχουν αναπτυχθεί μέσα στον κλάδο της Εθνομουσικολογίας και συνεχίζει με την παρουσίαση περιπτώσεων έρευνας στον Ελληνικό χώρο και εκτός αυτού. 

Απαραίτητο για την εκπλήρωση του μαθήματος είναι η ανάληψη από μέρους των συμμετεχόντων επιτόπιας έρευνας σε συγκεκριμένη περιοχή με την καθοδήγηση και την επίβλεψη της διδάσκουσας.

Το μάθημα εισάγει τους-τις φοιτητες-τριες στις έννοιες της καλλιτεχνικής και πολιτιστικής επιμέλειας (arts & culture curation), με έμφαση στις μουσικές επιμελητικές πρακτικές (music curation). Στο θεωρητικό σκέλος του μαθήματος παρουσιάζονται οι τομείς δραστηριοποίησης των καλλιτεχνικών επιμελητών-τριών και αναδεικνύονται τα ζητήματα αιχμής στα οποία καλούνται να συνεισφέρουν, όπως π.χ. η ανάπτυξη βιώσιμων πρακτικών και κοινών, η ενίσχυση των διατομεακών και διακαλλιτεχνικών συνεργειών και η εξασφάλιση της προσβασιμότητας και ισότητας στην καλλιτεχνική παραγωγή. Εξετάζονται παραδείγματα σύγχρονων επιμελητικών πρακτικών σε διεθνές και τοπικό επίπεδο, και αναλύονται κριτικά ως προς την οργάνωση και την επίτευξη των στόχων τους. Στο πρακτικό και δημιουργικό σκέλος του μαθήματος, οι φοιτητές-τριες καλούνται να συνεργαστούν για την ανάπτυξη ή/και μερική υλοποίηση δικών τους εικονικών επιμελητικών προτάσεων, με αφετηρία δυνητικές ή/και υπάρχουσες συνεργασίες με πολιτιστικούς φορείς.

Η μορφή σονάτας αποτελεί το πιο σημαντικό όχημα της ιδέας της απόλυτης μουσικής στη δυτική μουσική παράδοση, λειτουργώντας ως το αρχετυπικό μορφολογικό σχεδίασμα από το 18ο έως και τον 20ο αιώνα. Αντικείμενο του μαθήματος είναι η επισκόπηση των κύριων εκφράσεων της μορφής μέσω της αναλυτικής εξέτασης των μορφολογικών και αρμονικών συστατικών της σε ιστορική προοπτική (με τη χρήση παραδειγμάτων), η αναφορά στη θεωρητική καταγραφή της μορφής (σε συνάρτηση με τις αισθητικές ιδέες που εκφράζει η καταγραφή αυτή σε κάθε εποχή) και η εισαγωγή στο σύγχρονο προβληματισμό σχετικά με τον τρόπο αναλυτικής προσέγγισης της μορφής.